Η Θεατρική Ομάδα του «Ψηλορείτη», «Στα Χνάρια του Διαβάτη»

Rodiaki NewsRoom

Της Μαίρης Παπανδρέου

Μαθήματα Ζωής, αισιοδοξίας και γνώσης δίνει με κάθε παράσταση, η Θεατρική Ομάδα της Αδελφότητας Κρητών Ρόδου «ο Ψηλορείτης».

Εξαιρετικές και οι παρουσιάσεις: «Στα χνάρια του ‘Διαβάτη’», «Από τον ‘Πατούχα’ στον ‘Επικήδειο’» του Ιωάννη Κονδυλάκη, που πραγματοποιήθηκαν στο Δημοτικό Θέατρο το Σάββατο 12 και την Κυριακή 13 Μάϊου, σε σκηνοθεσία του γνωστού και έγκριτου σκηνοθέτη Γιάννη Φλώρου.

Το Θέατρο είναι «Παιδεία» μέσα από την Υψηλή Τέχνης της υποκριτικής, της σκηνοθεσίας, της μουσικής επένδυσης, και η Θεατρική Ομάδα του «Ψηλορείτη» μας προσφέρει γενναιόδωρα μέσα απ’ τις καρδιές όλων των συντελεστών της.

Ξαφνιάζει ευχάριστα κάθε φορά η ερμηνεία των ρόλων από όλους τους ερασιτέχνες ηθοποιούς, που ξεπερνούν τους επαγγελματίες, καθώς βάζουν την ψυχή τους και την αγάπη τους για το Θέατρο και τους θεατές.

Ενδεικτικά, αναφέρουμε τον ρόλο του «Πατούχα», που έχουν ερμηνεύσει «τέρατα» του παλκοσένικου, όπως ο Μάνος Κατράκης, και τον εξαιρετικό «μεθύστακα» όπως τον υποδυόταν ο Ορέστης Μακρής, όμως, ο «Πατούχας» και ο «μεθύστακας» όπως αποδόθηκαν από την θεατρική ομάδα του «Ψηλορείτη», δεν είχαν τίποτε να ζηλέψουν από την απόδοση των μεγάλων μας επαγγελματιών ηθοποιών, που άφησαν τη δική τους σφραγίδα στην Ιστορία του Ελληνικού Θεάτρου.

Έτσι, και η θεατρική ομάδα του «Ψηλορείτη», έχει επάξια δημιουργήσει τη δική του «Θεατρική Σχολή», με όλους τους εξαιρετικούς ερασιτέχνες ηθοποιούς, σκηνοθέτες, σκηνογράφους, μουσικούς επενδυτές, φροντιστές. Γι αυτό και δεν υπήρχαν «πρώτοι» και «δεύτεροι» ρόλοι, επειδή ήταν όλοι «πρώτοι ρόλοι».

Ο Πρόεδρος/Λογοτέχνης της « Αδελφότητας Κρητών Ρόδου ο ‘Ψηλορείτης’» και ερασιτέχνης ηθοποιός Γιάννης Νιωτάκης, στις σύντομες αλλά μεστές εισηγήσεις τους, έδωσε τη μοναδικότητα του συγγραφέα Γιάννη Κονδυλάκη και το πνεύμα των έργων του, επεξηγώντας:

«Με το έργο: «Στα χνάρια του Διαβάτη» συνεχίζεται η δημιουργική πορεία της Θεατρικής μας Ομάδας, η οποία κλείνει τον επόμενο χρόνο, τριάντα χρόνια θεατρικής προσφοράς.

Είναι μια κρητική ηθογραφία στηριγμένη στα δύο πολύ γνωστά ηθογραφικά διηγήματα του συγγραφέα και δημοσιογράφου Ιωάννη Κονδυλάκη, «Πατούχας» και «Επικήδειος». «Διαβάτης» ήταν το ψευδώνυμο του στο μεγαλύτερο μέρος της δημοσιογραφικής του πορείας.

