Ο Ροδίτης παραγωγός μήλων, ροδάκινων, αχλαδιών κι όλων των καλών της γης!  

Pοδούλα Λουλουδάκη

Ο Παναγιώτης Γιορδαμνής, από τη Διμυλιά και η παραγωγή του

Να, κι ένας που καλλιεργεί τη γη! Ροδίτης, τι περίεργο από τότε που ασχοληθήκαμε όλοι με τον τουρισμό, κι ας γκρινιάζουμε ότι είναι μόνο για τρεις μήνες το χρόνο ο τουρίστας.
Ο Παναγιώτης Γιορδαμνής, από τη Διμυλιά, μπορεί να αγόρασε ταξί όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση έδινε επιδότηση για να εκχερσωθούν τ’ αμπέλια (!), αλλά το χειμώνα δεν έκατσε στο καφενείο. Έγινε παραγωγός μήλου και βγάζει τόνους από φρούτα και ζαρζαβατικά που διοχετεύει κυρίως στη λαϊκή αγορά όπου η μητέρα του η κ. Μαρία είναι σε πάγκο από το 1984.
Πέντε χιλιάδες δέντρα από διάφορα είδη, ανθισμένα, δεν είναι λίγα για τη Ρόδο όπου ο πρωτογενής τομέας ατονεί. Και χώρια οι πατάτες και τόσο άλλα που ποτίζει και ψεκάζει – πρέπει να είσαι τρελός για να ψεκάζεις αλόγιστα, μου είπε όταν τον ρώτησα σχετικά.
Μόνο τα κεράσια του ξέφυγαν αφού τα τόλμησε μεν, δεν πέτυχαν δε. Ήρθε από τη Διμυλιά γι’ αυτή την κουβέντα, παρότι η πολλή δουλειά ξεκινάει τώρα γι’ αυτόν, Απρίλιο-Μάιο, κι έδωσε πολλές κι ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τους καρπούς που γευόμαστε πριν έρθουν στο τραπέζι μας. Κι είναι Ροδίτικοι καρποί!

Από πότε ξεκινήσατε να καλλιεργείτε τη γη;
Ο παππούς μου ο συγχωρεμένος, το 1954 πήρε ένα μεγάλο κτήμα στο δρόμο από Διμυλιά προς Σάλακο, γύρω στα 50 στρέμματα και φύτεψε αμπέλια. Ο πατέρας μου ο Αλέξης, τα αύξησε, κι εγώ από 11 χρονών πήγαινα στο χωράφι και τον βοηθούσα.
Αυτή είναι η ηλικία για να μπει κανείς στο χωράφι και να το αγαπήσει;
Ο γιος πρέπει να ‘ρθει στο χωράφι για να μπει στο πνεύμα, από τότε. Αν δεν το κάνει τότε, τον έχασες, ξελογιάζεται από άλλα πιο εύκολα, είναι όλη μέρα στο internet, περιμένει να βγει το τελευταίας τεχνολογίας κινητό και μπορεί να είναι δέκα άτομα φίλοι, να κάθονται σε μια παρέα και οι δέκα να βλέπουν το κινητό.

Έχετε γίνει μεγάλος παραγωγός για τη Ρόδο! Και ο μόνος που έχει μεγάλη παραγωγή μήλου!
Πέντε χιλιάδες δέντρα: μηλιές, ροδακινιές, νεκταρίνια, ελιές, χρυσόμηλα, βανίλιες, λεμόνια, αχλάδια, αλλά και πατάτα… Μήλα έβαλα το 2001, 750 δέντρα. Βάλανε και Μπονιάτες τώρα μήλα.
Παρά το γεγονός ότι οι θερμοκρασίες στη Διμυλιά είναι χαμηλές και από το τέλος Νοεμβρίου έως τις 10 Απριλίου τις πρωινές ώρες είναι μόνο 3-4 βαθμούς και πέφτει και στον 1 βαθμό, δεν είναι εύκολο να καρπίσει το ροδάκινο και το μήλο.
Αυτή την εποχή είναι με τους ανθούς ακόμα το ροδάκινο και το νεκταρίνι, ενώ η μηλιά δεν έχει ανθίσει καν ανθίζει το πρώτο δεκαήμερο του Μαΐου.

