Ήρωες του 1821

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο Γεώργιος Koτζαερίδης

Πέρασαν 200 χρόνια από τότε που οι πρόγονοί μας επαναστάτησαν ενάντια στους κατακτητές Οθωμανούς, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα να ζούμε και να κυκλοφορούμε σήμερα ελεύθεροι. Η στήλη αυτή είναι ένας φόρος τιμής σε όλους αυτούς τους Ήρωες που πρωτοστάτησαν στον Αγώνα για να τους θυμόμαστε και να τους έχουμε πάντοτε ζωντανούς στη μνήμη μας.

ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΝΕΛΛΟΣ
Γεννήθηκε το 1780 στα Λαγκάδια Γορτυνίας και ήταν γιος του ξακουστού πρόκριτου του Μοριά, Ιωάννη Δεληγιάννη. Σπούδασε στην ξακουσμένη σχολή της Δημητσάνας και στην Κωνσταντινούπολη.

Ήταν παντρεμένος με την Αθανασία Παπατσώνη, με την οποία απέκτησε μία κόρη τη Μαρία.
Αδελφός του ήταν ο αρχηγός της Γερουσίας κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Όθωνα, Αναγνώστης Δεληγιάννης. Μετά τη δολοφονία του πατέρα του στις 12 Φεβρουαρίου του 1816 από τους Οθωμανούς, ανέλαβε αυτός τα ηνία της οικογένειάς του.
Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία στην Τρίπολη, στις 10 Σεπτεμβρίου του 1819, από τον Παναγιώτη Αρβάλη και στη συνέχεια μύησε ο ίδιος τα αδέλφια του Δημήτριο και Κωνσταντίνο.

Τον Φεβρουάριο του 1821 συνάντησε στα Λαγκάδια τον Παπαφλέσσα, με τον οποίο διαφώνησε για την έναρξη του Αγώνα, αλλά στην συνέχεια άλλαξε γνώμη και στις 23 Μαρτίου μαζί με τους αδελφούς Πλαπούτα, κήρυξε τον αγώνα στη Γορτυνία και πολιόρκησε τους Οθωμανούς στην Καρύταινα.

Ο Δεληγιάννης είχε εναντιωθεί στον ηγετικό ρόλο του Δημητρίου Υψηλάντη, τον οποίο θεωρούσε υπεύθυνο για την άφιξη των ξένων στην Ελλάδα. Ανέλαβε πρωταγωνιστικό ρόλο στην Επανάσταση του 1821, χρηματοδοτώντας με δικά του έξοδα τον απελευθερωτικό αγώνα.
Μετά την κήρυξη του Απελευθερωτικού Αγώνα άρχισε να μάχεται εναντίον των Τούρκων, και την 1η Απριλίου του 1821 πυρπόλησε το τούρκικο τζαμί των Λαγκαδίων και έσφαξε όλους του Οθωμανούς κατοίκους του χωριού, που ήταν 40 οικογένειες.

Μάζεψε στρατό που αποτελούσαν 3.500 μισθοφόροι και όρισε αρχηγό τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, εκτιμώντας τις στρατηγικές ικανότητές του.
Κατά τη διάρκεια της Επανάστασης ο Δεληγιάννης συγκρούστηκε με τους Κολοκοτρωναίους, οι οποίοι προεπαναστατικά υπήρξαν κάποι, δηλαδή μισθοφόροι των Δεληγιανναίων. Αφορμή ήταν η ανάδειξη του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη ως αρχηγού του Αγώνα.

Πήρε μέρος σε πολλές μάχες, στο Μεσολόγγι, στην πολιορκία της Τριπολιτσάς, όπου είχε θυσιαστεί ο αδελφός του διότι είχε προσφερθεί ως όμηρος στους Οθωμανούς για να τους καθησυχάσει, λίγο πριν ξεσπάσει η Επανάσταση. Στην Α΄Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου εκλέχθηκε μέλος του εκτελεστικού και πήρε από την προσωρινή διοίκηση τον τίτλο του Στρατηγού. Αργότερα, τον Μάρτιο του 1822 πολιόρκησε το κάστρο της Πάτρας και στις 2 Ιουνίου έλαβε μέρος στη μάχη του Πέτα, όπου ηττήθηκε ο Ελληνικός στρατός.

