Η καθαίρεση του Διοικητή Μάριο Λάγκο από τα Δωδεκάνησα

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο Ζαχαρίας Παρασκευάς

Στις 22/11/1936 ο επί δεκατρία χρόνια διοικητής Δωδεκανήσου Μάριο Λάγκο αποκαθηλώνεται από το φασιστικό καθεστώς της Ρώμης, με την κατηγορία ότι απέτυχε να εδραιώσει τη φασιστική συνείδηση παρά τον πακτωλό των κεφαλαίων που κάθε χρόνο εξασφάλιζε από τον προϋπολογισμό του υπουργείο Εξωτερικών της Ιταλίας.

Τι ήταν αυτό που εξόργισε τους Ιταλούς φασίστες και απέπεμψαν τον μακροβιότερο Ιταλό διοικητή από τα Δωδεκάνησα; Ήταν κυρίως ο εξωφρενικά ήπιος τρόπος διοίκησης που άσκησε ο Μάριο Λάγκο και που ερχόταν σε πλήρη αντίθεση με τις επιταγές και τις πρακτικές ενός φασιστικού καθεστώτος.

Όχι μόνο δεν έκλεισε τα Ελληνικά σχολεία αλλά επέτρεψε σε μια γενιά Ροδιτών να καταστούν δίγλωσσοι μαθαίνοντας παράλληλα και την Ιταλική γλώσσα χωρίς να χάσουν τίποτα από το Εθνικό τους φρόνημα. Με τη γνώση της Ιταλικής γλώσσας οι νεαροί Ρόδιοι κάθε κοινωνικής τάξης αύξησαν το προσωπικό τους κεφάλαιο ενώ τους δόθηκε η δυνατότητα, εφόσον ήθελαν, να σπουδάσουν με υποτροφία στα Πανεπιστήμια της Ιταλίας.

Παρά τη χρόνια αντιδικία για το Αυτοκέφαλο οι εκκλησίες και η ορθόδοξη θρησκεία στα νησιά μας έμειναν ανεπηρέαστες και οι ντόπιοι συνέχισαν να προσέρχονται στις θρησκευτικές λειτουργίες χωρίς κανένα περιορισμό στην πίστη στα ήθη και τα έθιμα τους.

Οι λαϊκές παραδόσεις στην πόλη και στα χωριά όχι μόνο δεν απαγορεύτηκαν αλλά ενισχύθηκαν με την παρουσία του ίδιου του Διοικητή σε πολλές λαϊκές εκδηλώσεις και την παρότρυνσή του με ηθική και οικονομική ενίσχυση. Η πρόοδος και η ευημερία του ντόπιου πληθυσμού εξόργισε τους φασίστες στη Ρώμη που ήθελαν άμεσα τον εξιταλισμό των κατοίκων με πολιτικές καταπίεσης και αυταρχισμού.

Ο φιλελεύθερος Λάγκο που ποτέ δεν ασπάστηκε τον φασισμό κρίθηκε ακατάλληλος και η δικαιολογία του ότι χρειάζεται μια τουλάχιστον γενιά(!) για να γίνουν οι Δωδεκανήσιοι Ιταλοί μόνο κάποιους αφελείς στη Ρώμη μπορούσε να πείσει.

Η σωρεία καταγγελιών από ανώτερους υπαλλήλους και επιθεωρητές της δημόσιας εκπαίδευσης καθώς και από το ίδιο τον τετράρχη του φασισμού De Vecchi πέτυχαν τελικά τον σκοπό τους. Οι επιστολές του De Vecchi τόσο προς τον υπουργό Εξωτερικών Ciano όσο και στον ίδιο τον Mussolini ήταν κόλαφος για τον διοικητή Μάριο Λάγκο.

Όλα τα βρήκε λανθασμένα, από την αρχιτεκτονική των κτηρίων μέχρι το εκπαιδευτικό σύστημα, χαρακτηρίζοντας τον Λάγκο αφελή και σπάταλο και την παρουσία του ως μία πανάκριβη και αποτυχημένη εποικιστική προσπάθεια!

O Λάγκο ως Διοικητής των νήσων προσπάθησε να ισορροπήσει ανάμεσα στις επιταγές ενός φασιστικού καθεστώτος την ιδεολογία του οποίου ΠΟΤΕ δεν υπηρέτησε και την εσωτερική του ανάγκη για δημιουργικότητα που τροφοδοτήθηκε από τη λατρεία του για τα νησιά και τους ανθρώπους που επέλεξε να διοικήσει.

Είναι δύσκολο να συνοψίσει κανείς το τεράστιο έργο που μας άφησε ως παρακαταθήκη ο Λάγκο. Ενα είναι βέβαιο: ότι πριν από 85 χρόνια τα νησιά μας έχασαν τον μεγαλύτερο ηγέτη-ευεργέτη που γνώρισαν από την εποχή των Ιπποτών μέχρι σήμερα.