Ψάχνοντας τις αιτίες του θυμού σου...

Μαρία Καρίκη

Ο θυμός κατά καιρούς έχει χαρακτηριστεί ως ένα αρνητικό και τοξικό συναίσθημα από το οποίο πρέπει να απαλλαγούμε όσο πιο γρήγορα γίνεται.

Ωστόσο, η θεωρία επ’αυτού έχει αμφισβητηθεί και εν μέρει έχει ανατραπεί. Ο θυμός θεωρείται πλέον ένα αποδεκτό, φυσιολογικό συναίσθημα μέσα από το μεγάλο εύρος των συναισθημάτων μας, όταν υπάρχει το ανάλογο «ερέθισμα».

Το ζήτημα παρόλα αυτά είναι πόσο επιμένει, πόσο επαναλαμβάνεται, πόση ένταση κουβαλάει, πόσο «καταστροφικό» μπορεί να γίνει, πόσο κυρίαρχο ρόλο μπορεί να παίξει επί του συνόλου της προσωπικότητάς μας, πόσο μπορεί να δυσχεράνει τη σχέση τόσο με τον εαυτό μας όσο και με τους άλλους.

Το πρώτο βήμα προκειμένου να διαχειριστούμε τον θυμό μας είναι καταρχήν να τον αναγνωρίσουμε. Να τον εντοπίσουμε και να τον παραδεχτούμε. Οφείλουμε να εντοπίσουμε τις στιγμές του θυμού μας (ακόμα κι αν έρχεται συγκαλυμμένος) και να εστιάσουμε για λίγο σε αυτές, ώστε να μπορούμε να διερευνήσουμε περαιτέρω. Σε τι πλαίσια μας συμβαίνει, με ποιους ανθρώπους, σε ποιες καταστάσεις, υπό ποιες συνθήκες, σε ποιους ρόλους μας, με ποια συχνότητα και ποια ένταση, για ποιο θέμα ή ζήτημα; Υπάρχει κάποια δική μας συμμετοχή σε αυτό;

Μήπως έχουμε κάποια ευαισθησία ως προς έναν τομέα; Μήπως είμαστε εύθικτοι, υπερβολικοί, προκατειλημμένοι; Μήπως μας φταίει κάτι άλλο και «ξεσπάμε» αλλού; Έτσι, πέρα από την αναγνώριση, προχωράμε και στην όσο το δυνατόν αποκωδικοποίηση του θυμού. Χρειαζόμαστε να κατανοήσουμε γιατί μας συμβαίνει αυτό προκειμένου να δράσουμε αποτελεσματικά εναντίον του.

Μετά την κατανόηση των εστιών του θυμού μας, οφείλουμε να αναρωτηθούμε πόση προσπάθεια και εξάσκηση είμαστε διατεθειμένοι να επιδείξουμε προκειμένου να «σπάσουμε» τον σχεδόν αυτοματοποιημένο μηχανισμό που αναπαράγει τον φαύλο κύκλο του συναισθήματος αυτού. Πόσα μπορούμε να αλλάξουμε, να διορθώσουμε, να αφήσουμε πίσω μας; Τι μπορούμε να συγχωρήσουμε, να ξεπεράσουμε και με τι να συμφιλιωθούμε; Πόσα απωθημένα, συμπλέγματα, ματαιωμένες προσδοκίες, εγωισμούς και πείσματα είμαστε πρόθυμοι να εγκαταλείψουμε; Πόσες δεξιότητες διαχείρισης κρίσεων, συγκρούσεων και πιέσεων μπορούμε να μάθουμε, ώστε να μην καταφεύγουμε τόσο εύκολα στον οξύ θυμό κάθε φορά που τα πράγματα δεν πάνε όπως θα θέλαμε;

Αν θέλουμε να ψάξουμε πιο βαθιά, θα πρέπει να αναζητήοουμε πίσω από το συναίθημα του θυμού ποιες σκέψεις μας εκνευρίζουν και μας δημιουργούν ένταση. Αυτές οι σκέψεις με τι συνδέονται; Με τις πεποιθήσεις μας και το σύστημα αξιών μας; Με τον τρόπο που μας μεγάλωσαν; Με στοιχεία του χαρακτήρα μας; Με πιέσεις που υφιστάμεθα σε άλλους τομείς της ζωής μας; Με ανάγκες και επιθυμίες που καταπιέζονται ίσως και δεν υλοποιούνται; Με ελλείψεις, με κενά; Με ενοχές ή αίσθημα αδικίας;

Αφού, λοιπόν, γίνει μια τέτοια συζήτηση εντός μας και έχουμε καταλήξει σε κάποια πρώτα συμπεράσματα, μπορούμε και να κινηθούμε ανάλογα. Πώς γίνεται, λοιπόν, να προστατευτούμε από τον παρατεταμένο θυμό μας (συνειδητό ή μη); Μέσα από μια νοητική και συναισθηματική προετοιμασία. Μέσα από μια ψυχοεκπαίδευση όπου κατακτούμε δεξιότητες διαχείρισης και ελέγχου αυτού του συναισθήματος. Μέσα από το να «ακούμε» τον εαυτό μας πιο καθαρά ως προς το τι ευθύνεται και τι αλλαγές είναι προτεραιότητα να γίνουν στη ζωή μας. Δεν χρειαζόμαστε ακραίες αντιδράσεις, ούτε φασαρίες, ούτε συγκρούσεις. Όλα αυτά δυσκολεύουν περαιτέρω τις σχέσεις μας και διαταράσσουν συνεχώς την ισορροπία μας. Ο θυμός μας μεταφέρει ένα «μήνυμα». Κάτι μας ταράζει και μας αναστατώνει.

Το ερώτημα δεν είναι «ποιος», αλλά «γιατί»; Απέναντι σε αυτό το «γιατί» καλούμαστε να βρούμε μια λύση: το αλλάζω αν μπορώ, το διορθώνω, το αποδέχομαι, το αποφεύγω ή μαθαίνω να το αγνοώ… Οτιδήποτε άλλο είναι ένας «φαύλος κύκλος» χωρίς τέλος…