Νέα μορφή ευέλικτου ελέγχου προτείνουν οι υπάλληλοι της Περιφέρειας

Rodiaki NewsRoom

Πρόταση για την καθιέρωση μίας νέας μορφής ευέλικτου προσυμβατικού ελέγχου για συγκεκριμένες κατηγορίες δαπανών των ΟΤΑ, των νομικών τους προσώπων καθώς και των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, κατέθεσε στους υπουργούς Εσωτερικών και οικονομικών ο σύλλογος υπαλλήλων περιφερειακών ενοτήτων Δωδεκανήσου της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου.

Το έγγραφο κοινοποιήθηκε τόσο στους βουλευτές και τα μέλη του περιφερειακού συμβουλίου όσο και σε κάθε εμπλεκόμενο, και περιλαμβάνει το ιστορικό της υπόθεσης μετά την εξέλιξη που σημειώθηκε τον Ιούλιο με την παύση άσκησης προληπτικού ελέγχου από το ελεγκτικό συνέδριο, αλλά και αναλυτικά τι προτείνει ο σύλλογος.

Ειδικότερα, αναφέρονται σε αυτό τα εξής:

Ιστορικό :

Με τις διατάξεις του άρθρου 31 περίπτ. α’ υποπερίπτ. αα’ Ν.4129/2013 (Φ.Ε.Κ. Α’ 52), όπως αυτή αντικαταστάθηκε από την παρ. 10 του άρθρου 10 το Ν. 4337/2015 (Φ.Ε.Κ. Α’ 129), και το άρθρο 125 του Ν. 4611/2019 (Φ.Ε.Κ. Α’ 73) δεν ασκείται από 31/07/2019 προληπτικός έλεγχος από το Ελεγκτικό Συνέδριο, στις δαπάνες των Ν.Π.Δ.Δ. των ΟΤΑ και των νομικών τους προσώπων.

Ως βασική αιτιολογία χρησιμοποιήθηκε αυτή της καθυστέρησης στις πληρωμές των συμβαλλόμενων με τους προαναφερόμενους φορείς.

Αυτή είναι παρελκυστική γιατί ήδη ο φόβος του καταλογισμού υποχρεώνει τους υποκείμενους στη θεσμική ιεραρχία της Περιφέρειας, άρα και εξαρτώμενους απ’ αυτήν υπαλλήλους του ελεγκτικού μηχανισμού της, να γίνονται υπερβολικά προσεκτικοί στις εγκρίσεις δαπανών και επομένως προκύπτουν εύλογες καθυστερήσεις στη διεκπεραίωση των ενταλμάτων, καθώς για την παραμικρή αμφιβολία ο υπάλληλος υποχρεωτικά θα αντιδρά ζητώντας διευκρινήσεις και υποβάλλοντας ερωτήματα στις υπερκείμενες αρχές.

Αιτιολογικό :

Η κατάργηση του προληπτικού ελέγχου των δαπανών των ΟΤΑ Α΄και Β΄ βαθμού, αποτελεί δημοσιονομικό πρόβλημα, αφού κατ’ αυτό τον τρόπο οι δημόσιες δαπάνες «ελέγχονται» αποκλειστικά και μόνο από τις Οικονομικές Υπηρεσίες που διοικητικά υπάγονται στους Διατάκτες και στον ιεραρχικό έλεγχό τους.

Παραβιάζεται κατ’ ουσία η βασική ελεγκτική αρχή για τη μη σύμπτωση στο ίδιο πρόσωπο της ιδιότητας του ελέγχοντος και του ελεγχομένου, αφού καταργείται η ανεξαρτησία του εκκαθαριστή έναντι του Διατάκτη, με επαπειλούμενο κίνδυνο πληρωμής μη σύννομων δαπανών υπό καθεστώς εξάρτησης.

Επίσης, για δημοσιονομικούς και πολιτικούς λόγους η εκτέλεση του Προϋπολογισμού πρέπει να ελέγχεται αυστηρά.

Ο δημοσιονομικός έλεγχος για να είναι αποτελεσματικός πρέπει να:

• έχει έκταση και βάθος,
• ασκείται στον κατάλληλο τόπο και χρόνο και
• εισέρχεται εκ του τύπου στην ουσία των δαπανών.

