Αναγεννήθηκε εκ της τέφρας η Kοιλάδα των Πεταλούδων

Rodiaki NewsRoom

Γ. Ιατρίδης: «Κάναμε ένα βήμα, το άλμα έρχεται σύντομα»

Με άθλο πραγματικά μοιάζει αυτό που κατάφερε να κάνει η ΔΕΡΜΑΕ όλη την προηγούμενη περίοδο, εν μέσω της πανδημίας, αφού όχι μόνο κατάφερε να αποκαταστήσει την «ολική καταστροφή» που υπέστη η εμβληματική Κοιλάδα των Πεταλούδων, αλλά αναβάθμισε και τη λειτουργία της, την ίδια στιγμή που ο Πρόεδρός της, κ. Γιάννης Ιατρίδης, στέλνει το μήνυμα: «Κάναμε ένα βήμα, το άλμα έρχεται πολύ σύντομα»!

Χθες το πρωί, ο κ. Ιατρίδης μαζί με τους συνεργάτες του, υποδέχθηκε και ξενάγησε τα τοπικά ΜΜΕ στην πραγματικά «αναγεννημένη» Κοιλάδα των Πεταλούδων η οποία, πλέον, είναι καθ’ όλα έτοιμη για να υποδεχθεί τους επισκέπτες όταν ανοίξει η σεζόν. Ο ίδιος μας καλωσόρισε σε «μια Κοιλάδα που αναγεννήθηκε μετά την ολική καταστροφή που υπέστη από τις πλημμύρες της 25ης Νοεμβρίου του 2019» και έκανε λόγο για μία πάρα πολύ μεγάλη προσπάθεια ενώ ευχαρίστησε τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Αιγαίου κ. Σπύρο Συρόπουλο, επιστημονικό συνεργάτη για την Κοιλάδα καθώς και τον Πρόεδρο του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, κ. Χάρη Σεργιάνη, που ήταν παρόντες και έδωσαν περισσότερα στοιχεία.

«Όπως βλέπετε, ενεργοποιήσαμε πολλές δυνάμεις από τον Νοέμβριο και η μεγάλη καταστροφή που υπέστη η Κοιλάδα ήταν για εμάς ένα κίνητρο να επανεξετάσουμε πάρα πολλά πράγματα. Σίγουρα οι συνεργάτες δεν είναι μόνο αυτοί για να φθάσουμε σ’ αυτό το τελικό αποτέλεσμα», ξεκίνησε λέγοντας ο κ. Ιατρίδης και, όπως είπε χαρακτηριστικά, μετά τις 26 Νοεμβρίου 2019, «κάθισαν πραγματικά να σχεδιάσουν, να προγραμματίσουν αλλά και να υλοποιήσουν», γιατί τους πίεζε ο χρόνος μια και η Κοιλάδα μέχρι τις 15 Απριλίου του 2020 έπρεπε να είναι έτοιμη για να λειτουργήσει.

«Αυτό μας δημιούργησε και άγχος και πίεση»-συνέχισε ο Πρόεδρος της ΔΕΡΜΑΕ-και έτσι κάθισαν και δούλεψαν πολύ σκληρά για να φέρουν αυτό το αποτέλεσμα.

«Σίγουρα ήταν ένας σχεδιασμός δύσκολος γιατί πέρα από την καταστροφή την οποία υπέστη η Κοιλάδα, έπρεπε να δούμε και άλλες παραμέτρους», είπε ακόμη και στη συνέχεια αναφέρθηκε στα έργα που έχουν γίνει μέχρι σήμερα:
Καταρχάς, υπήρχε μία προηγούμενη εργολαβία, ύψους 190 χιιλιάδων ευρώ, η οποία προέβλεπε την περίφραξη της Κοιλάδας, 5 χλμ, έτσι ώστε να προστατευθεί από τα αιγοπρόβατα.
Μετά την καταστροφή που υπέστη, λοιπόν, έπρεπε να τρέξουν γρήγορα και τις διαδικασίες ώστε να φέρουν αποτέλεσμα μέχρι τις 15 Απριλίου.

