Το γύρισμα της πλάτης

Φίλιππος Ζάχαρης

Όσο ο πολίτης παραμένει όμηρος του κράτους και των θεσμών του, όσο ο καθένας δεν ενεργοποιεί τα αντανακλαστικά του για να αντιδράσει στην προβαλλόμενη αληθοφάνεια, που εκλαμβάνεται ως «εντιμότητα» σε δήθεν χαλεπούς καιρούς, τόσο η κατάσταση θα παραμένει ως έχει για τον απλό λόγο ότι με δεδομένη την παθητικότητα, οι αντιπρόσωποι του λαού θα συνεχίζουν να αλωνίζουν σε όλα τα επίπεδα.

Όσο ο κόσμος θα συνεχίζει να μην γυρίζει την πλάτη συνειδητά και όχι στην περίπτωση που το κάνει παραχωρώντας ελεύθερο χώρο και διανθίζοντας την αδιαφορία αυτή με τη μη συμμετοχή στα κοινά γιατί προφανώς «άλλοι είναι ειδικοί» που πρέπει να ψηφίζονται, το πρόβλημα με τη συνεχιζόμενη μη ανάμιξη των πολιτών θα συνεχίζει να υφίσταται, με ολέθριες συνέπειες αφενός για την τύχη τους και αφετέρου για την κατάληξη αυτής της κοινωνίας που κάποιοι είχαν προειδοποιήσει από παλιά για το πού οδηγείται.

Έχουν ανοίξει ορύγματα σε πολλά μέτωπα, έχουν χτίσει τοίχους για να μην μπορεί κανείς να ξεφύγει από το καναλιζαρισμένο καθημερινό προτσές, και όλα αυτά σε ευθεία αντιπαράθεση με την ιστορία που πάντα έκρυβε μεγάλα μυστικά και ειδικά όταν έφτανε η κρίσιμη ώρα.

Ποια ήταν αυτή; Μα η εποχή όπου η αμφισβήτηση άλλαζε άρδην τα δεδομένα και η ριζική αλλαγή έκανε την εμφάνισή της έστω και σαν περιορισμένη χρονικού εύρους προοπτική.

Δεν έχει και τόση σημασία το γεγονός ότι δεν άλλαξε οριστικά η κατάσταση αλλά το ότι επιχειρήθηκε πολλές φορές η σαρωτική αλλαγή στους Θεσμούς, στον τρόπο ζωής και κατ΄επέκτασιν στις ανθρώπινες σχέσεις. Το μεγάλο μυστικό της ανθρώπινης δύναμης, το πότε αυτή εμφανίζεται στην ιστορία και κάτω υπό ποιες υφιστάμενες συνθήκες, αυτό γίνεται γνωστό τη στιγμή της έκρηξης, όταν οι μάζες ανατρέπουν μεμιάς την όποια τάξη και ασφάλεια, στο όνομα των οποίων έχουν συμβεί τραγωδίες και εγκλήματα.

Η δύναμη της αμφισβήτησης είναι τόσο η ισχυρή που κατ’ ουσίαν δεν έχει ανάγκη από «ποταμούς αίματος», όπως έλεγε κάποιος μεγάλος φιλόσοφος, εννοώντας πως η γνήσια επανάσταση δεν έχει ανάγκη τη βία και την καταστροφή.

Τουτέστιν το πρόταγμα της αυθεντικής ελευθερίας είναι συνυφασμένο με τη συνειδητοποίηση της αναγκαιότητας της πνευματικής αφύπνισης, που σε συνδυασμό με την Παιδεία και το αίσθημα της αλληλεγγύης, οδηγεί κατευθείαν στη ριζική ανατροπή κατεστημένων αξιών, στερεοτύπων και παντός είδους συντηρητισμών.

Τα ορύγματα και τα φρεάτια λοιπόν που εμποδίζουν την πρόσβαση σε άλλους πραγματικά διαφορετικούς τόπους, θα πρέπει κάποια στιγμή να καλυφθούν.

Κάποτε οι πολίτες αυτού του τόπου - και όχι μόνο - θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν τι είναι αυτό που τους λείπει και τι διαθέτουν πραγματικά στο οπλοστάσιό τους.

Εννοώ με αυτό ποια επιχειρήματα μπορούν να χρησιμοποιήσουν για να αφοπλίσουν λεκτικά τους κήρυκες του τωρινού συτήματος εξουσίας. Δεν χρειάζεται η παραμικρή αφορμή μιας και αφορμές υπάρχουν πάντα. Δεν είναι αναγκαίο να υπάρξει κάποιο έκτακτο συμβάν που να εκληφθεί ως λόγος ύψωσης της φωνής από τη μια στιγμή στην άλλη.

Η παρακμή του ίδιου του συστήματος ιεραρχικών αξιών, η κατάντια των ανθρώπινων σχέσεων αλλά πάνω απ΄όλα η ομηρία - που προανέφερα - των πολιτών σε ένα κράτος που ζει από τον εκβιασμό και τον εκφοβισμό, όλα αυτά δεν είναι παρά ο ένας και σημαντικός λόγος αφύπνισης.

Με την αφύπνιση αυτή θα ενεργοποιηθούν και τα αντανακλαστικά αναγνώρισης της λανσαριζόμενης ψευδολογίας. Τα έργο από εκεί και μετά θα είναι εύκολο, καθώς οι μάζες θα μάθουν να εκπαιδευτούν στις πραγματικά δημοκρατικές διαδικασίες που οι ίδιες θα αναζητήσουν λόγω της πολύχρονης έλλειψής τους.

Φαίνεται ουτοπικό αλλά δεν είναι. Δείχνει σενάριο επιστημονικής φαντασίας αλλά μάλλον αυτό που ζούμε είναι σενάριο σαπουνόπερας με πολλούς ηθοποιούς και κομπάρσους.

Η ιστορία συνεχίζει να καταγράφει τα συμβάντα. Η επιχειρηματολογία περί δήθεν χαλεπών καιρών που δεν δίδουν τη δυνατότητα συνιστώμενου αποτελεσματικού πολιτικού ελιγμού είναι το λιγότερο εκ του πονηρού.

Αποτελεσματικό λοιπόν το γύρισμα της πλάτης, η κίνηση για την πραγματική στροφή προς έναν άλλο κόσμο.

Αρκεί το γύρισμα αυτό να είναι πραγματικό και όχι υπό συνθήκες κατευθυνόμενης μοδάτης αδιαφορίας για τα κοινά.