Πλανητικό Χρηματιστήριο και αδράνεια πολιτών

Φίλιππος Ζάχαρης

Ορισμένες φορές σκέφτεσαι πως είτε δεν θέλει να αλλάξει ο κόσμος είτε πως αυτά που του προσφέρουν, επαρκούν για να του επιτρέψουν να κάνει δειλά βήματα προς ένα αβέβαιο μέλλον. Περιορίζονται όλοι σε αυτή την «ευγενική προσφορά» και δεν νοιάζονται καθόλου για την ορμή αυτή και τη δίψα προς την ελευθερία, με δεδομένο ότι βιώνουμε εποχές που τα σημάδια αντίστασης είναι αρκούντως μακρινά και οι ελπίδες για ένα διαφορετικό μέλλον έχουν λιγοστέψει απελπιστικά.

Έχουν προ πολλού αναχωρήσει βέβαια προς το άγνωστο και τα κοφτερά μυαλά, οι φωτεινές αυτές οάσεις που σηματοδοτούσαν το ξεκίνημα μιας νέας εποχής, για μια ζωή απαλλαγμένη από στερεότυπα,συμβάσεις και καθολικότητες.

Σε τούτο το πεδίο, σε τούτη την «ποντικοτρεχάλα» που έλεγαν και την δεκαετία του ’60 όταν ήθελαν να αναφερθούν στη μανία κατανάλωσης και δίψα για ιεραρχία, οι άνθρωποι παραμένουν απλοί θεατές γιατί πολύ απλά «τα ξεροκόμματα επαρκούν».

Χωρίς να θέλω να μειώσω τη δύναμη πολλών άλλων που εξακολουθούν να αντιστέκονται στη φθορά, δεν έχω παρά να ομολογήσω όμως πως η μάχη είναι άνιση αλλά παράλληλα κρύβει πολλές εκπλήξεις. Και αυτό γιατί δεν είναι νικητής ούτε καν ο ρεφορμισμός, που κατέκλυσε τις πολιτικές των παγκόσμιων κυβερνήσεων, γιατί πολύ απλά αυτού του είδους ο κοινωνικός εγκλεισμός στις συμβάσεις και τον συντηρητισμό δεν μπορεί εκ των πραγμάτων να διαρκέσει.

Με λίγα λόγια: όσα σήμερα πρεβεύουν οι εξουσίες δεν αποβαίνει παρά μπούμερανγκ για τα συμφέροντά τους, που ναι μεν είναι πολυποίκιλα, εντούτοις όμως δεν δύνανται να ικανοποιηθούν εν ευθέτω χρόνω. Σκέφτεσαι όμως πως ενώ η παγκόσμια εξουσία φυλλοροεί, εντούτοις οι πολίτες δεν επιθυμούν το διαφορετικό, δεν υιοθετούν τα συνθήματα του 19ου αιώνα, είτε αυτά αφορούσαν τη γενικευμένη εξέγερση είτε την τέχνη και την πρωτοπορία.

Δεν θέλουν, σκέφτομαι, οι πολίτες να μετακινηθούν από τη θέση τους, έστω και αν έχουν βαρεθεί κάνοντας τα ίδια και τα ίδια, απέναντι σε κράτη που επιβάλλουν ασφυκτικές πολιτικές λιτότητας και οικονομίες, από τις οποίες καρπώνονται οφέλη ολοένα και λιγότεροι.

Θαρρείς πως αυτή η περιορισμένη θέση στο κοινωνικό προτσές, αυτός ο ασφυκτικά καθορισμένος ρόλος στη λογική του «πληρώνω τις υποχρεώσεις μου για να με αφήσουν ήσυχο και αυτό τον μήνα» επαρκεί για να μας επιτρέψει τις περιορισμένες ψυχαγωγικές ενασχολήσεις το κάθε Σαββατοκύριακο, αν υπάρχουν πλέον και αυτές.

Σήμερα, που οι κυβερνήσεις δεξιάς και αριστεράς ταυτίζονται ολοένα και περισσότερο στο όνομα της υποτιθέμενης καταπολέμησης της «διαφθοράς και του ξεπλύματος μαύρου χρήματος», που οι ίδιες εξέθρεψαν για δεκαετίες από τη θέση της συμπολίτευσης ή αντιπολίτευσης, σήμερα που ο σοσιαλιστής ταυτίζεται σε όλα με τον αριστερό και τον δεξιό ή ακόμη και τον ακροδεξιό, επειδή πολύ απλά το αραγές ρεφορμιστικό μέτωπο πρέπει να διανθιστεί και από κάθε είδους γραφικότητες, σήμερα είναι που η πίεση για μια καταλυτική αλλαγή στις κοινωνίες γίνεται πιεστική.

Οι άνθρωποι δεν μαθαίνουν όμως από τις σοβαρές παραλείψεις των εξουσιών, από τα «δώρα» που τους προσφέρουν για να επιθυμήσουν το διαφορετικό. Οι λόγοι είναι πολλοί, η υπηρέτηση του δόγματος «στερήσου για να έχεις στο μέλλον» καταλυτική.

Αλήθεια, τι θα προσφέρουν στους πολίτες σε αυτό το περιβόητο μέλλον;

Μήπως τη λήξη των πολέμων, μήπως την εξάλειψη της ανεργίας και της αστεγίας, μήπως την κατάργηση του πλούτου ή μήπως την πριμοδότηση του ατομικού πλουτισμού για να απολαύσει κανείς ένα κατεστραμμένο φυσικό περιβάλλον ή να βιώσει ιδίοις όμμασι τους λεηλατημένους φυσικούς πόρους;

Οι κοινωνίες οδεύουν κατά τα φαινόμενα προς την πλήρη και απόλυτη καταστροφή αν εξακολουθούν να υιοθετούνται αυτά ή παρόμοιου τύπου εξοργιστικά δόγματα. Και ενώ κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα πως υπάρχει ακόμη χρόνος, εντούτοις δεν πρέπει να αποτρέψει κανείς την ύστατη προσπάθεια. Και ξέρετε, δεν είναι μόνο οι πρόσφυγες και οι μετανάστες, ούτε οι άνεργοι και οι άστεγοι αλλά και όλες αυτές οι στρατιές των απολυμένων που καταλαμβάνουν την κατάλληλη σειρά στην επιτύμβια στήλη του διεφθαρμένου κοινωνικού συστήματος που σαρώνει παγκοσμίως.

Πρόκειται απλά και μόνο για την απωλεσθείσα υπόληψη του πάλαι ποτέ καθαγιασμένου γραφειοκρατικού καπιταλισμού, που παρέσυρε στη δίνη του όλους όσους δεν πίστεψαν πως ακόμη έχουν δύναμη για να επιθυμήσουν πραγματικά. Όλους αυτούς που γέρασαν σκοτώνοντας τον πολίτη μέσα τους, υιοθετώντας τη λογική του «συσσώρευσε – κατανάλωσε – εξορθολόγισε και αφομοίωσε στο έπακρο το δόγμα του πλανητικού χρηματιστηρίου», όταν χρήματα αλλάζουν χέρια και κανείς δεν αντιλαμβάνεται στο παραμικρό το λόγο που ζει.