Το τελικό χτύπημα

Φίλιππος Ζάχαρης

Σκέφτομαι μερικές φορές πως οι άνθρωποι είτε δεν θέλουν είτε δεν ενδιαφέρονται να αλλάξουν τα δεδομένα που τους αφορούν.

Η σκέψη αυτή πηγάζει από την πεποίθηση ότι πολλοί έχουν πλέον περάσει το ποτάμι και έχουν βρεθεί στην άλλη όχθη είτε από ανάγκη, είτε από δελεαστικές υλικές προσφορές, πως με λίγα λόγια δεν υπάρχει τίποτε άλλο πια πέραν των στείρων απολαύσεων και της κομφορμιστικής ζωής.

Τι να διδάξει λοιπόν κανείς στο παιδί του; Ότι από ένα σημείο και μετά η ζωή δεν αλλάζει όψη; Μήπως ότι όλα όσα ονειρεύτηκε, δεν πρόκειται να τα βρει στην πραγματικότητα, ότι τα ενδιαφέροντά του πρέπει να περιοριστούν στο φαΐ, σπίτι και ύπνο;

Αυτά όλα σίγουρα θα τα συναντήσει κάποτε – αν και δεν το εύχομαι – το θέμα είναι όμως να προλάβει να βρει τη θέση του στον χώρο και τον χρόνο, να τοποθετηθεί απέναντι στα γεγονότα, να μάθει, να μορφωθεί που λέγανε και οι παλαιότεροι, να γεμίσει εμπειρίες και αυτές όχι απαραίτητα μέσω τουρισμού. Θεωρώ ότι από ένα σημείο και μετά ενώ έχεις πολλά να διδάξεις στο παιδί σου, εντούτοις δεν μένουν και πολλά από αυτά που να μπορείς να του μεταλαμπαδεύσεις, γιατί αυτός ακριβώς ο κόσμος που αρνείται τη συλλογικότητα και προσκυνά τον ατομισμό σε όλα τα επίπεδα, τρόπον τινα νιώθει ευαρέσκεια με το να μην τροποποιεί στο παραμικρό τους όρους διαβίωσης.

Παρουσιάζεται δηλαδή το φαινόμενο όλοι λίγο – πολύ να αισθάνονται περιχαρακωμένοι στους κάθε είδους εξαναγκασμούς, να νιώθουν την ανάγκη να ξεφύγουν, αλλά την ίδια στιγμή να μην κάνουν την παραμικρή κίνηση να αλλάξουν τους συσχετισμούς. Πρόκειται για έναν αποπροσανατολισμένο κόσμο, έναν κόσμο που έχασε την πορεία του και δεν μπορεί να βρει την αφετηρία, τη χρονική στιγμή για να κόψει τον Γόρδιο δεσμό ανάμεσα στη συνήθεια και την καλοπέραση.

Η τραγικότητα λοιπόν σε όλο της το μεγαλείο, μια παρατεταμένη τραγωδία χωρίς τέλος. Οι άνθρωποι δεν θέλουν να κάνουν τη διαφορά ανάμεσα σε αυτά που τους προσφέρουν και αυτά που αυτοί ονειρεύονται, δεν επιθυμούν μάλλον να αντιπαραραβάλλουν τις αξίες με τη ρουτίνα, την ηθική με την ασυδωσία, να καταρακώσουν με λίγα λόγια όλους εκείνους που τους έδειξαν τον λανθασμένο δρόμο.

Είναι όντως περίεργο, να επιθυμείς την αλήθεια και να χορταίνεις με ψέμα, να ξέρεις πού βρίσκεται η πηγή της πραγματικής ελευθερίας και να συντηρείς την ανελευθερία, να ονειρεύεσαι δυνατούς δίκαιους κόσμους – με τον όρο βέβαια, επειδή τα πάντα αλλάζουν, να επιδιώκεις το δίκαιο αλλάζοντας τους νόμους – αλλά να διατηρείς το άδικο, λες και κάποια αόρατη δύναμη σε κρατά καθηλωμένο.

Σκέφτομαι λοιπόν ότι ο κόσμος επιζητά να μην αμφιβάλλει γιατί εκεί αισθάνεται την επίπλαστη σιγουριά, την ασφάλεια του λημεριού και την κανονιστική ζωή που δεν αλλάζει τίποτε. Κάποτε οι άνθρωποι μορφώνονταν για να αλλάξουν την κοινωνία, να περιορίσουν την αδικία, να ζήσουν αξιοπρεπώς.

Σήμερα οι άνθρωποι ενημερώνονται και μόνο, κάτι που διαφέρει σημαντικά από τη μόρφωση. Για τη δε Παιδεία, που αποτελεί σύνολο πραγμάτων, τα πράγματα δυσκολεύουν.

Ας αφήσουμε όμως τον κόσμο να αποφασίσει τι πραγματικά θέλει, τη συλλογικότητα ή τον ατομισμό, τη μονομέρεια ή τις κοινές μορφές δράσης. Ίσως κάποτε κάποια πράγματα να αλλάξουν. Μέχρι τότε όμως αυτοί που μπορούν και σκέπτονται ακόμη δεν πρέπει να υπαναχωρήσουν. Αυτό θα ήταν και το τελικό χτύπημα.