Κατάφεραν, λοιπόν, σύντομα να συνάψουν μία προγραμματική σύμβαση ύψους 110 χιλιάδων ευρώ, και παράλληλα τα έργα τα οποία δεν μπορούσαν να ενταχθούν στις μελέτες, ανέλαβε να τα υλοποιήσει η ΔΕΡΜΑΕ για να μην υπάρχουν κενά και να «τρέξουν» με μεγάλες ταχύτητες, και με αυτό τον τρόπο κατάφεραν να έχουν αυτό το αποτέλεσμα.
Εκτός, όμως, από τα παραπάνω, σύμφωνα με τον κ. Ιατρίδη, είναι και κάποια πράγματα που δεν φαίνονται, όπως το κομμάτι της πυρασφάλειας στο οποίο δίνουν μεγάλο βάρος και ήταν και ένα αίτημα τόσο της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας όσο και του Δασαρχείου.

Έτσι, τοπογράφησαν όλη την περιοχή της Κοιλάδας, ακόμη και τον δρόμο διαφυγής, 1.900 μέτρων, κάτι που απαιτεί η πυρασφάλεια, και μάλιστα κατάφεραν να προτείνουν το έργο αυτό στο πρόγραμμα 8.3 του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και να έχουν τις καταληκτικές ημερομηνίες για να πάρουν και τις αδειοδοτήσει, οπότε περιμένουν και την έγκριση από το Υπουργείο για να δημοπρατηθεί το έργο. Επιπλέον, στο πρόγραμμα αυτό, έχουν προτείνει και ένα άλλο έργο, την υλοτομία του δάσους. Δηλαδή, τα κατεστραμμένα και τα άρρωστα δένδρα τα οποία πρέπει να απομακρυνθούν, κάτι που έχει έναν προϋπολογισμό 70 χιλιάδων ευρώ, το οποίο και πρότειναν στο ίδιο πρόγραμμα.

Το δεύτερο που έκαναν ήταν να δουν το Μουσείο της Κοιλάδας μια και, όπως είπε ο κ. Ιατρίδης, η κατάστασή του δεν αρμόζει στην περιοχή και πρέπει να ανακαινιστεί. Έτσι, αναζήτησαν ό,τι μελέτη υπήρχε, κάλεσαν τον ειδικό πάνω σε θέματα μουσείων, τον κ. Σισαμάκη, με τον οποίο συνεργάστηκαν και πιστεύει ότι το επόμενο χρονικό διάστημα και αυτή η μελέτη του Μουσείου, που αφορά και το εξωτερικό κομμάτι αλλά και τη διαμόρφωση του, θα είναι έτοιμη για να μπορέσουν να το προτείνουν για ένταξη στο ΕΣΠΑ μια και υπάρχει σχετικός μέσα περίπου 400 χιλιάδες ευρώ.
Θα πρέπει να σημειωθεί, ακόμη, ότι, με τη θεομηνία, στην Κοιλάδα καταστράφηκε και όλη η οπτική ίνα μαζί με την πυρασφάλεια.

Έτσι, έβαλαν καινούργια οπτική ίνα στο μήκος, μετά από παράκληση του Δημάρχου κ. Αντώνη Καμπουράκη, που ζήτησε να τοποθετηθούν και δύο τηλέφωνα SOS μέσα και γι’ αυτό τράβηξαν την οπτική ίνα από τη μία άκρη έως την άλλη και τώρα περιμένουν κάποια εξαρτήματα για να λειτουργήσουν. Όπως εξήγησε ο κ. Ιατρίδης, επειδή πρόκειται για μία ρεματιά 800 μέτρων, είναι κατανοητό ότι δεν μπορεί να ελέγχεται πλήρως όλη την ώρα, οπότε πρέπει να υπάρχουν και τέτοια τηλέφωνα. Μάλιστα, είχαν στο πρόγραμμα να προσλάβουν και μία νοσοκόμα η οποία θα βρίσκεται στο κτίριο ώστε να υπάρχει μία ασφάλεια για τους επισκέπτες όμως, όπως αντιλαμβάνεται κανείς, λόγω της πανδημίας όλα “πάγωσαν” αφού το προηγούμενο δίμηνο τους πήγε πίσω. Βασικός στόχος βέβαια ήταν να λειτουργήσει η Κοιλάδα και αυτός επετεύχθη.