Ο «Πατούχας», γράφτηκε το 1892 και ο «Επικήδειος» το 1896 και παρουσιάζει τις πιο λεπτές πτυχές της ανθρώπινης ψυχής, μέσα στην ατμόσφαιρα που δημιουργούν οι ήρωες του έργου του. Το κωμικό στοιχείο είναι διάσπαρτο και στις δυο ηθογραφίες, ενώ η κρητική ντοπιολαλιά δίνει στο λόγο μουσικότητα και ρυθμό.
Ευχαριστούμε για τη στήριξή του τον Δημοτικό Οργανισμό Πολιτισμού και Αθλητισμού Ρόδου,
Ευχαριστούμε όλους τους χορηγούς, και όσους βοήθησαν με κάθε τρόπο στο στήσιμο και την προβολή της παράστασης.

Ιδιαιτέρως ευχαριστούμε το σκηνοθέτη μας Γιάννη Φλώρο που χωρίς αυτόν δεν θα μπορούσε να παρουσιαστεί το έργο. Την Εύη Κοτανίδου για την αφίσα και τη σκηνική βοήθεια.

Απευθύνουμε ένα μεγάλο ευχαριστώ στα μέλη της θεατρικής μας ομάδας και ιδιαίτερα στις οικογένειές τους που υπέμειναν τις πολύωρες απουσίες που απαιτούσε η προετοιμασία της θεατρικής παράστασης». «Θερμές ευχαριστίες και τέσσερις νεαρές παρουσίες των γκεστ-σταρς».

«Ευχαριστούμε και όλους εσάς που είστε απόψε κοντά μας, προσκαλώντας σας να κάνουμε μαζί ένα θεατρικό ταξίδι στην Κρήτη των αρχών του 19ου αιώνα παρέα με τους ήρωές μας που θα σας κάνουν να συγκινηθείτε αλλά και να γελάσετε με την καρδιά σας.»

«Ο απόλυτος θρίαμβος ενός τόπου είναι να γεννήσει δύο ειδών ανθρώπους: τους ήρωες και τους διανοούμενους. Φαινομενικά αντιφατικές προσωπικότητες, ουσιαστικά όμως είναι απόλυτα συμβατές μεταξύ τους, γιατί η διανόηση είναι το ουσιαστικό υπόβαθρο του ηρωισμού.»

«Υπό αυτήν την έννοια η Βιάννος, έχει θριαμβεύσει στην ιστορική διαδρομή της, γιατί έδωσε στην πατρίδα αφειδώς πρότυπα ηρωισμού μα και πρότυπα πνευματικότητας, τον Ιωάννη Κονδυλάκη - αδούλωτο Κρητικό πνεύμα, μαχητής πατριώτης, οξύνους και διανοούμενος, συγγραφέας, συντάκτης, στοχαστής, πρωτοπόρος κι ευρετής ιδιαίτερων τρόπων γραπτής έκφρασης».

Γεννήθηκε το Δεκέμβρη του 1862 στη Βιάννο! Οι βιοποριστικές ανάγκες τον αναγκάζουν να διακόψει τις σπουδές του και να εργαστεί ως δικαστικός υπάλληλος. Φοίτησε στο Βαρβάκειο Γυμνάσιο και αργότερα γράφεται στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών.

«Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η γλώσσα του Κονδυλάκη. Καταρχάς η καθαρεύουσα, όχι όμως άψογη και απρόσιτη, αλλά απλή, αποτελεί την επιλογή του στα περισσότερα γραπτά του. Άλλωστε αυτό επίτασσε η εποχή. Όμως, ποτέ δεν αγάπησε ο Κονδυλάκης την καθαρεύουσα».

«Σταδιακά θα υπερβεί τις συμβατικότητες της εποχής και στο τελευταίο διήγημά του, «Πρώτη αγάπη», αλλά και σε πολλά χρονογραφήματα θα χρησιμοποιήσει τη δημοτική».

