Διπλάσιος κίνδυνος επιπλοκών κορωνοϊού σε παχύσαρκους, λέει το CDC

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο Δρ Μιχαήλ Σ. Κούρκουλος*
MD MSc FRCS Χειρουργός Γαστρεντερικού και Παχυσαρκίας

Από την έναρξη σχεδόν της επιδημίας του κορωνοϊού, όταν ακόμη ήταν περιορισμένος στα σύνορα της Κίνας και δεν είχε μετατραπεί σε πανδημία, ήταν γνωστό ότι αυτοί που κινδυνεύουν περισσότερο από επιπλοκές της νόσου Covid, οι οποίες οδηγούν σε βαρύτερη νόσο, νοσηλεία σε ΜΕΘ, και αυξημένη θνησιμότητα, ήταν όσοι ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες.

Ακόμα και μετά την αρχική εξάπλωση σε άλλες χώρες της Ασίας, θεωρούσαμε ότι σε κίνδυνο βρίσκονται όσοι έχουν ηλικία άνω των 65 ετών, οι πάσχοντες από καρδιολογικά και αναπνευστικά προβλήματα, διαβητικοί, καρκινοπαθείς και ανοσοκατεσταλμένοι. Λόγω των χαμηλών ποσοστών παχυσαρκίας στις χώρες της Νοτιανατολικής Ασίας, ο αυξημένος κίνδυνος για τους παχύσαρκους πάσχοντες από κορωνοϊό, δεν αναγνωρίστηκε παρά μόνον όταν η επιδημία επεκτάθηκε στην Ευρώπη και αργότερα στις ΗΠΑ.

Όλες οι μελέτες που αφορούν την παχυσαρκία, βασίζονται στον λεγόμενο Δείκτη Μάζας Σώματος (BMI), έναν αριθμό που υπολογίζεται διαιρώντας το βάρος του ασθενή σε κιλά, με το τετράγωνο του ύψους σε μέτρα.

Με βάση το Δείκτη Μάζας σώματος, ένας άνθρωπος μπορεί να χαρακτηρίζεται ως υπέρβαρος, αν βρίσκεται στην κλίμακα 25 με 30, παχύσαρκος πρώτου βαθμού στο 30 με 35, δεύτερου βαθμού στο 35 με 40, και τρίτου βαθμού αν έχει δείκτη μάζας σώματος 40 και πάνω.

Με βάση έναν παλαιότερο ορισμό, ως Νοσογόνα Παχύσαρκοι ορίζονται όσοι έχουν ΔΜΣ 40 και άνω, ή όσοι έχουν 35 και άνω, αλλά ταυτόχρονα παρουσιάζουν κάποια από τις παθήσεις που προκαλούνται από παχυσαρκία.

Η παχυσαρκία έχει αναγνωριστεί από τον WHO ως πανδημία από τα τέλη της δεκαετίας του 1990 πολύ πριν την έλευση του SARS-COV-19.

Οι πρώτες παρατηρήσεις για τη συσχέτιση κορωνοϊού και παχυσαρκίας έγιναν στη Lille της Γαλλίας.
Σε 124 ασθενείς που χρειάστηκαν εισαγωγή σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας, σχεδόν οι μισοί ήταν παχύσαρκοι. Από τους 85 ασθενείς που τελικά χρειάστηκαν διασωλήνωση, το 90% είχε Δείκτη Μάζας σώματος άνω του 35, έπασχαν δηλαδή από παχυσαρκία δεύτερου βαθμού.

Η δραματική σχέση μεταξύ κορωνοϊού και παχυσαρκίας έγινε ιδιαίτερα εμφανής στις ΗΠΑ, με τα ιδιαίτερα ψηλά ποσοστά παχυσαρκίας.

Η συνύπαρξη των δυο πανδημιών οδήγησε στην τέλεια καταιγίδα, με αποτέλεσμα μεγάλο ποσοστό των πασχόντων και θανόντων από κορωνοϊό να αφορούν παχύσαρκα άτομα ηλικίας κάτω των 65, σε αντίθεση με Ιταλία και Ισπανία όπου το συντριπτικό ποσοστό των θανάτων αφορούσε ηλικιωμένους.

Σε μια μεγάλη μελέτη στην πολιτεία της Νέας Υόρκης, έγινε παρακολούθηση 3.615 ασθενών που βρέθηκαν θετικοί στον κορωνοϊό. Το 38%, δηλαδή 1.370 ασθενείς κάτω των 60 ετών έπασχαν από παχυσαρκία, η οποία ήταν και ο δεύτερος μεγαλύτερος παράγοντας κινδύνου για επιπλοκές μετά την ηλικία.

Σύμφωνα με μελέτη σε νοσοκομείο στην Καλιφόρνια, η πιο συχνή πάθηση σε ασθενείς με Covid ηλικίας 18 με 49 ετών, ήταν η παχυσαρκία. Από τους 49 ασθενείς αυτών των ηλικιών που χρειάστηκαν εισαγωγή στο νοσοκομείο, το 60% ήταν παχύσαρκοι.