Στη β΄ Εθνοσυνέλευση του Άστρους διετέλεσε πληρεξούσιος, εκπροσωπώντας τους στρατιωτικούς.
Κατά τη διάρκεια του εμφύλιου πολέμου πήρε το μέρος των προκρίτων του Μοριά, μαζί και τον Κολοκοτρώνη, με τον γιο του οποίου Κολίνο αρραβώνιασε τη μοναδική του κόρη. Αργότερα φυλακίστηκε από την κυβέρνηση Κουντουριώτη στο μοναστήρι του Προφήτη Ηλία στην Ύδρα, μαζί με τον Κολοκοτρώνη και άλλους προκρίτους.
Λίγους μήνες αργότερα αποφυλακίστηκαν, παρά τις αντιρρήσεις του Κουντουριώτη για να σταματήσουν την επέλαση του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο.

Με την ίδρυση του Ελληνικού κράτους αναμείχθηκε στην πολιτική, ανήκοντας στο λεγόμενο γαλλικό κόμμα.
Στις εκλογές που ακολούθησαν, την ψήφιση του Συντάγματος του 1844, συνεργάστηκε στη Γορτυνία με τον Γενναίο Κολοκοτρώνη και τον Δημήτριο Πλαπούτα και τον Δεκέμβριο του 1844 μετά την ανάληψη της πρωθυπουργίας από τον Ιωάννη Κωλέττη, ο Κανέλλος Δεληγιάννης, στις 20 Δεκεμβρίου εκλέχθηκε πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων, διαδεχόμενος τον Νικηταρά.
Η θητεία του έληξε έναν χρόνο αργότερα.
Επί Όθωνα διετέλεσε συνταγματάρχης, νομοεπιθεωρητής Μεσσηνίας και συνταξιοδοτήθηκε με τον βαθμό του Αντιστράτηγου. Πέθανε πάμφτωχος στην Αθήνα το 1862 σε ηλικία 82 ετών.

Ο Κανέλλος Δεληγιάννης, σε ηλικία 74 ετών έγραψε τα απομνημονεύματά του, τα οποία όμως θεωρούνται από πολλούς ιστορικούς αμφιλεγόμενα. Παρέμεναν ανέκδοτα μέχρι το 1957, οπότε εκδόθηκαν σε τρεις τόμους.
Μέσα στο τρίτομο έργο του είναι εμφανής η προσπάθειά του να εξυψώσει τη φήμη και το γόητρο της οικογένειάς του, και γενικά την τάξη των προκρίτων και κοτσαμπάσηδων αγωνιστών, τους οποίους υπερασπίζεται σθεναρά σε σύγκριση με άλλους σημαντικούς αγωνιστές τής Επανάστασης που ανήκαν σε άλλες τάξεις. Στα κείμενά του είναι εμφανής η επιθετική κριτική του έναντι αρκετών αγωνιστών της Επανάστασης και κυρίως κατά του Θ. Κολοκοτρώνη.

ΓΙΑΤΡΑΚΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
νήθηκε το 1781 στο χωριό Άρνα της επαρχίας του Μυστρά. Καταγόταν από τη σπουδαία οικογένεια των Γιατρακαίων, οι οποίοι είχαν σχέση με τους Μεδίκους της Φλωρεντίας, και το επίθετο Γιατράκος αποτελεί μετάφραση της Ιταλικής λέξης Medicci που σημαίνει γιατροί.
Προσέφεραν πολλά στην πατρίδα με επικεφαλής τον Παναγιώτη ο οποίος έλαβε μέρος στην πολιορκία της Τριπολιτσάς. Μετά την άλωση της Τριπολιτσάς, ο Παναγιώτης πήγε στην Αργολίδα και μετέπειτα στην Κορινθία, βοηθώντας στην κατάληψη του φρουρίου της.
Πολέμησε επίσης στο Μεσολόγγι βοηθώντας τους αδελφούς του που πολεμούσαν στη μαρτυρική πόλη.
Μετά την ίδρυση του ελληνικού κράτους, διετέλεσε βουλευτής και στις 16 Ιουνίου διορίστηκε γερουσιαστής. Πέθανε στις 25 Οκτωβρίου του 1851.

ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ ΠΑΝΟΣ
Γεννήθηκε στη Νεμνίτσα της Καρύταινα της οποίας υπήρξε προεστός. Ήταν γνωστός με το όνομα Βελέτζας.
Ήταν πλούσιος και πρόσφερε όλη την περιουσία του στον Αγώνα.
Αρχικά βοήθησε τον συγγενή του επίσκοπο Βρεσθένης, στη σύσταση του στρατοπέδου των Βερβαίνων και αργότερα ένωσε τις δυνάμεις του με τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη.

Πολέμησε κατά του Δράμαλη στα Δερβενάκια όπου και διακρίθηκε.
Κατά την επιδρομή του Ιμπραήμ αιχμαλωτίστηκε η κόρη του Χριστίνα και από τότε σκότωνε όποιον Αιγύπτιο συνελάμβανε. Απέκτησε μεγάλη φήμη κατ' εξοχή στην Καρύταινα, όπου χρημάτισε ως διοικητής συμβιβάζοντας τους επαρχιώτες κατά διαταγή του αρχηγού Κολοκοτρώνη.
Κατά τον εμφύλιο πόλεμο όμως ήταν αντίπαλος του Κολοκοτρώνη και τιμήθηκε μάλιστα με τον βαθμό του αντιστράτηγου επειδή αποκάλυψε το σχέδιο απαγωγής του Κολοκοτρώνη από τις φυλακές της Ύδρας.
Πέθανε το 1842.

ΣΤΑΪΚΟΠΟΥΛΟΣ ΣΤΑΪΚΟΣ
Γεννήθηκε στη Ζάτουνα της Γορτυνίας και το επάγγελμά του ήταν έμπορος δερμάτων. Το 1818 πήγε στην Ύδρα όπου μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία από τον Νικόλαο Σπηλιωτόπουλο.
Με την έναρξη της Επανάστασης οργάνωσε δικό του στρατιωτικό σώμα και έφυγε από την Ύδρα για το Άργος, όπου οργάνωσε την πολιορκία του Ναυπλίου, το οποίο κατέλαβε στις 29 Νοεμβρίου του 1822 μαζί με τον Δημήτριο Μοσχονησιώτη.
Μετά την επιτυχία του αυτή προβιβάστηκε από χιλίαρχος σε στρατηγός και με αυτήν την ιδιότητα κατέλαβε, μετά από πολιορκία, το κάστρο της Κορίνθου.

Ήταν ο πρώτος που αντιμετώπισε τον Ιμπραήμ πασά και κατάφερε να αιχμαλωτίσει 30 άντρες του, τους οποίους έστειλε αιχμαλώτους στο Ναύπλιο. Έλαβε μέρος στη β’ Εθνοσυνέλευση του Άστρους. Όταν ήρθε ο Όθωνας, δεν συμφωνούσε με τα πεπραγμένα του, με αποτέλεσμα να συλληφθεί και να φυλακιστεί στις φυλακές Λεονάρδου του Ναυπλίου.
Αποφυλακίστηκε στις 21 Φεβρουαρίου του 1835 αλλά πέθανε την ίδια ημέρα από τις πολλές κακουχίες και τις επιπλοκές των τραυμάτων του, κατά την διάρκεια του πολέμου. Ενταφιάστηκε στο παλιό νεκροταφείο της πόλης.

Ο δήμος Ναυπλιέων για να τον τιμήσει δημιούργησε προς τιμήν του το Πάρκο Σταϊκόπουλου και κάθε χρόνο στις 29 Νοεμβρίου πραγματοποιεί τιμητική εκδήλωση.
Η Ζάτουνα, τόπος γέννησής του, και το Ναύπλιο, τόπος θανάτου του, έχουν αδελφοποιηθεί προς τιμήν του. Ήταν παντρεμένος με την Κατερίνα Δημητρακοπούλου, με την οποία απέκτησε μια κόρη τη Ζαχαρούλα.