Συμφωνία ΑΟΖ Ελλάδας-Ιταλίας, μια συμφωνία με θετικό πρόσημο

Rodiaki NewsRoom

Γράφει η Βάνα Αγγελοπούλου-Μανωλάκη
Πολιτικός Επιστήμων McS-Πολιτικές-Οικονομικές Διεθνείς Σχέσεις

Η Ελλάδα είναι πλέον το 133ο κράτος στον κόσμο που διαθέτει Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη. Το γεγονός αυτό καθαυτό τερματίζει μια πολυετή αποχή της Ελλάδας από άσκηση δικαιωμάτων που της εκχωρεί το δίκαιο της θάλασσας.

Στη διεθνή πρακτική ο κανόνας είναι πως το όριο της ΑΟΖ ακολουθεί προϋπάρχον όριο της υφαλοκρηπίδας. Η συμφωνία με την Ιταλία είναι η επικαιροποίηση της οριοθέτησης του 1977. Η σημαντικότητά της- μεταξύ άλλων-έγκειται στο γεγονός ότι η Ιταλία αναγνωρίζει και την αρχή της μέσης γραμμής, πάγια Ελληνική θέση σε σχέση με το Αιγαίο και την Τουρκία, το οποίο προτείνει ως πρότυπο οριοθέτησης. Η Τουρκία επικαλείται την αόριστη αρχή της ευθυδικίας.

Στο μνημόνιο οριοθέτησης Τουρκίας -Λιβύης τελικώς επέλεξε τη μέση γραμμή. Η ΑΟΖ δεν είναι τόσο αποκλειστική όσο νομίζουν πολλοί. Έχουν το δικαίωμα να αλιεύουν εκεί το περίσσευμα των αλιευμάτων τα γεωγραφικώς μειονεκτούντα κράτη (π.χ. Τουρκία-Βουλγαρία) και τα περίκλειστα (π.χ. το γειτονικό μας με πρωτεύουσα τα Σκόπια) (Νομικό καθεστώς των «Περίκλειστων Κρατών» http://thesis.ekt.gr/thesisBookReader/id/11374#page/1/mode/2up σελ.90 και 153-186).

Τηρήθηκαν οι ίδιες αρχές που εφαρμόσθηκαν και στην προ πολλών ετών συμφωνία με την Ιταλία για την υφαλοκρηπίδα, δηλαδή οριοθέτηση με περιορισμένη επήρεια μόνο σε πολύ μικρής εκτάσεως νησιά όπως είναι οι Στρομαδες και τα Διαπόντια νησιά.

Όπως είναι γνωστό η οριοθέτηση με τη μέση γραμμή υπήρχε μόνο στο άρθρο της Συμβάσεως της Γενεύης του 1958 και αυτή με αδιευκρίνιστη αναφορά σε «ειδικές περιστάσεις». Οι αποφάσεις Διεθνών Δικαστηρίων σε όλες τις περιπτώσεις που αφορούσαν την υφαλοκρηπίδα, πολύ δε περισσότερο για Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, δεν έδωσαν πλήρη επήρεια σε πολύ μικρά νησιά και ειδικά όταν αυτά ήταν απομακρυσμένα.

Συμπερασματικά η Συμφωνία αυτή είναι απόλυτα ικανοποιητική δίνοντας δικαιώματα στα νησιά σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο (Ανκλος2 και η Ανκλος3) Οι Συνθήκες και οι Συμβάσεις για το δίκαιο της θάλασσας). Το γεγονός αυτό αποτελεί ένα θετικό προηγούμενο για μελλοντική του χρήση σε επίλυση διαφορών της Ελλάδας. Εδώ θα πρέπει να τονιστεί η σημασία της Συμφωνίας και ως προς τη σχέση Ελλάδας- Αλβανίας .

Άρχισε η δημιουργία ενός καλού κλίματος με μέσο και εργαλείο το Διεθνές Δίκαιο. Η συμφωνία αναγνωρίζει επήρεια σε Ελληνικά νησιά μικρότερα η μεγαλύτερα ακόμα και σε βραχονησίδες, μια μεγάλη βοήθεια σε περίπτωση που η Ελλάδα θα κάνει συμφωνία με την Αλβανία.

Οπωσδήποτε η Αίγυπτος πρέπει να ενθαρρυνθεί και πρέπει να προχωρήσουμε σε εξαιρετικά υψηλής ποιότητας επίδειξη κατανόησης, για να κλείσουμε έστω και μερικώς τον καθορισμό Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης με την Αίγυπτο. Η συμφωνία αυτή θα είχε καθοριστική σημασία:

α) Θα επικάλυπτε το Τουρκολιβυκό σύμφωνο
β) Μόνο με συμφωνία με ένα όμορο κράτος μπορεί να κατοχυρωθούν τα κυριαρχικά μας δικαιώματα που θα πιστοποιηθούν μέσα από μια συμφωνία.
γ) Δημιουργεί μία διεθνή νομική διάφορα που η Ελλάδα θα μπορέσει να εργαλειοποιήσει

Παραπομπή ζητήματος διαφορών από το Συμβούλιο Ασφαλείας του OHE στο Δικαστήριο της Χάγης για επίλυση διαφορών μεταξύ τεσσάρων κρατών.
Εν κατακλείδι η οριοθέτηση ΑΟΖ Ελλάδας -Ιταλίας είναι ένα εξαιρετικό πρώτο βήμα.

Στέλνει ένα ηχηρό μήνυμα στην Άγκυρα δείχνοντας τον σωστό δρόμο.
Ζητούμενο στη σημερινή γεωπολιτική συγκυρία είναι η συμφωνία με την Αίγυπτο όπου αντίθετα με την Ελληνο-Ιταλική συμφωνία θα συμπεριληφθούν και περιοχές του Τουρκο-λιβυκού μνημονίου.

Κλείνοντας να τονίσουμε ότι η Ιταλία εμμέσως πλην σαφώς στηρίζει το δικαίωμα της Ελλάδος να επεκτείνει είτε τα χωρικά της ύδατα είτε την αλιευτική της ζώνη στα 12 ν. μίλια.