Αυτή τη στιγμή, ετοιμάζουν και τη μελέτη πυρασφάλειας όλης της Κοιλάδας, μετά την ολοκλήρωση του τοπογραφικού όλης της περιοχής. Έχουν κάνει σύμβαση με δασολόγο, μια και μόνο αυτός μπορεί να την εκπονήσει και πιστεύουν ότι το επόμενο διάστημα θα ολοκληρωθεί και αυτή η μελέτη ώστε να πάρουν την έγκριση του Δασαρχείου και να κάνουν τις παρεμβάσεις που πρέπει να γίνουν επιπλέον από την υφιστάμενη πυρασφάλεια. Σημειώνεται ότι, αυτή τη στιγμή, η πυρασφάλεια βρίσκεται σε καλή λειτουργία, την έχουν ελέγξει, έχουν κάνει αντικαταστάσεις και εκπαιδεύουν ανθρώπους να τη λειτουργούν.
Χαρακτηριστικά είναι, πάντως, τα όσα είπε κλείνοντας ο κ. Ιατρίδης, δίνοντας και το στίγμα των όσων σχεδιάζουν:

«Ένα εμβληματικό σημείο του νησιού, ένα κομμάτι ξεχωριστό που για εμάς είναι η αιχμή του δόρατος για την προβολή και τη διαφήμιση του νησιού, ένα περιβαλλοντικό κομμάτι το οποίο είναι σπάνιο στην Ελλάδα, γι’ αυτό εμείς δουλέψαμε και το προσέξαμε σαν κόρη οφθαλμού. Κάναμε ό,τι ήταν το καλύτερο δυνατόν και θα συνεχίσουμε γιατί τώρα ξεκινήσαμε. Υπάρχει σχέδιο, υπάρχει όραμα και εκτιμώ ότι, αν όλα πάνε καλά, του χρόνου θα δείτε μία διαφορετική Κοιλάδα απ’ ό,τι βλέπετε σήμερα», είπε και ευχαρίστησε όλους όσοι δούλεψαν υπό αντίξοες συνθήκες, ειδικά κατά τους μήνες του χειμώνα. «Κάναμε ένα βήμα, το άλμα έρχεται πολύ σύντομα», κατέληξε ο κ. Ιατρίδης.

Ο κ. Συρόπουλος
Ο κ. Συρόπουλος, ο οποίος έκανε μία μεγάλη επιστημονική δουλειά για την ιστορία της πεταλούδας, η οποία θα καταγράφεται και στο φυλλάδιο που θα μοιράζεται στην Κοιλάδα και έχει μεταφραστεί σε επτά γλώσσες, καταρχάς έκανε λόγο για «ένα σημείο πολύ μεγάλης πολιτιστικής αλλά και ιστορικής σημασίας», συμπληρώνοντας ότι η Κοιλάδας των Πεταλούδων «είναι ένας ύμνος, όχι μόνο ως προς τη φυσική ομορφιά αλλά και ως προς το τι μπορεί να κάνει ο άνθρωπος όταν με σεβασμό προσεγγίζει τη φύση». Γιατί το μέρος αυτό είναι δημιούργημα της φύσης, το οποίο όμως το τελειοποίησαν οι Ιταλοί όταν ήρθαν στο νησί που έφτιαξαν τα τρία επίπεδα, έφεραν το νερό, δημιούργησαν τους καταρράκτες και όλη αυτή την ομορφιά και είναι συνυφασμένο με τη δύναμη της αναγέννησης. Μάλιστα, η πρώτη μεταπολεμική ελληνική ταινία που γυρίστηκε, μετά την Ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου, από τους αδελφούς Γαζιάδη το 1948, η «Άννα Ροδίτη», γυρίστηκε μέσα εκεί και σηματοδοτούσε το ξεκίνημα μίας νέας εποχής και τη σημαντικότητα της Κοιλάδας.

Όπως είπε, στη συνέχεια, ο καθηγητής, η Κοιλάδα αυτή είναι η Κοιλάδα της μοναδικότητας, όχι μόνο γιατί συγκεντρώνει τον μεγαλύτερο αριθμό πληθυσμιακά των πεταλούδων της ονομασίας panaxia Quadripunctaria, όπως τις γνωρίζουμε εμείς τις νυχτοπεταλούδες της Ρόδου, αλλά είναι επίσης μοναδικό γιατί έχει μία πολύ μεγάλη συγκέντρωση και ενός είδους δένδρου, της ζητιάς, που έχει πολύ μεγάλο αριθμό συγκέντρωσης, αλλά και τρίτο σημείο μοναδικότητας έχει να κάνει με έρευνες που έγιναν εκεί και ανακάλυψαν ένα νέο είδος, ένα γρύλλο, ο οποίος εστάλη στο ζωολογικό ινστιτούτο των ρωσικών ακαδημαϊκών επιστημών και αναγνωρίστηκε ως μοναδικό είδος το οποίο φέρει σήμερα το όνομα Ρόδος-το 2017 το BBC 2 αφιέρωσε μία ολόκληρη εκπομπή μόνο γι’ αυτό το είδος που ζει μονάχα εδώ.

