Μεσαιωνολόγιο: Mύθοι και αλήθειες για τη ζώνη αγνότητας
ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΚΕ 2297 ΦΟΡΕΣ
Γράφει η Άννα Αχιολά
info@medievalfestival.gr
ΠΑΡΑΞΕΝΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΣΑΙΩΝΑ …
Είναι γνωστή σε όλους η φήμη για τη χρήση της Ζώνης Αγνότητας (Chastity Belt) κατά το Μεσαίωνα. Οι ταινίες και η λογοτεχνία έχουν διαιωνίσει τις ιστορίες μεσαιωνικών ανδρών που άφηναν τις συζύγους τους για μήνες ή χρόνια, εξαιτίας του πολέμου και των εισβολών.
Πριν χωρίσουν, έπρεπε να χρησιμοποιήσουν ένα είδος μεταλλικού αξεσουάρ για να κλειδώσουν την κολπική περιοχή της κυρίας τους ώστε να εξασφαλίσουν την αφοσίωσή της. Ακούγεται απίστευτα άβολο, ενοχλητικό, μη πρακτικό, ανθυγιεινό, μισογυνιστικό και γελοίο. Είναι όμως αλήθεια ή πρόκειται για... παραμύθια;
ΕΝΟΤΗΤΑ: Mύθοι και αλήθειες για τη ζώνη αγνότητας
Στο βιβλίο που έγραψε το 1969, ο δρ. Ντέιβιντ Ρέουμπεν, χειρουργός, περιέγραψε τη ζώνη αγνότητας ως ένα «θωρακισμένο μπικίνι», με ένα άνοιγμα στο μπροστινό και το πίσω μέρος, το οποίο επιτρέπει την ούρηση και «ένα κομμάτι σιδήρου, ανάμεσα στον κόλπο και τον πειρασμό».
Αυτή η άποψη είναι κοινή πεποίθηση για αιώνες και αφορούσε κυρίως τις γυναίκες των Σταυροφόρων, στις οποίες φορούσαν τις ζώνες αγνότητας για να μείνουν ανέγγιχτες, μέχρι να επιστρέψουν από τα μακρινά και χρονοβόρα ταξίδια τους στην Ανατολή...
Μεταλλικές ζώνες αγνότητας υπάρχουν σήμερα σε μουσεία και συλλογές και αντιμετωπίζονται ως αντικείμενα που αντιπροσωπεύουν τη σκληρότητα σκοτεινών εποχών, όμως, πρόσφατα, ακαδημαϊκοί και ιστορικοί άρχισαν να ρίχνουν φως στο γεγονός ότι οι ζώνες αγνότητας μπορεί να μην χρησιμοποιήθηκαν ποτέ για αυτόν τον σκοπό και ότι πρόκειται για μυθικά αντικείμενα…
Ο Άλμπρεχτ Κλάσεν, καθηγητής γερμανικών σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα, γράφει στο βιβλίο του ότι είναι εξαιρετικά απίθανο να χρησιμοποιούσαν ζώνες αγνότητας, προκειμένου να ελέγξουν τις συζύγους τους, οι άντρες του Μεσαίωνα.
Πρώτα από όλα, σημειώνει, δεν έχει καταγραφεί ποτέ κάτι τέτοιο και επιπλέον μία γυναίκα δεν θα επιβίωνε μετά από μερικές ημέρες, εξαιτίας των προβλημάτων υγιεινής που θα προέκυπταν, καθώς η μακροχρόνια χρήση του μεταλλικού αυτού εξαρτήματος θα οδηγούσε σε βαθιά τραύματα, μόλυνση των ουροποιητικών και γεννητικών οργάνων, σήψη και τελικά θάνατο...
Συνεπώς, κατά την επιστροφή τους από το μακρύ ταξίδι οι Σταυροφόροι, δε θα έβρισκαν καμία... «Πηνελόπη» πλέον, να τους περιμένει... δε θα είχε προλάβει καν να υφάνει στον αργαλειό…
Η πρώτη απεικόνιση μίας ζώνης αγνότητας είναι ένα σκίτσο στο βιβλίο «Bellifortis» του 1405. Όμως, η εν λόγω έκδοση περιλαμβάνει και ανέκδοτα και ο Κλάσεν πιστεύει ότι το σκίτσο δημοσιεύθηκε ως αστείο. Από τότε, οι περισσότερες άλλες λογοτεχνικές αναφορές σε ζώνες αγνότητας είναι είτε αλληγορικές, είτε σατιρικές.
Ο καθηγητής εκτιμά ότι οι μετέπειτα ιστορικοί βιάστηκαν να τις εκλάβουν ως γεγονός, γιατί οι φήμες διαδίδονταν εξαιτίας της «διεστραμμένης φύσης» της ιδέας και του γεγονότος ότι ήταν «τόσο στενά συνδεδεμένες με τη σεξουαλικότητα, τις σχέσεις των φύλων και τις δομές εξουσίας μέσα στην οικογένεια».
Με άλλα λόγια, οι ζώνες αγνότητας ήταν τόσο σεξουαλικές και τέτοιο ταμπού, που «οι σατιρικοί συγγραφείς, καλλιτέχνες, προπαγανδιστές και αργότερα συλλέκτες, γρήγορα και με βεβαιότητα αποδέχθηκαν την ιδέα ότι πράγματι υπήρχαν ζώνες αγνότητας στο Μεσαίωνα και μάλιστα σε διαδεδομένη χρήση».
