Δεν κάνει πίσω το υπουργείο Πολιτισμού στον δανεισμό των αρχαιοτήτων από τη Ρόδο!

Rodiaki NewsRoom

Δεν κάνει πίσω, παρά τις αντιδράσεις που υπάρχουν, το υπουργείο Πολιτισμού και προχωρά στις διαδικασίες για τον δανεισμό εμβληματικών έργων του Αρχαιολογικού Μουσείου της Ρόδου.

Τα έργα αυτά, μεταξύ των οποίων η μαρμάρινη κεφαλή του Απόλλωνα-Ήλιου και το μαρμάρινο αγαλμάτιο της λουόμενης Αφροδίτης, προγραμματίζεται να δανειστούν στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης για το χρονικό διάστημα από τον Σεπτέμβριο του 2021 έωςς τον Ιανουάριο του 2022.

Η πρόθεση δανεισμού έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις σε τοπικό επίπεδο, με πιο χαρακτηριστική των αρχαιολόγων, που επεσήμαναν την «απογύμνωση» του μουσείου.

Το θέμα έφθασε στη Βουλή, με ερώτηση που κατέθεσαν οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ Ν. Σαντορινιός και Σία Αναγνωστοπούλου και όπως προκύπτει από την απάντηση της υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού κ. Λίνας Μενδώνη, το υπουργείο δεν κάνει πίσω.

Ειδικότερα στην απάντησή της η υπουργός Πολιτισμού αναφέρει τα εξής:

«Σε απάντηση της με αριθμ. Πρωτοκόλλου 6016/15.4.2021 Ερώτησης των Βουλευτών, κ.κ. Νεκτάριου Σαντορινιού και Σίας Αναγνωστοπούλου και σύμφωνα με τα στοιχεία που έθεσαν υπόψη μας οι αρμόδιες Υπηρεσίες, σας γνωρίζουμε τα εξής:

Το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, στο πλαίσιο της διοργάνωσης έκθεσης με τίτλο «ΚΑΛΛΟΣ», αιτήθηκε από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου τον δανεισμό αριθμού εκθεμάτων από το Αρχαιολογικό Μουσείο Ρόδου, καθώς και από την μόνιμη Έκθεση «Ρόδος 2.400 χρόνια» στο Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου. Πρόκειται για 15 αντικείμενα, ανάμεσα στα οποία τα δύο γλυπτά, στα οποία αναφέρονται οι κ.κ. Βουλευτές, την μαρμάρινη Κεφαλή Απόλλωνα - Ηλίου (αρ. ευρ. Ε 49) και το μαρμάρινο αγαλμάτιο λουομένης Αφροδίτης (αρ. ευρ. 4685).

Τα εγκαίνια της εν λόγω έκθεσης προγραμματίζονται για τον Σεπτέμβριο του 2021 και η διάρκειά της θα είναι τέσσερις μήνες, δηλαδή έως τις 15 Ιανουαρίου 2022.

Σύμφωνα με τη Διεύθυνση Αρχαιολογικών Μουσείων Εκθέσεων και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων, η πρόταση του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης για την έκθεση «ΚΑΛΛΟΣ» περιλαμβάνει δημοσιευμένα αντικείμενα, που ανήκουν σε συλλογές περιφερειακών υπηρεσιών του ΥΠ.ΠΟ.Α. ή εκτίθενται σε μουσεία αρμοδιότητάς του, από όλη την επικράτεια.

Διευκρινίζεται ότι το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης απευθύνθηκε στις εν λόγω υπηρεσίες και τα μουσεία και συνεργάστηκε με το επιστημονικό προσωπικό τους, προκειμένου να διαμορφωθεί ο τελικός κατάλογος με τα προτεινόμενα προς δανεισμό εκθέματα, και εν συνεχεία το αίτημα να εισαχθεί στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο για την κατά νόμον γνωμοδότηση. Να σημειωθεί ότι πρόκειται για συνεργασία των υπηρεσιών του ΥΠ.ΠΟ.Α. με το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης και όχι για δράση μόνον του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.

