Ο ποπουλισμός ως σύγχρονο πολιτικό μοντέλο

Rodiaki NewsRoom

Η περίπτωση Trump στις ΗΠΑ

Γράφει ο
Αγαπητός Ξάνθης
Αρχιτέκτονας

Προσπάθησα να ανιχνεύσω το φαινόμενο “Trump” μετά την εισβολή των οπαδών του στο Καπιτώλιο και σε ποιο πολιτικό ρεύμα μπορούν να ενταχθούν.

Δεν είναι «ο Τραμπισμός», κατά την εκτίμησή μου, όπως λέγεται, αλλά είναι το πολιτικό μοντέλο του «ΠΟΠΟΥΛΙΣΜΟΥ».
Πράγματι ο Ποπουλισμός είναι μια μορφή λαϊκισμού με πολιτικά και οικονομικά στοιχεία, ο οποίος εμφανίζεται μετά από κρίσεις και εκπροσωπείται από έναν χαρισματικό ηγέτη. Ένας μεσσίας που μπορεί να σαγηνεύει τα δικά του πλήθη, το δικό του κοινό με μεγαλοστομίες πρεσβεύοντας δήθεν τη μεσαία τάξη, αν όχι και τους (φίλους) περιθωριακούς.

Είναι η πολιτική έκφραση της «ιδιοκτησιακής δημοκρατίας» που δυσπιστεί στις «βελτιώσεις», εκτός και αν προκαλούν διαιρέσεις και διαφορές. Είναι μια πολιτική σύλληψη καλλιεργημένων καταναλωτών που εύκολα καθοδηγούνται από την αγορά και από τον αρχηγό, στη βάση μιας νέας ηθικολογίας συνυφασμένη με την καθημερινή εμπειρία και μόνο, η οποία δύσκολα θα εξαφανισθεί από την (υπερ)καταναλωτική σημερινή κοινωνία.
Αυτή η ελκυστική ρητορεία εύκολα γίνεται αποδεκτή από το πλήθος με την απλότητα του λόγου, τη φτιαχτή εικόνα, την έξυπνη διαχείριση των επιθυμιών του όγκου.

Προσφέρει χώρο στις τάξεις που δεν έχουν λόγο και εικόνα για εντυπωσιασμό.
Βασίζεται σε στοιχεία της ακραίας εξουσίας και προφασίζεται ότι αυτός και μόνο αυτός ο ηγέτης μπορεί να εκφράσει τις ελπίδες των φτωχών επισημαίνοντας παράλληλα ότι μόνο αυτοί που τον ακολουθούν είναι οι εκλεκτοί.

Συνάμα, αντιτίθεται σε ό,τι τον ενοχλεί στη μονοδιάστατη πολιτική του με ύβρεις βάζοντας τα Μ.Μ.Ε. στον πρόλογο και κάθε άλλο επιστήμονα που διαφωνεί με τις θέσεις του (π.χ. στην περίπτωση του Anthony Fauci ο οποίος είναι Αμερικανός υπεύθυνος ιατρός που υπηρετεί ως διευθυντής του Εθνικού Ινστιτούτου Αλλεργίας και Λοιμωδών Νοσημάτων από το 1984, σχετικά με την πολιτική που εφάρμοσε για τον COVID-19, o πρόεδρος Trump με τους χιλιάδες νεκρούς στην οποία ο κ. Fauci εναντιώθηκε πλήρως).
Με τον λόγο του ο ποπουλιστής διχάζει το λαό σε πατριώτες και προδότες αφήνοντας στίγματα για διακρίσεις κάτω από την εφαρμογή του δόγματος «νόμος και τάξη».

Με τη λαϊκιστική ρητορική του μοιράζει υποσχέσεις και αξιοπρέπεια (?), τονίζοντας την εθνική εσωστρεφή συμπεριφορά για να τονώσει το αίσθημα της «καθαρής» ταυτότητας (π.χ. make America great again, America first κ.α.)
Αυτή η «υπερήφανη» περιχαράκωση οδηγεί σε απομονωτισμό τη χώρα στο διεθνές τοπίο και μάλιστα κτίζοντας «εχθρούς» και συνωμοσιολογία αποτρέπει την οικονομική συνεργασία βάζοντας εσκεμμένα φόρους στα εισαγόμενα προϊόντα για να επισημανθεί ο απόλυτος αποκλεισμός τους και η κατ’ επέκταση αποτροπή των ξένων επενδύσεων (βλ. η οικονομική διαμάχη που διεξάγεται σήμερα μεταξύ ΗΠΑ, Κίνας και Ευρώπης).

Ο Ποπουλισμός δεν νοιάζεται ευρύτερα για το παγκόσμιο καλό (το δυστύχημα είναι ότι οι ΗΠΑ είναι ηγέτιδα χώρα και από αυτήν εξαρτάται η πλανητική ισορροπία). Το διακρίνουμε στην υπόθεση της κλιματικής αλλαγής, όπου οι ΗΠΑ αποσύρθηκαν από τη Συμφωνία του Παρισιού -2015- για το κλίμα με το πρόσχημα ότι θα πληγεί η αμερικανική οικονομία και θα αναπτυχθεί η κινεζική ανάλογα).

Ευτυχώς ο νέος Πρόεδρος Joe Biden όρισε και υπεύθυνο τον τ. υπουργό Εξωτερικών John Kerry για τη σχετική θεματολογία λαμβάνοντας υπόψη τη διεθνή κατακραυγή και τα ζωτικά παγκόσμια θέματα περιβάλλοντος.
Επίσης ο ποπουλιστής με το προφίλ του «παιδιού του λαού» και με την έπαρση της κυριαρχίας «έχει» τη δύναμη να παρακάμπτει τους δημοκρατικούς θεσμούς και να υποτιμάει τα όργανά τους παρότι ο ίδιος παρουσιάζεται ως υπέρμαχος την έννομης τάξης (το παράδοξο στο μεγαλείο του!!).

Αυτή η μορφή του ποπουλισμού αναπτύχτηκε στη νότια Αμερική (π.χ. Ούγκο Τσάβες, τ. Πρόεδρος της Βενεζουέλας) κατά κόρον, κορυφώθηκε με τον πρόεδρο Trump λόγω μεγέθους της χώρας και χνάρια του διακρίνουμε σήμερα στην Ευρώπη (Victor Orban, πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, Nigel Paul Farage Άγγλος ευρωβουλευτής, υπέρμαχος του Brexit, κ.ά.).

Το σπουδαίο είναι αυτό το πολιτικό σύγχρονο μοντέλο διχάζει, εξαντλεί τα όρια της κοινωνικής ανευθυνότητας και των φυσικών πηγών επίσης σε μια βαθιά προσβλητική υπερβολικά καλή ζωή της νέας τάξης. Το επικίνδυνο είναι ότι αυτό εκτελείται με τη συνοδεία της βασικής προϋπόθεσης ότι η επικαλούμενη «καλή ζωή» δεν είναι προσιτή από όλους. Η κοινωνική ανισότητα στο εύρος της.
Αυτό εξάπτει, διεγείρει, διακρίνει, τρομάζει, φοβίζει, τρομοκρατεί…
Το είδαμε με την εισβολή στο Καπιτώλιο, θα το δούμε και σε άλλες εκφάνσεις…

Πηγή: Lash, Christopher., (2020). «Ο αληθινός και μοναδικός παράδεισος». Θεσσαλονίκη: Νησίδες.