Και βέβαια το πιο μεγάλο στοιχείο μοναδικότητας είναι αυτή η αίσθηση που νιώθει κάποιος όταν έρθει και περπατήσει στο πιο δροσερό μέρος του νησιού, στο μέρος που διατηρεί τη δροσιά ακόμα και στην καρδιά του καλοκαιριού, γι’ αυτό μαζεύονται εκεί οι πεταλούδες, «και νιώσει όχι απλά κοντά στη φύση, αλλά ένα με τη φύση, με σεβασμό και δείξει πως ο άνθρωπος, μετά από μία μεγάλη καταστροφή, μπορεί ξανά να επενδύσει σ’ αυτό και να συνεχίσει να το διαφυλάττει για τις επόμενες γενεές, όπως άλλωστε έγινε τώρα».

Ο κ. Σεργιάνης
Στη συνέχεια ο εκπρόσωπος του Κέντρου Περιβαλλοντικές Εκπαίδευσης, μίλησε για μία καινοτομία που έκανε μια και έρχονται εκεί μαθητές όλων των βαθμίδων και μαζί με τα παιδιά, τις περιβαλλοντικές ομάδες, υλοποιούν κάποια εκπαιδευτικά προγράμματα. Μέσα σ’ αυτές τις δράσεις τους ήταν και η αξιοποίηση του χώρου αυτού μια και είναι ένα σημαντικό πεδίο δράσης για το Κέντρο αυτή της επαυξημένης πραγματικότητας.

Δηλαδή, δημιούργησαν κάποιες πινακίδες qr code, κάτι που επεκτάθηκε και για τους επισκέπτες, όπου με το κινητό τους τηλέφωνο θα μπορούν να αναζητούν πληροφορίες για το κάθε ένα από τα σημεία που επέλεξαν να εμφανίζονται πληροφορίες, όπως π.χ. για την ιστορία της Κοιλάδας, για τον κύκλος ζωής της πεταλούδας, το Μουσείο φυσικής ιστορίας, την Ιερά Μονή της Καλόπετρας με τις υπεραιωνόβιες ελιές και κάποια άλλα σημεία που επιλέγουν και ίσως στο μέλλον να προσθέσουν και επιπλέον σημεία αφού στην ουσία πρόκειται για έναν βιότοπο, δηλαδή υπάρχον περισσότερα είδη. Ένα τέτοιο είναι ο κάβουρας rodium potamium που έχει πάνω στο καβούκι του το αποτύπωμα της συγκεκριμένης πεταλούδας.

Είναι ιδιαίτερα τα χαρακτηριστικά που υπάρχουν στην Κοιλάδα, είπε ο κ. Σεργιάνης ο οποίος αναφέρθηκε και στη ζητιά, ένα ενδημικό δένδρο, ιδιαίτερο και σπάνιο, μάλιστα το αρσενικό είδος βγάζει αυτό το αιθέριο έλαιο που έχει τη χαρακτηριστική μυρωδιά και παλαιότερα έλεγαν ότι οι μοναχοί που ήταν στο μοναστήρι της Καλόπετρας το χρησιμοποιούσαν σαν λιβάνι.

Έφτιαξαν και ένα παιχνίδι θησαυρού για τα παιδιά έτσι ώστε όταν επισκέπτονται το Κέντρο μαθητές από όλη την Ελλάδα, με βάση τις σχετικές προκηρύξεις του Υπουργείου, θα μπαίνουν στη διαδικασία να αναγνωρίζουν το χώρο με βάση την επαυξημένη πραγματικότητα. «Συνδυάσαμε, δηλαδή, τη σύγχρονη εκπαιδευτική τεχνολογία με τον βιότοπο», είπε ο ίδιος και ανέφερε ότι αυτό οφείλεται κυρίως στην πρωτοβουλία του κ. Ιατρίδη να αγκαλιάσει το έργο το οποίο έχει παρουσιαστεί σε συνέδρια και ήρθε η ώρα να γίνει αξιοποιήσιμο για όλους, και τους μαθητές και τους επισκέπτες.