«Ο Κονδυλάκης θέσπισε τον όρο «μαλλιαροί», που αναφερόταν στους δημοτικιστές. Με πρόθεση να πειράξει κάποιους στενούς φίλους του που έγραφαν στη δημοτική και είχαν αρχίσει να έχουν μακριά μαλλιά».

«Τα χρονογραφήματά του, ήταν σύντομα, λιτά με επίκαιρα θέματα, διατυπωμένα με οξύτητα πνεύματος και ευτράπελη διάθεση. Υπήρξε πρωτοπόρος χρονογράφος και συγγραφέας».

«Δημοσίευσε χιλιάδες κείμενα όπου υπέγραφε ως «Βαρδής Γύπαρης», «Γιάννης Ακτήμων» ή «Κονδυλοφόρος», αλλά κυρίως στο «Εμπρός» χρησιμοποιούσε το ψευδώνυμο «Διαβάτης». Αυτό δανειστήκαμε κι εμείς για τον τίτλο της θεατρικής μας ηθογραφίας. Ο Παύλος Νιρβάνας τον ονομάζει «Πατέρα του χρονογραφήματος».

«Τα έργα του Κονδυλάκη που παρουσιάζουμε:
Ο «Πατούχας» πρωτοδημοσιεύεται το 1892 σαν επιφυλλίδα στην «Εφημερίδα». Πολλά λογοτεχνικά έργα τότε, δημοσιεύονταν σε συνέχειες στον τύπο της εποχής και ανάλογα με την αναγνωσιμότητα, ακολουθούσαν οι εκδόσεις με τη μορφή βιβλίου.

Τα πρόσωπα ήταν υπαρκτά με άλλα ονόματα βέβαια. Ενώ δεν είναι λίγοι εκείνοι που ταυτίζουν με τον Πατούχα τον Μανώλακα (Μανώλη Γουρνιεζάκη) από το Λουτράκι της Άνω Βιάννου. Στην άποψη αυτή ο Βιαννίτης δημοσιογράφος Γιώργος Τζαμουζάκης αντιτείνει πως ο ίδιος ο Κονδυλάκης αναφέρει τον Πατούχα ως Βιαννίτη και μάλιστα γείτονα τση Πετρογιάνναινας στη συνοικία «Σωρός».

Κατά τη γνώμη του ίδιου του δημοσιογράφου Πατούχηδες για τον Κονδυλάκη ήταν οι νέοι του χωριού που το ένστικτο και οι νεανικοί τους χυμοί ξεχείλιζαν τόσο, ώστε να οδηγούνται σε κάθε είδους κουζουλάδες που το μόνο που τους συγκρατούσε ήταν η αίσθηση του κοινωνικού «πρεπού». Δηλαδή οι πάσης φύσεως κοινωνικές συμβάσεις της εποχής»!

«Στο έργο «επικήδειος», έχουμε ένα διήγημα μοναδικό στο είδος του σ' όλη τη λογοτεχνία μας. Ο Kονδυλάκης μάς δίνει με τρόπο χιουμοριστικό, την ιδιαίτερη εκείνη ψυχολογία που δημιουργεί ο πειρασμός του γέλιου σε μια κηδεία. Eίναι μια κρίση ομαδική, που την οξύνει η σοβαρότητα της στιγμής και η προσπάθεια της εύθυμης συντροφιάς των φίλων να συγκρατηθούν.

Mε διαβολεμένο όμως κέφι και με ολοένα αυξανόμενη ένταση, προετοιμάζει και παρακολουθεί, βήμα προς βήμα, τις ψυχολογικές διακυμάνσεις του αφηγητή και των άλλων γύρω του, από την ώρα που του προτείνουν να εκφωνήσει τον επικήδειο ώς τη στιγμή, που «ένα φύσημα της μύτης, ή ένα γέλιο», θα τον κάνουν να διακόψει το λόγο του και να ξεσπάσει σε ακράτητα γέλια.