Πότε κόβετε καρπούς, ας πούμε τα ροδάκινα και τα μήλα!
Κόβουμε ανάλογα την ποικιλία. Ροδάκινα κόβω από τις 5 Ιουνίου μέχρι το τέλος του Σεπτέμβρη.
Το κακό με το ροδάκινο είναι ότι τα δέντρα έχουν ημερομηνία λήξης. Έχουν 20-22 χρόνια. Και χρειάζεται προσοχή με το νερό, αν δώσεις πολύ νερό στο ροδάκινο, γίνεται άνοστο.
Προς το τέλος πρέπει να τ’ αφήσεις λίγο να διψάσει για να κρατήσει τη γεύση του. Οι μηλιές φορτώνονται πολύ και θέλουν αραιώματα. Αν ένα κλαδί έχει πέντε μήλα, πρέπει να βγάλεις τα δύο ή τα τρία, ανάλογα γιατί όταν μεγαλώσουν λίγο ακόμα θα σπάσουν οι κλώνοι.
Γι αυτό και τα σιδερένια υποστυλώματα που βάζουμε. Ξεκινούμε να κόβουμε από Ιούλιο. Τα πράσινα μήλα, τα ξινόμηλα, τα κόβουμε τελευταία.

Τ΄ αμπέλια τ΄ αφήσατε;
Καλλιεργούσα 10-11 χρόνια, μέχρι που η Ευρωπαϊκή Ένωση έδωσε επιδοτήσεις ώστε ή να φυτέψεις γαλλική ποικιλία η οποία όμως δεν ευδοκιμεί στη Ρόδο ή να τα σταματήσεις εντελώς, παίρνοντας μεγαλύτερο ποσό ως επιδότηση.
Το μέτρο ίσχυσε για Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία και Ιταλία, σε όλο το Νότο δηλαδή. Στη Ρόδο τα ξεριζώσαμε και κάτσαμε στα καφενεία.
Τότε πήρα ταξί εγώ με τα λεφτά της επιδότησης. Κάποιοι Μπονιάτες οι οποίοι δεν επιδοτήθηκαν τότε επειδή επρόκειτο για ορεινή περιοχή, τα κράτησαν.

Πήρατε ταξί, αλλά δεν παρατήσατε την καλλιέργεια, αντίθετα τη δυναμώσατε και την εμπλουτίσατε!
Ο τουρισμός αρχίζει Ιούλιο μήνα, Μάιος και Ιούνιος είναι νεκροί μήνες. Εκατό μέρες είναι ο τουρισμός. Τι θα κάνεις τόσους μήνες, χειμώνα στη Διμυλιά;

Τι κάνατε λοιπόν; Τι καλλιεργήσατε επιπλέον;
Έβαλα αχλάδια, κι αυτά σε όλες τις ποικιλίες: πρώιμα, βουτυράτα, κοντούλες, κρυστάλλια και δυo ποικιλίες ακόμα, τα μακρόστενα που είναι σαν κυδώνια και ωριμάζουν αρχές Οκτωβρίου. Και η βανίλια είναι καλό φρούτο. Τα δαμάσκηνα, οι μπουρνέλες που λέμε στη Ρόδο. Κι ελιές, η ελιά όμως δεν είναι προσοδοφόρα καλλιέργεια. Όταν ξεκίνησε η κρίση, το 2008-9 έβαλα πατάτες.
Τις βάζεις τώρα, τις βγάζεις τέλη Ιουνίου με Ιούλιο και ξαναβάζεις Αύγουστο και βγάζεις το Δεκέμβρη. Τρεις τόνους πατάτα βάζω και βγάζω 50 τόνους. Πέρυσι ο σπόρος ήταν χάλια. Χάσαμε την παραγωγή γι’ αυτό ανέβηκε κι η τιμή της.

Προσπαθήσατε να καλλιεργήσετε κάτι που δεν πήγε καλά; Τι ήταν αυτό;
Έχω βάλει κεράσια, μου τα φάγανε τα ελάφια. Χρειάζεται πολύ κρύο το κεράσι και θέλει μεγάλη παραγωγή για να πεις ότι κάτι κάνεις. Και είναι και τα πουλιά που τα τρώνε, οι κόρακες ειδικά, οι κουρούνες.
Ζημιές κάνουν και οι κίσσες. Είναι πολύ έξυπνα πουλιά. Κι ο καιρός… Όταν ρίχνει χαλάζι ο μισός καρπός των δέντρων όλων των ειδών πέφτει κάτω.

Δύσκολη δουλειά η καλλιέργεια, έχετε βοήθεια;
Η μάνα μου η Μαρία από το 1984 είναι στη λαϊκή όπου διοχετεύεται και η περισσότερη από την παραγωγή μου. Η γυναίκα μου η Ευδοκία, βοηθάει όσο μπορεί, τα δύο από τα τρία παιδιά μου σπουδάζουν, ο τρίτος είναι μικρός ακόμα. Κι από εκεί και πέρα εργάτες.
Ροδίτης στα χωράφια δεν πάει κανένας. Στο λέω και στο υπογράφω! Πακιστανοί και Μπαγκλαντεσιανοί.

Η μητέρα του η κ. Μαρία Γιορδαμνή