Τα παραπάνω διασφαλίζονται απολύτως με την άσκηση του ελέγχου από όργανα ανεπηρέαστα στην άσκηση ελέγχου από τον Διατάκτη και μη υποκείμενα στην ιεραρχική εξάρτηση του

Ο κατασταλτικός έλεγχος, ως έλεγχος μετά την πληρωμή των δαπανών, από μόνος του δε διασφαλίζει τις συναλλαγές αλλά ούτε και τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση, καθόσον:

• είναι δυνατός ο καταλογισμός των δικαιούχων αλλά και όλων των εμπλεκόμενων στην πληρωμή της δαπάνης μετά από μακρό χρόνο,
• δεν πρόκειται περί καθολικού ελέγχου των δαπανών αλλά περί δειγματοληπτικού, με ορατό τον κίνδυνο μη τιμώρησης και καταστολής της απάτης στις περιπτώσεις που δεν εμπίπτουν στο ελεγχόμενο δείγμα.

Η δυνατότητα της άσκησης του προσυμβατικού ελέγχου επί του συνόλου των δαπανών των Ο.Τ.Α. Α΄ και Β’ βαθμού, από το Ελεγκτικό Συνέδριο, κρίνεται αναγκαία και επιτακτική καθόσον:

• Ο προσυμβατικός έλεγχος είναι δραστικότερος και πιο αποτελεσματικός από τον κατασταλτικό, αφού θα μπορεί να ματαιώσει την πληρωμή.
• Δεν συμπίπτουν στο αυτό πρόσωπο οι αντίθετες ιδιότητες του ελέγχοντος και του ελεγχόμενου (βασική ελεγκτική αρχή).
• Περιφρουρούνται έτσι κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα συμφέροντα του Δημοσίου, καθόσον ο προσυμβατικός αυτός έλεγχος ασκείται από ανεξάρτητο όργανο (Ελεγκτικό Συνέδριο) και προλαμβάνονται έγκαιρα: i) η διενέργεια μη νόμιμων δαπανών, ii) εσφαλμένες ή δόλιες διαχειριστικές ενέργειες.
• Διασφαλίζονται οι συναλλαγές, καθόσον οι πάσης φύσεως πιστωτές του δημοσίου κ.λπ. εξασφαλίζονται όντας βέβαιοι ότι δε θα κληθούν στο απώτερο μέλλον σε επιστροφή σημαντικών ποσών.
• Προστατεύονται οι διατάκτες των δαπανών από μελλοντικούς καταλογισμούς.
• Ελαχιστοποιείται ο κίνδυνος διασπάθισης του δημοσίου χρήματος.

Πρόταση :

Καθιέρωση νέας μορφής ευέλικτου προσυμβατικού ελέγχου για συγκεκριμένες κατηγορίες δαπανών των Ο.Τ.Α. των Νομικών τους Προσώπων και των Ν.Π.Δ.Δ.

1. Προώθηση νομοθετικής ρύθμισης με την οποία θα διατηρηθεί καταρχήν σε ισχύ η περ. β της παρ. 2 του Π.Δ. 136/2011 (Φ.Ε.Κ. Α’ 267) όπου και ορίζεται: «β. Ελέγχονται, επίσης, ως θεματικός έλεγχος προ πληρωμής ανεξαρτήτως ποσού οι δαπάνες για:
2. Μισθοδοσία του πάσης φύσεως προσωπικού και μόνο όσον αφορά στο πρώτο χρηματικό ένταλμα (νέο προσωπικό, αλλαγή μισθοδοσίας),
3. Πρόσθετες αμοιβές (υπερωρίες και αποζημιώσεις για κάθε αιτία) και
4. Επιχορηγήσεις σε νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου.». Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται ο προηγούμενος έλεγχος (προ της εξοφλήσεως) επαναλαμβανόμενων δαπανών υψηλής επικινδυνότητας με μεγάλα ποσά μη ορθής εφαρμογής των νομοθετικών διατάξεων (βλ. Ετήσια Έκθεση Ελεγκτικού Συνεδρίου έτους 2016) και η αποφυγή συσσωρεύσεων σφαλμάτων που όταν εντοπιστούν από τον κατασταλτικό έλεγχο θα έχουν ως αποτέλεσμα βαρύτατους καταλογισμούς των υπολόγων που σε πολλές περιπτώσεις παρίστανται κοινωνικά μη αποδεκτοί (επιστροφή αχρεωστήτως ληφθέντων ποσών από υπαλλήλους κ.α.)
2. Τροποποίηση των διατάξεων του άρθρου 278 παρ. 1 Ν.3852/2010 (Φ.Ε.Κ. Α’ 87), όπως αυτή αντικαταστάθηκε από την παρ. 2 του άρθρου 9 του Ν. 4071/2012 – άρθρο 36 παρ. 1 Ν.4129/2013 που αφορά τον προληπτικό έλεγχο των συμβάσεων (προ υπογραφής τους) των Ο.Τ.Α. ως εξής:

«Για τις συμβάσεις προμήθειας αγαθών, εκτέλεσης έργων και παροχής υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων των προγραμματικών συμβάσεων, που συνάπτουν οι Ο.Τ.Α. και τα νομικά τους πρόσωπα, προϋπολογιζόμενης δαπάνης, χωρίς φόρο προστιθέμενης αξίας (Φ.Π.Α.), ποσού άνω των 2.500,00 ευρώ, διενεργείται υποχρεωτικά προληπτικός έλεγχος νομιμότητας αυτών, πριν από τη σύναψής τους, από τον Επίτροπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, που είναι αρμόδιος για τον έλεγχο των δαπανών τους.».

Με αυτό τον τρόπο διασφαλίζεται ότι οι διενεργούμενες κατ’ έτος δαπάνες που απορρέουν από δημόσιες συμβάσεις προμήθειας αγαθών, εκτέλεσης έργων και παροχής υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων των προγραμματικών συμβάσεων, θα ελέγχεται προ της σύναψης των συμβάσεων από τις υπηρεσίες του Ελεγκτικού Συνεδρίου ως προς την ορθή τήρηση των νομοθετικών διατάξεων που τις διέπουν. Ως αποτέλεσμα θα έχει την αποτροπή του φαινομένου των κατατμήσεων και των διαδικασιών απευθείας αναθέσεων, τη διασφάλιση της αρχής της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης στις διαχειρίσεις των ελεγχόμενων φορέων και την αποφυγή καθυστερήσεων στις πληρωμές των αντισυμβαλλόμενων, αφού μετά την διενέργεια του ελέγχου αυτού, οι διαδικασίες εξόφλησής τους θα διεκπεραιώνονται τάχιστα χωρίς ενδοιασμούς και επιφυλάξεις από τους υπηρεσιακούς παράγοντες των φορέων.

3. Προσθήκη στο άρθρο 26 παρ.1 του Ν4270/2014 (ΦΕΚ Α143 28-06-2014) όπως έχει τροποποιηθεί με την περίπτ. α' της παρ. 8 του άρθρου 10 του Ν. 4337/15 (ΦΕΚ Α129 17-10-2015) της ακόλουθης διάταξης, «Σε περίπτωση όπου ο ΠΟΥ έχει βάσιμη αμφιβολία ως προς τη νομιμότητα ή την κανονικότητα οποιασδήποτε δαπάνης δύναται να την αποστείλει, προ της πληρωμής της, σε κατ’ εξαίρεση προληπτικό έλεγχο από την Υπηρεσία του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Επιπλέον με απόφαση του αρμοδίου οργάνου της υπηρεσίας του διατάκτη μπορεί ο ΠΟΥ να υποβάλλει αίτημα διενέργειας προληπτικού ελέγχου δαπανών για συγκεκριμένες κατηγορίες και για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα από την Υπηρεσία του Επιτρόπου, με προηγούμενη σύμφωνη γνώμη της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου.».

Η διάταξη προτείνεται για λόγους διασφάλισης των υπηρεσιακών παραγόντων των οικονομικών υπηρεσιών όταν έρχονται αντιμέτωποι με περιπτώσεις διαφορετικής ερμηνείας των κείμενων διατάξεων της Νομοθεσίας και Νομολογίας σχετικά με τις διενεργούμενες δαπάνες στο δημόσιο. Με την προτεινόμενη διάταξη οι δαπάνες ελέγχονται προληπτικά προ της πληρωμής τους από την Υπηρεσία του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου και θεωρούνται. Με αυτό τον τρόπο ο χρόνος που απαιτείται για την εκκαθάριση και ενταλματοποίηση των εν λόγω δαπανών μειώνεται σημαντικά διότι δεν θα καταναλώνουν εργατοώρες οι υπάλληλοι των οικονομικών υπηρεσιών ερευνώντας τις ερμηνείες της νομοθεσίας και νομολογίας, παράλληλα μειώνεται το άγχος και το ρίσκο του καταλογισμού τους με τον πιθανό ασκούμενο στην συνέχεια κατά προτεραιότητα κατασταλτικό έλεγχο της δαπάνης (μετά την εξόφλησή της).

Για το Διοικητικό Συμβούλιο