Στο κέντρο αυτού του τόσο επιτυχημένου διηγήματος δεν υπάρχει μόνον ένας ανθρώπινος χαρακτήρας. Εδώ πρωταγωνιστεί το ίδιο το γέλιο, το οποίο κάνει αισθητή την παρουσία του ήδη από το «Στήθος μάρμαρο!» του γερο-Καμαριανού, για να βάλει, στη συνέχεια, σε πειρασμό μία σειρά από πρόσωπα, με κορυφαίο, βέβαια, ανάμεσά τους τον ρήτορα-αφηγητή».

«Είναι σίγουρο ότι με τον «Επικήδειο», ο Κονδυλάκης βρίσκεται στο απόγειο της «διασκεδαστικής» ιδιότητάς του, κάτι που αποτελεί ένδειξη ψυχικής υγείας και για έναν ακόμη λόγο: Επειδή τολμά να γελά, και προκαλεί και τον αναγνώστη του να γελά, ασυγκράτητα, λυτρωτικά, με αυθάδεια, στα μούτρα του Θανάτου· Ας το χαρούμε…»

Όλοι οι θεατές του κατάμεστου Δημοτικού Θεάτρου, όρθιοι χειροκροτούσαν με ενθουσιασμό τις εξαιρετικές παραστάσεις, που με τόσο αξιοθαύμαστο ταλέντο, και ήθος, είχαν εκφράσει την αγάπη τους για την Τέχνη και τον Θεατή, αποδίδοντας με πειστικότητα τους διαφορετικούς χαρακτήρες των ανθρώπων που και σήμερα παρατηρούμε γύρω μας, όπως και οι ‘εσωτερικοί διάλογοι’, οι συμβιβασμοί που είμαστε υποχρεωμένοι να κάνουμε στη ζωή, οι απαραίτητες προσαρμογές στις καταστάσεις που δεν μπορούμε ν’ αλλάξουμε. Πάνω απ’ όλα όμως, μας υποδεικνύουν οι θαυμάσιοι συντελεστές του έργου, ‘πώς και γιατί’ μπορούμε να είμαστε όλοι ευτυχισμένοι στη ζωή.

Οι συντελεστές των έργων ήταν οι φίλοι που όλοι μας γνωρίζομε από τις δραστηριότητες και την προσφορά τους: Σκηνοθεσία: Γιάννης Φλώρος, Επιμέλεια κειμένου-Θεατρική προσαρμογή: Γιάννης Νιωτάκης, Επιμέλεια Σκηνικών: Θεατρική Ομάδα, Αφίσα-Σκηνική Φροντίδα: Εύη Κοτανίδου, Φροντιστής Παράστασης: Αντώνιος Ευαγ. Ξεπαπαδάκης, Επιμέλεια Κοστουμιών: Θεατρική Ομάδα, Επιλογή Μουσικής Επιμέλεια-Εγγραφή-Μίξη Ήχου: Εμμανουήλ Σκλιβάκης, Φωτισμοί: Βαγγέλης Κορακάκης, Χορηγός Επικοινωνίας: Ραδιόφωνο Λυχνάρι. Ερασιτέχνες Ηθοποιοί: Νίκος Κουρουπάκης, Στέλιος Μοσχονάς, Νικηφόρος Στρατήγης, Μαρία Παπαδάκη, Ευγενία Στεφανάκη, Φρόσω Κουβίδη, Αντ. Ευ. Ξεπαπαδάκης, Βαγγέλης Κορακάκης, Μανώλης Τσιρακάκης, Γιάννης Νιωτάκης.

«Ψηλορείτη», οι πολυπληθείς θεατές σε ευχαριστούμε, που μας ανεβάζεις στα ύψη σου.