Εκατομμύρια οι πρόσφυγες το πρώτο εξάμηνο του 2020

Φίλιππος Ζάχαρης

Η Ύπατη Αρμοστεία δημοσιεύει ετήσια παγκόσμια στοιχεία για τον αναγκαστικό εκτοπισμό κάθε Ιούνιο στην έκθεσή της για τις Παγκόσμιες Τάσεις.

Η έκθεση για τις Τάσεις Εξαμήνου που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη 9/12 αναφέρει ότι ο αναγκαστικός εκτοπισμός ξεπέρασε σε παγκόσμιο επίπεδο τα 80 εκατομμύρια μέσα στους πρώτους έξι μήνες του 2020.

Αυτός ο αριθμός – ρεκόρ που απηχεί την ανθρώπινη δυστυχία και αντανακαλά τη διεθνή ανθρρωπιστική

κρίση, δεν αναμένεται να μειωθεί το προσεχές διάστημα, με δεδομένο ότι και οι εμφύλιοι πόλεμοι συνεχίζονται αλλά και οι εσωτερικές συγκρούσεις με τις εκδιώξεις πολιτών από τις εστίες τους δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα που η διεθνής κοινότητα δεν μπορεί να αποσοβήσει.

Σύμφνα με τα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στις αρχές του έτους, περίπου 79,5 εκατομμύρια άνθρωποι είχαν ήδη αναγκαστεί να διαφύγουν από τα σπίτια τους λόγω διώξεων, συγκρούσεων και παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Στον πληθυσμό αυτό περιλαμβάνονταν 45,7 εκατομμύρια εσωτερικά εκτοπισμένοι άνθρωποι, 29,6 εκατομμύρια πρόσφυγες και άλλοι άνθρωποι που εκτοπίστηκαν βίαια έξω από τη χώρα τους, καθώς και 4,2 εκατομμύρια αιτούντες άσυλο. Οι υφιστάμενες και νέες συγκρούσεις και ο νέος κορωνοϊός επηρέασαν δραματικά τις ζωές τους μέσα στο 2020. Για τους ανθρώπους που αναγκάζονται να τραπούν σε φυγή, ο COVID-19, αναφέρει η Ύπατη Αρμοστεία, αποτέλεσε μια ακόμα κρίση σε θέματα προστασίας και βιοπορισμού πέρα από την παγκόσμια κρίση σε επίπεδο δημόσιας υγείας. Ο ιός έχει διαταράξει κάθε πτυχή της ανθρώπινης ζωής και έχει κάνει ακόμα πιο δύσκολες τις υπάρχουσες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι αναγκαστικά εκτοπισμένοι άνθρωποι και οι ανιθαγενείς.

Κλειστά σύνορα λόγω πανδημίας
Μερικά από τα μέτρα που τέθηκαν σε εφαρμογή για να καμφθεί η εξάπλωση του κορωνοϊού δυσχέραναν ακόμα περισσότερο τη δυνατότητα των προσφύγων να βρουν ασφάλεια. Όταν το πρώτο κύμα της πανδημίας κορυφώθηκε τον Απρίλιο, 169 χώρες έκλεισαν πλήρως ή μερικώς τα σύνορά τους, ενώ 90 χώρες δεν έκαναν καμία εξαίρεση για όσους αναζητούσαν ασφάλεια.

Έκτοτε, μέσα και από τη στήριξη και την τεχνογνωσία της Ύπατης Αρμοστείας, 111 χώρες έχουν βρει ρεαλιστικές λύσεις για να εξασφαλίσουν ότι το σύστημα ασύλου τους είναι πλήρως ή μερικώς λειτουργικό, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα για να περιοριστεί η εξάπλωση του ιού.

Μείωση νέων αιτήσεων ασύλου
Παρά τη λήψη τέτοιων μέτρων, ο αριθμός των νέων αιτήσεων ασύλου μειώθηκε κατά ένα τρίτο σε σύγκριση με την ίδια περίοδο το 2019. Στο μεταξύ, οι βασικοί παράγοντες που οδηγούν σε συγκρούσεις σε παγκόσμιο επίπεδο εξακολουθούν να μην αντιμετωπίζονται.
Μέσα στο 2020, επίσης, βρέθηκαν λιγότερες βιώσιμες λύσεις για τους εκτοπισμένους σε σχέση με την ίδια περίοδο περασμένων ετών.

Μείωση επιστροφών
Μόλις 822.600 εκτοπισμένοι άνθρωποι επέστρεψαν σπίτι τους, με την πλειονότητα – 635.000 – να είναι εσωτερικά εκτοπισμένοι στη χώρα τους. Με 102.600 εθελοντικούς επαναπατρισμούς στο πρώτο μισό του έτους, οι επιστροφές των προσφύγων μειώθηκαν επίσης κατά 22% σε σχέση με το 2019.
Τα ταξίδια στο πλαίσιο της επανεγκατάστασης των προσφύγων ανεστάλησαν προσωρινά λόγω των περιορισμών από τον κορωνοϊό από τον Μάρτιο έως τον Ιούνιο.

Συνεπώς, μόνο 17.400 πρόσφυγες επανεγκαταστάθηκαν τους πρώτους έξι μήνες του 2020 σύμφωνα με τα σχετικά στοιχεία των κυβερνήσεων, αριθμός που αντιστοιχεί στον μισό του αντίστοιχου περσινού. Αν και ο πραγματικός αριθμός των ανιθαγενών παραμένει άγνωστος, 79 χώρες σε όλο τον κόσμο αναφέρουν ότι υπάρχουν 4,2 εκατομμύρια ανιθαγενείς στο έδαφός τους.

Ανθρωπιστική τραγωδία χωρίς τέλος
Τα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας είναι αποκαρδιωτικά κυρίως για το γεγονός ότι οι ευρωπαϊκές και όχι μόνο χώρες αδυνατούν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα. Με την Ελλάδα να δέχεται μεγάλο βάρος από το μεταναστευτικό ρεύμα και τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να μην βρίσκουν λύση, η τραγωδία συνεχίζεται ακατάπαυστα στα ευρωπαϊκά εξωτερικά σύνορα. Αλλά και σε πολλά άλλα σημεία του κόσμου. Μια όλοκληρη Ήπειρος, τέλος, όπως η Αφρική εξακολουθεί να λιμοκτονεί και οι κάτοικοί της να αποτελούν πειραματόζωα στο καθετί. Φαίνεται πάντως ότι η ανθρωπιστική αυτή τραγωδία θα συνεχίσει για πολύ ακόμα. Γιατί κανείς δεν μπορεί να ελπίζει πως η Δύση έχει ευαισθητοποιηθεί όταν το πρώτο που ενδιαφέρει, είναι να διατηρείται η ευημερία στα εδάφη της.