Από απρόσμενος επισκέπτης, μόνιμος κάτοικος...

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο Ιωάννης Ελενίτσας
Τεχνολόγος γεωπόνος

Το 2015 περί τα τέλη του καλοκαιριού, μαζί με τον αγαπημένο φίλο, συνάδελφο και συνεργάτη Λευτέρη Φύλλη, παρατηρήσαμε σε κήπο οικίας στην περιοχή των παλιών λατομείων (Κοσκινού) και συγκεκριμένα σε φυτά αμερικανικής αγαύης (Agave Americana), αγνώστου αιτίας προσβολή, η οποία επέφερε ταχέως την ολική καταστροφή των.

Κατόπιν επιτόπιας διεξοδικής έρευνας, εντοπίσαμε από κοινού ένα άγνωστο σε εμάς έντομο της οικογένειας των κολεόπτερων. Έπειτα από ενδελεχή έρευνα σε επιστημονικά έγγραφα και μελέτες στο διαδίκτυο, απεδείχθη ότι επρόκειτο για το γνώριμο στην Αμερικανική Ήπειρο, αλλά και την Ευρώπη μετέπειτα κολεόπτερο, γνωστό με την ονομασία Μαύρος Ρυγχωτός Κάνθαρος (Scyphophorus acupunctatus), ο οποίος προσβάλλει κυρίως τις αγαύες ,τις αλόες και παρόμοια φυτά των οικογενειών τους.

Υπήρξε η πρώτη καταγραφή του εντόμου στα Δωδεκάνησα και η δεύτερη στην Ελλάδα, καθώς για πρώτη φορά εντοπίστηκε το 2010 σε κήπο ξενοδοχειακής μονάδας στη Βουλιαγμένη Αττικής . Τη συγκεκριμένη καταγραφή και την ανησυχία μου όσον αφορά την τότε άφιξη του εντόμου, την είχα εκφράσει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αλλά και στην τηλεοπτική εκπομπή του αγαπητού συνάδελφου κ. Κωσταντάκη Απόστολου σε τοπικό κανάλι όπου με είχε προσκαλέσει επ’ αυτού.

Ο Μάυρος ρυγχωτός κάνθαρος, στην Νεαρκτική ζώνη από όπου και προέρχεται αποτελεί σχεδόν εδώ και δύο δεκαετίες μεγάλο «βραχνά» ειδικά στο Μεξικό, όπου αποδεκατίζει τις φυτείες της «αγαύης της τεκίλας» (Agave tequiliana) προκαλώντας τεράστια οικονομική ζημιά σε έναν τομέα που αφορά ίσως το γνωστότερο προϊόν της χώρας.

Στην Ευρώπη ανιχνεύτηκε για πρώτη φορά στην Καταλανική ακτή το 2007, φτάνοντας ταχύτατα περιοχές όπως το Έλτσε και η Σεβίλλη, αναζητώντας συνεχώς περιοχές με θερμό κλίμα παρεμφερές του τόπου προέλευσής του, οπότε συνέχισε την πορεία του προς τη Γαλλία, την Ιταλία και την Σικελία. Ο τρόπος δράσης του συγκεκριμένου εντόμου είναι δυνητικός καθώς το θηλυκό γεννά 300 έως 500 αυγά, ενώ παράλληλα μεταφέρει το βακτήριο Erwina carotovora το οποίο επιτίθεται και φθείρει το φυτό από το εσωτερικό της βάσης του.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα βακτήρια του γένους Erwnia είναι ιδιαίτερα επιθετικά παθογόνα των φυτών που προκαλούν τη μαλακή σήψη-αποσύνθεση τους. Τα ενήλικα έντομα και οι προνύμφες, αποικούν αμφότερα στον φυτικό ιστό και ειδικότερα εντός της στεφάνης του φυτού (καρδιά), το «καταναλώνουν» τρεφόμενα από τους χυμούς του για να αναπτυχθούν, με τρόπο που η άμεση μηχανική ζημιά και η μόλυνση που προκαλείται από την ανάπτυξη των βακτηρίων και την αποσύνθεση, οδηγούν ταχύτατα στην κατάρρευση του φυτού.

Αν και μικροσκοπικό έντομο με μήκος 9-15 χιλιοστά και στερούμενο πτητικής ικανότητας το S.acupunctatus μετακινείται ταχύτατα. Στο νησί μας ήδη έχει εξαπλωθεί σχεδόν σε όλο το βόρειο τρίγωνο, προκαλώντας ζημιά στα υφιστάμενα φυτά αγαύης που ανέρχεται σε ποσοστό μεγαλύτερο του 50%.

Η αγαύη της Αμερικής ή κοινώς «Αθάνατος» είναι ένα ευρέως διαδεδομένο είδος στο νησί μας, που είναι εξωτικό και ξένο στην αυτόχθονη φυσική κληρονομιά και δεν συμπεριλαμβάνεται στα προστατευόμενα είδη.

Αποτελεί πάραυτα εδώ και πολλά χρόνια σύμβολο της χλωρίδας του τόπου μας και είναι χαρακτηριστικό ορισμένων τοπίων όπως ο λόφος της Ακρόπολης, οι κάτω πέτρες, η Καλλιθέα κ.α.

Η μόνιμη πλέον εγκατάσταση του εντόμου στο νησί μας θα πρέπει να εκληφθεί ως γεγονός.
Ευελπιστώ οι αρμόδιες υπηρεσίες να «σκύψουν» πάνω στο πρόβλημα που δημιουργεί αυτό το έντομο και να προβούν σε ενέργειες για την καταπολέμησή του και τη διάσωση της Αγαύης, όπως έπραξαν για τον Ιβίσκο, ένα φυτό με παρόμοια χαρακτηριστικά και οφέλη για την αισθητική του τοπίου της Ρόδου.