Αναπτυξιακά ορόσημα λόγου, ομιλίας και επικοινωνίας

Rodiaki NewsRoom

Γράφει η
Βίκυ Δρουγουνάκη
Λογοθεραπεύτρια

Συχνά, οι γονείς ανησυχούν για το αν το παιδί τους έχει μια ομαλή ανάπτυξη ή εμφανίζει καθυστέρηση σε διάφορους αναπτυξιακούς τομείς. Ένας από αυτούς τους τομείς αφορά τον λόγο, την ομιλία και την επικοινωνία.

Αναμφίβολα, κάθε παιδί είναι διαφορετικό και έχει ένα μοναδικό ρυθμό ανάπτυξης. Υπάρχουν όμως κάποιες δεξιότητες τις οποίες η πλειονότητα των παιδιών, κατακτούν έως μία συγκεκριμένη ηλικία. Το σύνολο των δεξιοτήτων αυτών, αποτελούν τα λεγόμενα «Αναπτυξιακά Ορόσημα». Τα πρώτα πέντε χρόνια ζωής, αποτελούν την κρίσιμη περίοδο γλωσσικής ανάπτυξης. Παρακάτω, αναφέρονται τα αναπτυξιακά ορόσημα λόγου, ομιλίας και επικοινωνίας που αντιστοιχούν σε κάθε χρονολογική ηλικία:

1 Έτους
• Κατανοεί το «όχι» και απλές εντολές
• Ανταποκρίνεται στο όνομά του
• Αντιλαμβάνεται απλές λέξεις

• Δηλώνει άρνηση κουνώντας το κεφάλι του
• Λέει «μαμά» και «μπαμπά»
• Προσπαθεί να μιμηθεί ήχους και λέξεις
• Δείχνει αντικείμενα και έπειτα κοιτάζει τον ενήλικα για να εκμαιεύσει από αυτόν κάποιο σχόλιο ή αντίδραση

2 Ετών
• Έχει αντιληπτικό λεξιλόγιο περίπου 300 λέξεων
• Ακολουθεί απλές και διπλές εντολές
• Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο περίπου 50-100 λέξεων
• Παράγει φράσεις δύο λέξεων

• Μιλά με παρατεταμένους μονολόγους στο παιχνίδι
• Ρωτά συνεχώς για τα ονόματα αντικειμένων
• Συμμετέχει ευχάριστα σε ποιήματα και τραγούδια

3 Ετών
• Έχει αντιληπτικό λεξιλόγιο 1.200-2.000 λέξεων
• Ακολουθεί διπλές και τριπλές εντολές
• Αναγνωρίζει ρούχα, μέρη του σώματος και κάποια χρώματα

• Αντιλαμβάνεται τη χρήση και τη λειτουργία απλών αντικειμένων
• Αντιλαμβάνεται τοπικά επιρρήματα (πάνω, κάτω, μέσα, έξω)
• Κατανοεί περιγραφικές έννοιες (ζεστό, βρεγμένο)
• Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο 800-1.500 ή περισσότερων λέξεων (έκρηξη λεξιλογίου)

• Κάνει προτάσεις με 4-5 λέξεις
• Ο λόγος του αποτελείται από γραμματικά και φωνολογικά λάθη
• Χρησιμοποιεί τον αόριστο χρόνο γραμματικής, τον πληθυντικό αριθμό, τις προσωπικές αντωνυμίες και πολλές προθέσεις
• Ρωτά και απαντά σε απλές ερωτήσεις («ποιος», «τι», «πού», «γιατί»)

• Συμμετέχει σε απλές συζητήσεις και μπορεί να περιγράψει γεγονότα στο παρόν και ορισμένες φορές στο άμεσο μέλλον
• Μετρά από μνήμης μέχρι το 10
• Γνωρίζει και επαναλαμβάνει πολλά παιδικά ποιήματα και ορισμένα τραγούδια

4 Ετών
• Έχει αντιληπτικό λεξιλόγιο 2.800 ή περισσότερων λέξεων
• Παρακολουθεί και αντιλαμβάνεται μικρές, απλές ιστορίες
• Κατανοεί ορισμένες αφηρημένες έννοιες όπως «πριν», «ένα από», «εάν», «μετά»

• Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο 900-2.000 ή περισσότερων λέξεων
• Η ομιλία του είναι γραμματικά ορθή και πλήρως κατανοητή
• Συνήθως απλοποιεί τα συμφωνικά συμπλέγματα (π.χ. ντοπή αντί για ντροπή)

• Κάνει ερωτήσεις «γιατί;», «πότε;» και «πώς;»
• Διηγείται μακροσκελείς ιστορίες συγχέοντας την πραγματικότητα με τη φαντασία
• Μετρά από μνήμης από το 1-20
• Διασκεδάζει με αστεία και λογοπαίγνια

5 Ετών
• Έχει αντιληπτικό λεξιλόγιο περίπου 13.000 λέξεων
• Κατανοεί και χρησιμοποιεί χρονικές ακολουθίες (π.χ. «πρώτα», «μετά», «στο τέλος»)
• Αντιλαμβάνεται την έννοια του αντίθετου (π.χ. ζεστό – κρύο)
• Κατανοεί έννοιες όπως «περισσότερα», «λιγότερα», «αρκετά», «πολλά»
• Αντιλαμβάνεται την έννοια του χρόνου σε σχέση με το καθημερινό του πρόγραμμα
• Παράγει φράσεις μεγαλύτερες των 5 λέξεων
• Ο λόγος του είναι γραμματικά και συντακτικά ορθός
• Δίνει τον ορισμό των ουσιαστικών μέσω της χρήσης τους (π.χ. με ποιο από αυτά κόβουμε;)
• Χρησιμοποιεί έννοιες χώρου και κατεύθυνσης (μέσα από, προς κ.λπ.)
• Απαντά σε ερωτήσεις «γιατί;» με εξήγηση
• Απαντά σε ερωτήσεις του τύπου: «τι κάνουμε αν…»
• Απολαμβάνει να του διηγούνται ιστορίες και έπειτα τις αναπαριστά σε τρίτους.
Η γνώση των οροσήμων ανάπτυξης είναι καθοριστικής σημασίας για την έγκαιρη διάγνωση των διαταραχών λόγου και ομιλίας και τον σχεδιασμό κατάλληλου θεραπευτικού προγράμματος.