Επισημαίνεται ότι η πρακτική δανεισμού προς δημόσια και ιδιωτικά μουσεία των μεγάλων μητροπολιτικών κέντρων της χώρας, αλλά και τα μεγάλα μουσεία του εξωτερικού, κατ’ εφαρμογήν των διατάξεων του Ν. 3028/2002, συμβάλλει στην προβολή των μικρότερων κρατικών μουσείων της χώρας και την προσέλκυση φίλων και επισκεπτών στην περιφέρεια. Τα εκθέματα γίνονται προσιτά όχι μόνο στο ευρύτερο κοινό και τους ειδικούς επιστήμονες, αλλά και σε εκπαιδευτικά ιδρύματα (σχολεία δημοτικής και μέσης εκπαίδευσης, κ.λπ.).

Επιπροσθέτως, με τη διοργάνωση μεγάλων θεματικών περιοδικών εκθέσεων, είτε από το ΥΠ.ΠΟ.Α. είτε από μουσεία με διαχρονική και αποδεδειγμένη παράδοση σε αυτές, σημαντικά εκθέματα της περιφέρειας εντάσσονται σε επιμελημένες συνάφειες, ενώ η προσωρινή απουσία τους από τη μόνιμη έκθεση αντισταθμίζεται με την παρουσία τους στον Κατάλογο της έκθεσης, που διακινείται στο εσωτερικό και το εξωτερικό, επί παραδείγματι σε Μουσεία, Πανεπιστημιακά Ιδρύματα, Βιβλιοθήκες, Πρεσβείες ξένων χωρών, κ.λπ.

Η σημασία των περιοδικών εκθέσεων για την προβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας μας είναι αδιαμφισβήτητη. Στο πλαίσιο αυτό, η έκθεση του ΥΠ.ΠΟ.Α. “Τhe Greeks. Agamemnon to Alexander the Great”, που περιλαμβάνει μοναδικά εκθέματα, παρουσιάστηκε από τον Δεκέμβριο του 2014 έως τον Οκτώβριο του 2016 -με τεράστια επιτυχία και θεαματική προσέλευση επισκεπτών- σε τέσσερα μουσεία της Β. Αμερικής (στο Point-a-Calliere Museum of History and Archaeology στο Μόντρεαλ, στο Canadian Museum of History στην Οττάβα, στο Field Museum στο Σικάγο και στο National Geographic Museum στην Ουάσιγκτον).

Εκτιμώντας την σημασία της εν λόγω έκθεσης, η προηγούμενη πολιτική ηγεσία του ΥΠ.ΠΟ.Α. ουδέποτε έθεσε θέμα ακύρωσής της, παρά τον μεγάλο χρόνο απουσίας εκθεμάτων από τα μουσεία προέλευσής τους. Μάλιστα, στις 4 Ιουνίου 2019 η εν λόγω έκθεση, με περισσότερα από 350 εκθέματα, μεταφέρθηκε στη Σεούλ στη Νότια Κορέα, ενώ στις 5 Ιουνίου 2019 εγκρίθηκε η παρουσίασή της στο Capital Museum, Nanjing Museum και Hunan Museum στην Κίνα, από τον Δεκέμβριο 2021 έως τον Μάιο 2023.

Με δεδομένα τα ανωτέρω, είναι τουλάχιστον υποκριτική η στάση της αξιωματικής αντιπολίτευσης και η επιχειρηματολογία για το θέμα του δανεισμού εκθεμάτων έωλη. Ειδικότερα, για τη Δωδεκάνησο, υπενθυμίζεται ότι, στο πλαίσιο της περιοδικής έκθεσης «Ίασις» (19.11.2014-31.5.2015) έγινε ο δανεισμός του εμβληματικού γλυπτού της Υγείας από την μόνιμη έκθεση του Αρχαιολογικού Μουσείου Κω στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. Ουδέποτε τότε, τέθηκε θέμα αποδυνάμωσης του Μουσείου της Κω και επιστροφής του γλυπτού, όπως στην παρούσα Ερώτηση γίνεται λόγος για αποδυνάμωση του Αρχαιολογικού Μουσείου Ρόδου.

