Στατικός κόσμος και διάθεση αλλαγής

Φίλιππος Ζάχαρης

Αποδεχόμενος κανείς τυφλά τις σημερινές συνθήκες αλλά και την πλήρη καθήλωση των ανθρώπων σε στατικές αντιλήψεις που προκαλούν, σε τελική ανάλυση, τελματωμένες θεωρήσεις για έναν κόσμο που όχι μόνο δεν αλλάζει αλλά που τουναντίον συντηρεί τις παθογένειες και τα κενά, το μόνο που μπορεί να πετύχει, είναι να επαφίεται σε κάποιον από μηχανής Θεό να τον βγάλει από το αδιέξοδο τούτο, με δεδομένο ότι καταλαβαίνει και ο ίδιος ότι από ένα σημείο και μετά πρόοδος δεν είναι η περιοριστική αντιληπτική δυνατότητα ούτε η δεινή υποτέλεια και στείρα αναπαραγωγή της πνευματικής δυσανεξίας.

Και εδώ λοιπόν παρουσιάζεται το εξής παράδοξο: οι άνθρωποι να μην κάνουν το παραμικρό να αλλάξουν τα δεδομένα, ενώ την ίδια στιγμή συνειδητοποιούν ότι εν τέλει κάτι πρέπει να γίνει για να αλλάξει ο κόσμος, ένα αίτημα που ξεκινά από τον Μάρξ και τον Feuerbach, συνεχίζεται από τους θεωρητικούς της φιλοσοφικής σχολής της Φρανκφούρτης, διασχίζει τις επαναστατικές δεκαετίες που ολοκληρώνονται περί τα τέλη της δεκαετίας του ‘60 για να καταλήξει στο σήμερα, μέσα από κάποιες άλλες ανούσιες εποχές, όπου ναι μεν η παθητικότητα χαρακτηρίζει το καθετί, εντούτοις οι άνθρωποι επιζητούν με πάθος την αλλαγή.

Αυτή η αλλαγή επιδιώκεται ενίοτε είτε μέσα από το προβληματικό «ασφαλές» καταφύγιο της ιδιωτικότητας, είτε διαμέσω ενός «εξασφαλισμένου» εργασιακού προτσές, για τον λόγο του ότι αυτού του είδους η εξασφάλιση κουράζει και βαλτώνει τον καθένα.

Το πρόβλημα λοιπόν είναι ευρύτερο και έχει να κάνει με τις συνολικές συνθήκες ζωής όπου ο άνθρωπος δεν αντέχει από ένα σημείο και μετά να αναπαραγάγει την απειροστική λογική της μεταθετικής σκέψης για ανατροπή των υφιστάμενων αξιών και αντιδρά με όπλο την επανενεργοποίηση έστω και για λίγο της δημιουργικής του σκέψης.

Εδώ είναι το κρίσιμο σημείο όπου θα πρέπει να προσεχθεί για τον λόγο του ότι οι εκλάμψεις αυτές δεν διαρκούν πολύ. Οι παθογένειες και τα κενά της σημερινής ζωής αναδεικνύονται σε όλες τους τις διαστάσεις και αν μη τι άλλο εξωθούν τον σκεπτικώς διεγειρόμενο στο να αποτινάξει τον ζυγό της υφιστάμενης κυριαρχίας.

Δεν υπάρχει για τις στιγμές αυτές κανένας από μηχανής Θεός που θα σώσει τον κόσμο παρά κάποιος άλλος, που υποσχόμενος τη Γη της Επαγγελίας, στοχεύει στο να καθηλώσει και όχι να αφυπνίσει τις συνειδήσεις.
Τουτέστιν, λοιπόν, συνειδητοποιώντας ο καθένας την ευκαιρία που του δίνεται, αντιδρά και σηκώνει κεφάλι. Η αποδοχή της σημερινής νοσηρής καθημερινότητας ανατρέπεται προς στιγμήν, οι αντιστάσεις γιγαντώνονται, το αίτημα για συνολική ανατροπή δείχνει να έχει μέλλον.

Αυτά όμως δεν διαρκούν πολύ για τον απλό λόγο ότι έπονται οι υποχρεώσεις και ο δυνητικός οικονομικός εξαναγκασμός. «Καλά όλα αυτά που σκέφτομαι», λέει ο εξεγειρόμενος, «πώς όμως θα συνεχίσω να ζω με δεδομένο ότι οι γύρω μου συνεχίζουν να αναπαράγουν τη στερεοτυπική φαρέτρα των κατεστημένων ιδεών και αντιλήψεων;».

Το δίλημμα είναι γνωστό από χρόνια, με δεδομένο ότι οι συλλογικότητες είθισται πάντα να συρρικνώνονται.
Δεν αποτελεί λύση όμως η άτακτη υπαναχώρηση ή συνολική υποχώρηση. Τα αιτήματα θα συνεχίσουν να υπάρχουν ακόμη και αν η υποτέλεια λάβει καθολικό χαρακτήρα.

Είναι οι στιγμές αυτές όπου ο άνθρωπος διαρρηγνύει με σθένος την ιδιωτικότητά του και ξεβολεύεται ηθελημένα γιατί διαπιστώνει ότι οι αντιλήψεις και θεωρήσεις περί αναβολής ή μετάθεσης στο μέλλον το μόνο που προσφέρει, είναι μία προβληματική και ανούσια ζωή. Και μην μου πείτε ότι κάποτε δεν φτάνετε στο σημείο να αμφισβητήσετε τα πάντα ακόμη και τον ίδιο σας τον εαυτό για πολλούς και διάφορους λόγους…

Η μόνη αξία και αλήθεια συνίσταται λοιπόν στην ελπιδοφόρα σκέψη μέσα από τη συνολική αμφισβήτηση των κραταιών αντιλήψεων. Η νέα πραγματικότητα μπορεί να γίνει ορατή μόνο μέσα από τον εσωτερικό δημιουργικό διάλογο που ως θέμα του θα έχει πώς να αλλάξει ο κόσμος και πώς να προκύψει μία αληθινή Δημοκρατία, εσωτερική ή εξωτερική.

Γιατί αυτό πρέπει να το θυμόμαστε σε κάθε μας βήμα, ότι κάθε κίνηση για αλλαγή εμπεριέχει το στοιχείο της Δημοκρατίας σε όλα τα επίπεδα. Μία Δημοκρατία που το μόνο που εγγυάται, είναι ότι ο αυριανός κόσμος δεν θα είναι στατικός. Μια πραγματική Δημοκρατία χωρίς τους ντελάληδες εγγυητές της που έχουν συμβάλλει τα μάλα στην τωρινή παρακμή.