Η Σάρα Μποντ από την πλευρά της, επίκουρη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Αϊόβα, εξηγεί ότι οι ιστορικοί του 18ου και 19ου αιώνα ήθελαν να παρουσιάσουν ως υπαρκτές τις ζώνες αγνότητας, προκειμένου να αποδείξουν πόσο ανώτερος ήταν ο πολιτισμός τους σε σύγκριση με τις «σκοτεινές εποχές». Συμφωνεί όμως με τον Κλάσεν ότι οι μεταλλικές εκδοχές αυτών των ζωνών χρησιμοποιούνταν ίσως σπάνια και ήταν στην πραγματικότητα αστεία ή ψεύδη κατασκευασμένα στη Βικτωριανή Εποχή.
Η άποψη στηρίζεται και από το Βρετανικό Μουσείο, το οποίο το 1996 αφαίρεσε από τη συλλογή του μία «μεσαιωνική ζώνη αγνότητας», καθώς ανακάλυψε ότι προερχόταν από τον 18ο ή 19ο αιώνα. Το ίδιο έκανε και το Μουσείο του Κλουνί, στο Παρίσι, που είχε στη συλλογή του δύο από τις πιο διάσημες ζώνες αγνότητες, των οποίων πλέον η αυθεντικότητα είναι υπό αμφισβήτηση.
Είναι πιθανό ότι η συντριπτική πλειονότητα των δειγμάτων που υπάρχουν τώρα κατασκευάστηκαν αυτούς τους αιώνες, για τον παραπάνω λόγο, αλλά και για ακόμα έναν…
Την εποχή της Βιομηχανικής Επανάστασης (18ος-19ος αι.) πολλές γυναίκες εργάζονταν στα εργοστάσια, ανάμεσα σε δεκάδες άντρες, όπου κινδύνευαν από βιασμούς, οπότε η ιδέα της ζώνης αγνότητας άρχισε να φαντάζει ως μία κάποια λύση. Οι ζώνες όμως που χρησιμοποιήθηκαν τότε, ήταν κατασκευασμένες από καλύτερα υλικά και επειδή φοριούνταν μόνο για λίγες ώρες κάθε μέρα, δεν αποτελούσαν κίνδυνο για την υγεία των γυναικών.
Επιπλέον, την ίδια αυτή περίοδο, στη δυτική ιατρική, αρχίζει να θεωρείται ο αυνανισμός ιδιαίτερα βλαβερός για την υγεία του ανθρώπου, ειδικά την πνευματική. Σώζονται πολυάριθμες αναφορές σε ιατρικά εγχειρίδια και περιοδικά για τη χρήση ζωνών αγνότητας, σε παιδιά, εφήβους και γυναίκες και μάλιστα, στο Γραφείο Ευρεσιτεχνιών των ΗΠΑ, είχαν καταχωρηθεί πολλές αντι-αυνανιστικές πατέντες, μέχρι το 1930, οπότε καταργήθηκε αυτή η αντίληψη περί επικινδυνότητας της πράξης του αυνανισμού.
Σήμερα, τον 21ο αι., η χρήση της ζώνης αγνότητας, δείχνει να είναι περισσότερο διαδεδομένη από ποτέ! Τώρα πλέον που τα υλικά (δέρμα, πλαστικό, ανοξείδωτο μέταλλο κ.α) είναι πιο ασφαλή, χρησιμοποιούνται ως αξεσουάρ για ερωτικό παιχνίδι, ειδικά από άντρες, αλλά ακόμα και για τη... διασφάλιση της πίστης του «έτερον ήμισυ», κυρίως σε κάποιες χώρες της Ασίας.
Σύμφωνα με το διεθνές περιοδικό USA Today, χαρακτηριστική είναι η περίπτωση γυναίκας, η οποία τα Χριστούγεννα του 2003, πετούσε προς Λονδίνο, μέσω Αθήνας και χτύπησε ο συναγερμός του ανιχνευτή μετάλλων, ενώ περνούσε τον έλεγχο του αεροδρομίου. Η ίδια υποστήριξε ότι ο άντρας της την υποχρέωσε να φορέσει τη ζώνη αγνότητας για να διασφαλίσει ότι θα του είναι πιστή, κατά την περίοδο των διακοπών.
Φαίνεται λοιπόν πως ένα αστείο του Μεσαίωνα, εξελίχθηκε σε μύθο, γιγαντώθηκε, για να βρει εφαρμογή τελικά αυτούς τους τελευταίους αιώνες, στον... εξελιγμένο μας κόσμο, ενώ σε όλες τις περιπτώσεις, η επιστημονική έρευνα αποδεικνύει, ότι είναι τόσο πιθανό να χρησιμοποιήθηκε η ζώνη αγνότητας στη μεσαιωνική περίοδο, όσο το να στεκόταν στο λιμάνι της Ρόδου, με ανοιχτά τα πόδια ο Κολοσσός...
ΠΗΓΕΣ:
«The Medieval Chastity Belt: A Myth-Making Process» by Albrecht Classen, Palgrave Macmillan, 1st edition, 2008
www.smithsonianmag.com
www.atlasobscura.com
www.livescience.com
www.iefimerida.gr
www.penna.gr
Ακολουθήστε τη Ροδιακή στο Google News