Άλλη μελέτη από το Seattle έδειξε ότι οι παχύσαρκοι ασθενείς με Covid, είχαν πολύ ψηλότερη πιθανότητα να χρειαστούν μηχανικό αερισμό, σε σχέση με άτομα φυσιολογικού σωματικού βάρους.

Έρευνα από την Κίνα που δημοσιεύτηκε εκ των υστέρων, και αφορούσε 383 ασθενείς, έδειξε ότι οι παχύσαρκοι είχαν 142% ψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης σοβαρής πνευμονίας.

Και στην Ελλάδα ακούσαμε αρκετές περιπτώσεις νέων ατόμων που πέθαναν μετά από νόσηση από κορωνοϊό, και έπασχαν από παχυσαρκία χωρίς άλλα προβλήματα.

Ο λόγος που ο κορωνοϊός είναι τόσο επικίνδυνος για τους παχύσαρκους ακόμη δεν έχει γίνει γνωστός... Θεωρούμε ότι σημαντικό ρόλο παίζει η διαταραχή του μεταβολισμού, η οποία οδηγεί σε Μεταβολικό Σύνδρομο, μια κατάσταση που συνοδεύεται από χρόνια συστηματική φλεγμονή. Πολλοί παχύσαρκοι φτάνουν σε σημείο να αναπτύξουν διαβήτη, που είναι γνωστό ότι επιβαρύνει τον οργανισμό όσον αφορά τη δυνατότητα να καταπολεμά λοιμώξεις. Το επιπλέον βάρος γύρω από τον θώρακα προκαλεί συμπίεση των πνευμόνων, με αποτέλεσμα αναπνευστικά προβλήματα.

Σύμφωνα λοιπόν με το Κέντρο Ελέγχου Λοιμώξεων των ΗΠΑ, το γνωστό CDC, με βάση τα παραπάνω στοιχεία οι παχύσαρκοι κάτω των 60 ετών που νοσούν από κορωνοϊό εμφανίζουν σε σχέση με το Δείκτη Μάζας Σώματος:

- Διπλάσια πιθανότητα βαρύτερης νόσησης και εισαγωγής στο νοσοκομείο από 30 και πάνω
- Διπλάσια πιθανότητα εισαγωγής σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας από 35 και πάνω
-Τριπλάσια πιθανότητα θανάτου από COVID, εφόσον χρειάστηκαν εισαγωγή στη ΜΕΘ.
Τα παραπάνω σημαίνουν ότι για τους παχύσαρκους, η ανάγκη απώλειας βάρους είναι πιο επιτακτική και επείγουσα από ποτέ.

Ο πιο απλός τρόπος, που είναι η αλλαγή τρόπου ζωής με κατανάλωση λιγότερων θερμίδων και άσκηση, σπάνια οδηγεί σα ταχεία απώλεια βάρους, και συχνά ακολουθείται από επαναπρόσληψη εφόσον η αλλαγή διατροφής είναι παροδική και δε γίνει μέρος του τρόπου ζωής.

Οι περισσότερες προβλέψεις δε, συμφωνούν στο ότι θα χρειαστούν επαναλαμβανόμενα lockdown που ευνοούν την καθιστική ζωή και την αύξηση του σωματικού βάρους.

Είναι κοινή παραδοχή από ολόκληρη την επιστημονική κοινότητα ότι η χειρουργική παχυσαρκίας προσφέρει οριστική θεραπεία τόσο της ίδιας της πάθησης, όσο και των καρδιολογικών, αναπνευστικών, μεταβολικών παθήσεων που μπορεί να προκαλέσει.

Στο ερώτημα της ασφάλειας της χειρουργικής παχυσαρκίας, εν μέσω πανδημίας κορωνοϊού, δόθηκε απάντηση από το Diabetes Surgery Summit, που στο παρελθόν απέδειξε την αποτελεσματικότητα της χειρουργικής παχυσαρκίας στη θεραπεία του διαβήτη.

Σύμφωνα με τις νέες κατευθυντήριες οδηγίες που ανακοινώθηκαν στο Lancet, μια από τις κορυφαίες ιατρικές επιθεωρήσεις στον κόσμο, η χειρουργική παχυσαρκίας είναι απόλυτα ασφαλής και με βάση τον αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών, οι χειρουργικές επεμβάσεις θα πρέπει να προχωρούν όσο το δυνατόν συντομότερα, δίνοντας μάλιστα προτεραιότητα σε όσους έχουν ήδη άλλες παθήσεις ως αποτέλεσμα παχυσαρκίας, ώστε να μειώνεται ο κίνδυνος επιπλοκών και θανάτου από κορωνοϊό.

* Master of Science Λαπαροσκοπικής και Ρομποτικής Χειρουργικής Mediterraneo Hospital στη Γλυφάδα. Επίτιμος Διευθυντής Μονάδας Χειρουργικής Γαστρεντερικού και Παχυσαρκίας St George’s Hospital London.