Οι επικοινωνιακοί ρόλοι του/της διευθυντή/ διευθύντριας μιας σχολικής μονάδας

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο Γεώργιος Κούτρας*

Ο/η διευθυντής/διευθύντρια μιας σχολικής μονάδας είναι ο κύριος ρυθμιστής της επικοινωνιακής διαδικασίας.

Σε αυτή την προσπάθεια υποδύεται διπλό ρόλο, ηγετικό και διοικητικό. Ο ηγετικός ρόλος σχετίζεται με τη διαμόρφωση επιδιώξεων, ιεραρχήσεων, προτεραιοτήτων, σκοπών και εξειδικευμένων στόχων. Ο διοικητικός ρόλος αφορά και προσδιορίζει τον τρόπο με τον οποίο θα πραγματοποιηθούν οι επιδιώξεις της σχολικής μονάδας.

Στην ουσία ο/η διευθυντής/διευθύντρια δεν είναι ένας απλώς διαχειριστής των προβλεπόμενων καθημερινών εργασιών που απαιτούνται για την ομαλή και εύρυθμη λειτουργία της σχολικής μονάδας.

Ο/η διευθυντής/διευθύντρια έχει ως διοικητικές δραστηριότητες (λειτουργίες) του να προγραμματίζει, να οργανώνει, να διευθύνει και να ελέγχει τους πόρους (υλικούς και άυλους), αλλά και ως κύριο μέλημά του την επίτευξη των γενικών σκοπών και ειδικών στόχων της εκπαίδευσης και του σχολικού οργανισμού.

Γενικά όμως ο ρόλος είναι ένα σύνολο καθηκόντων και δικαιωμάτων, τα οποία ανακύπτουν από την ειδική θέση που κατέχει το άτομο μέσα σε μια κοινωνική οργάνωση.

Έτσι στην περίπτωση της σχολικής μονάδας ο ρόλος του/της διευθυντή/διευθύντριας σχολείου είναι και ένας κοινωνικός ρόλος. Ως συνδετικός κρίκος διατηρεί την ισορροπία μεταξύ των ομάδων ή των υποσυστημάτων, τα οποία αποτελούν τη σχολική μονάδα.

Γι’ αυτό πρέπει να αντιλαμβάνεται πλήρως τι περιμένουν και τι προσδοκούν τα μέλη της σχολικής κοινότητας (εκπαιδευτικοί, μαθητές/μαθήτριες, σύλλογος γονέων και κηδεμόνων, γονείς). Αρκεί η δομή του σχολείου να προσδιορίζει με σαφήνεια τις γραμμές εξουσίας και επικοινωνίας των μελών που πρέπει να την απαρτίζουν.

Εντούτοις, η επικοινωνία στους εκπαιδευτικούς (σχολικούς) οργανισμούς είναι καθημερινή και συνεχής και γίνεται μέσα από την ανταλλαγή μηνυμάτων και απόψεων, αντιλήψεων και προσδοκιών, ανάμεσα σε όλους τους εμπλεκόμενους (διευθυντές/τριες, υποδιευθυντές/υποδιευθύντριες, εκπαιδευτικούς, μαθητές/μαθήτριες, γονείς, ιθύνοντες εκπαιδευτικής πολιτικής, κ.λπ.).

Ειδικότερα, ο/η διευθυντής /διευθύντρια ως άμεσα εκφραστής/ τρια, οραματιστής/τρια, ηγέτης/ τρια είναι υπεύθυνο/νη για τη λειτουργία της σχολικής μονάδας, διαδραματίζοντας εξέχοντα, σημαντικό, παιδαγωγικό, διευκολυντικό και αξιολογικό ρόλο στην ανάδυση της επικοινωνίας.

Χαρακτηρίζεται ως ο/η εκφραστής/τρια για την υλοποίηση της αμφίδρομης επικοινωνίας μέσα στο σχολικό γίγνεσθαι, αντιμετωπίζοντας τις καταστάσεις που παρουσιάζονται με ειλικρίνεια, ευθύτητα, αντικειμενικότητα, κατανόηση, υπευθυνότητα, ενθάρρυνση και αμοιβαίο σεβασμό. Δηλαδή, η σημασία της επικοινωνίας μεταξύ των μελών του σχολείου είναι απαραίτητη για την εναρμόνιση του έργου και την εξυπηρέτηση των συμφερόντων του σχολείου και των μαθητών/τριών.

Στην εκπαίδευση με τη συγκεντρωτική μορφή οργάνωσης που την διακρίνει ο ρόλος των ανωτέρων και μεσαίων διοικητικών στελεχών κρίνεται ουσιαστικός και αναγκαίος για τη δημιουργία συνθηκών αποτελεσματικής αμφίδρομης επικοινωνίας.

Ειδικότερα, ο επικοινωνιακός ρόλος του/της διευθυντή/διευθύντριας (ως σχολικού ηγέτη) είναι καθοριστικής αξίας, σπουδαίος και πολυδιάστατος, αλλά και κομβικής σημασίας για την εύρυθμη και ομαλή λειτουργία της σχολικής μονάδας.

Άλλωστε, η αποτελεσματική λειτουργία κάθε σχολικής μονάδας βασίζεται σε μια συνεχή και αέναη κίνηση και διαδικασία διατήρησης ισορροπίας και συνεργασίας, που συναρτάται θετικά με την επικοινωνιακή ικανότητα των εκπαιδευτικών και κυρίως του/της διευθυντή/διευθύντριας σε όλα τα επίπεδα. Ο/η ίδιος/ίδια αναδεικνύει με τη στάση του και την συμπεριφορά του, στην καθιέρωση ή μη ενός επικοινωνιακού κλίματος στο σχολικό περιβάλλον.

* Ο Γεώργιος Κούτρας είναι Υποδιευθυντής Γυμνασίου Καλυθιών Ρόδου (MEd Επιστήμες Αγωγής: Εκπαιδευτική Ηγεσία και Διοίκηση).