Κάνοντας λάθη: Πόσο το αντέχουμε;

Μαρία Καρίκη

Καθημερινά συναντούμε προκλήσεις, διλήμματα και ζητήματα που καλούμαστε να επιλύσουμε. Ο σύγχρονος άνθρωπος έχει τόσα πολλά στο νου του, τόσο άγχος και τόση πίεση που συχνά δεν είναι έτοιμος ή σίγουρος ως προς το τι να αποφασίσει στο χρόνο που πρέπει. Άλλες φορές βιάζεται, άλλες αναβάλλει κι άλλες ίσως και να προσπαθεί να βάλει κάτι που τον ενοχλεί κάτω από το «χαλάκι».

Αν σε όλα αυτά προσθέσουμε και το ρίσκο που σχετίζεται με την έκβαση ενός αποτελέσματος, αλλά και τη γενικότερη αστάθεια και αβεβαιότητα, τότε είναι αναμενόμενο να σκεφτεί κανείς ότι θα γίνουν και λάθη: λάθος αποφάσεις, λάθος προσεγγίσεις, λάθος αντιδράσεις, λάθος επιλογές...

Τα λάθη που κάναμε, κάνουμε και θα κάνουμε όλοι μας στην πορεία της ζωής μας είναι αναπόφευκτα. Οφείλουμε να υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας, ωστόσο, ότι τα λάθη δεν είναι «αποτυχία». Είτε έχει να κάνει με παρόρμηση, είτε με εσφαλμένη εκτίμηση, είτε με ατυχείς συγκυρίες που προέκυψαν ή δεν προβλέφθηκαν το να μαστιγώνει κανείς τον εαυτό του και να γεμίζει με θυμό και ενοχές, δεν βοηθάει σε τίποτα.

Στα πλαίσια της αλληλεπίδρασης με την πραγματικότητα θα υπάρχουν καθημερινά θετικές και αρνητικές εξλίξεις. Όσο και να μην είναι ευχάριστο κάτι τέτοιο, θα πρέπει να το δεχτούμε ως μέρος ενός ευρύτερου συνόλου πράξεων, δράσεων και συμπεριφορών μας στην καθημερινότητα του μικρόκοσμού μας.

Δεν χρειάζεται να είμαστε τόσο αυστηροί και τιμωριτικοί απέναντι στον εαυτό μας συνεχώς. Μπορούμε να δείξουμε κατανόηση, ανοχή, αποδοχή σε μια σκέψη, σε ένα πλάνο, σε μια προσδοκία που δεν μας βγήκε. Άλλωστε, εννοείται πως δεν μπορούμε να έχουμε τον έλεγχο όλων των μεταβλητών που εμπλέκονται στην υπόθεση που μας αφορά και μας ενδιαφέρει.

Δίνουμε την άδεια και το περιθώριο στον εαυτό μας να κάνει λάθη, να μάθει μέσα από αυτά, να ωριμάσει, να βελτιωθεί, να επαναπροσδιορίσει ανθρώπους, σχέσεις, συμπεριφορές και καταστάσεις. Τα λάθη είναι μέρος της πορείας του ανθρώπου προς την αυτογνωσία και την αυτοπραγμάατωση, αλλά και την εξέλιξη του σε όλους τους τομείς.

Όταν κανείς είναι αγχώδης και τελειομανής ή φοβικός ή και ενοχικός πολύ δύσκολα μπορεί να συγχωρέσει τον εαυτό του για τα λάθη που κάνει. Κατά τη δική του αντίληψη θα έπρεπε να είχε προβλέψει το επικείμενο λάθος και να είχε επιλέξει κάτι άλλο. Δεν επιτρέπει αστοχίες από μέρους του. Το βιώνει ως αποτυχία, ως ανικανότητα, ως αναξιότητα, ως έλλειψη «σωστής» κρίσης.

Θα είναι για καιρό θυμωμένος και απογοητευμένος, ρίχνοντας το μεγαλύτερο (αν όχι όλο) φταίξιμο στον εαυτό του. Θα εξαντλεί όλη την αυστηρότητά του απέναντι στον ίδιο πλήττοντας αρκετά την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμησή του. Αυτή η τάση απομόνωσης του λάθους από το όλο και ο αρνητικός στιγματισμός που αποδίδει ο άνθρωπος μπορούν να ενισχύσουν αυτοκαταστροφικές σκέψεις και συμπεριφορές.

Μεγαλώνοντας, ο καθένας μας οφείλει να «δουλέψει» με τον εαυτό του και να δεχτεί όλες τις εκφάνσεις του. Θα υπάρξουν καλές στιγμές, αλλά και κακές. Θετικά αποτελέσματα, αλλά και αρνητικά. «Σωστές» (εκ των υστέρων) επιλογές και αποφάσεις, αλλά και όχι. Ικανοποιητικοί χειρισμοί, αλλά και λάθος χειρισμοί. Όλα είναι αναμενόμενα μέσα στο πλαίσιο της γενικότερης μας τριβής με έναν κόσμο που δεν μπορεί ποτέ απόλυτα να προβλεφθεί.

Αντί, λοιπόν, να καταδικάζουμε τον εαυτό μας κάθε φορά που υποπέφτει σε λάθη, θα ήταν προτιμότερο να καλλιεργήσουμε μια νοοτροπία κατανόησης και ανοχής απέναντι στο λάθος, αλλά και δεξιότητες που θα μας βοηθούν να επανακάμπτουμε, να ελλισσόμαστε και να αναζητάμε άμεσα εναλλακτικές λύσεις.

Διαφορετικά, κινδυνεύουμε να αποκτήσουμε έως και εμμονές απέναντι στα λάθη μας, με αποτέλεσμα να γεμίζουμε με θυμό, αλλά και φόβο απέναντι στα «επόμενα» λάθη, μένοντας συχνά σε ένα παρελθόν που μας κατατρέχει συνεχώς και μας εμποδίζει να συνεχίσουμε τη ζωή μας με αισιοδοξία, ελπίδα και νέες προοπτικές… Πόσο καταστροφικό και άδικο είναι, όμως, κάτι τέτοιο απέναντι στον εαυτό και το μέλλον μας…