Σε κάθε περίπτωση, επισημαίνεται ότι το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης έχει μακρά παράδοση και μεγάλη εμπειρία στη διοργάνωση μεγάλων διεθνών και επιτυχημένων εκθέσεων, στις οποίες συμμετέχει και συνεργάζεται ανελλιπώς το ΥΠ.ΠΟ.Α. με δανεισμό έργων από τα κεντρικά κρατικά μουσεία και τα μουσεία της περιφέρειας. Στο πλαίσιο αυτό, το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης συνεργάζεται τα τελευταία χρόνια με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου στη διοργάνωση σειράς αρχαιολογικών εκθέσεων, με την ονομασία «Άγονη Γραμμή», που περιλαμβάνει κυρίως όλα τα απομακρυσμένα, δυσπρόσιτα και ακριτικά νησιά του Αιγαίου.

Έτσι, παραδείγματος χάριν, πραγματοποιήθηκε η έκθεση «Άγονη Γραμμή Ι» για τα νησιά Καστελλόριζο, Σύμη, Χάλκη, Τήλο και Νίσυρο. Ο κατάλογος αυτής της έκθεσης, στην ελληνική και αγγλική γλώσσα, έχει δοθεί και εξακολουθεί να δωρίζεται σε αρχηγούς κρατών, πρεσβείες και άλλα ιδρύματα και οργανισμούς. Εξάλλου, είναι ήδη στην τελική της φάση η συγγραφή των λημμάτων από το επιστημονικό προσωπικό των αρμόδιων Εφορειών για την έκθεση «Άγονη Γραμμή ΙΙ», η οποία θα εγκαινιαστεί το 2022 και θα περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τα μικρά ακριτικά νησιά Πάτμο, Κάλυμνο, Τέλενδο, Λειψούς, Αρκιούς, Λέρο, Αγαθονήσι, Φαρμακονήσι (ΕΦΑ Δωδεκανήσου), καθώς και την Ικαρία και τους Φούρνους (ΕΦΑ Σάμου και Ικαρίας).

Σύμφωνα με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου, ο δανεισμός των δύο γλυπτών που αναφέρονται στην Ερώτηση κρίνεται θετικά, σε μια συνάφεια στης οποίας το περιεχόμενο πρυτανεύει η ελληνική ομορφιά. Επίσης, η προσωρινή -και ουσιαστικά εκτός τουριστικής περιόδου- βραχεία απουσία τους από τη μόνιμη έκθεση θα αντισταθμιστεί με την εις το «ες αεί» παρουσία τους στον Κατάλογο της έκθεσης «ΚΑΛΛΟΣ», όπου, μαζί με τα υπόλοιπα δανειζόμενα εκθέματα από τη Ρόδο και όλη την επικράτεια (πέραν των εκθεμάτων από σημαντικά εμβληματικά Μουσεία του εξωτερικού), θα βρουν μία επάξια και μόνιμη θέση ως επιστημονικό και αισθητικό απόκτημα ειδικών και μη.

Ως αντιστάθμισμα για τους επισκέπτες των τεσσάρων μηνών του δανεισμού των ως άνω γλυπτών, η Εφορεία σχεδιάζει την οργάνωση περιοδικής έκθεσης με σειρά μικρών γλυπτών ή άλλων έργων τέχνης που φυλάσσονται στις αποθήκες της υπηρεσίας, άγνωστων στο ευρύ κοινό, τα οποία, 3 πλαισιωμένα με την κατάλληλη πληροφόρηση, αναμένεται να κινήσουν το εύλογο ενδιαφέρον στους επισκέπτες του Μουσείου.

Αναφορικά με τον ισχυρισμό των κ.κ. Βουλευτών, για την συμπερίληψη των εν λόγω εκθεμάτων σε κατάλογο, όπου δηλώνονται ως «αμετακίνητα», δηλαδή μη δανειζόμενα, διευκρινίζεται ότι ουδέποτε έχει εκδοθεί σχετική εκτελεστή διοικητική πράξη από τα αρμόδια όργανα του ΥΠ.ΠΟ.Α. και ως εκ τούτου δεν υφίσταται σχετική διοικητική δέσμευση.

Σε κάθε περίπτωση, για το εν λόγω θέμα θα ακολουθηθεί η προβλεπόμενη από το Ν. 3028/2002 διαδικασία, με την εξέταση του συνολικού αιτήματος του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης από το αρμόδιο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο.
Η υπουργός
Πολιτισμού και Αθλητισμού
ΛΙΝΑ ΜΕΝΔΩΝΗ».