Έκθεση της Διεθνούς Επιτροπής του ΟΗΕ για τον έλεγχο των ναρκωτικών 2021

Φίλιππος Ζάχαρης

Η διακίνηση ναρκωτικών παγκοσμίως συνεχίστηκε και κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Το Κέντρο θεραπείας εξαρτημένων ατόμων (ΚΕΘΕΑ) ανακοίνωσε την Πέμπτη 10/03 την Ετήσια Έκθεση της Διεθνούς Επιτροπής του ΟΗΕ για τον Έλεγχο των Ναρκωτικών (INCB).

Στην Ετήσια Έκθεσή του για το 2021 το INCB εκφράζει, μεταξύ άλλων, ανησυχία για τον ευρύ αρνητικό αντίκτυπο των παράνομων χρηματοοικονομικών ροών που σχετίζονται με τη διακίνηση ναρκωτικών και προειδοποιεί ότι εκατομμύρια δολάρια χάνονται ετησίως εξαιτίας τους, ιδιαίτερα στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Στην Έκθεσή του για το 2021 το INCB ασχολείται με τα αυξανόμενα στοιχεία σύνδεσης μεταξύ της έκθεσης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και της χρήσης ναρκωτικών.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι χώρες με υψηλά επίπεδα διακίνησης ναρκωτικών εμφανίζουν επίσης υψηλά επίπεδα αστάθειας, βίας και εγκληματικότητας.

Για την αντιμετώπιση των αρνητικών επιπτώσεων και του ανθρώπινου κόστους, το INCB καλεί τις κυβερνήσεις να καταπολεμήσουν όλα τα στάδια της διακίνησης ναρκωτικών – από την παραγωγή και την καλλιέργεια έως την πώληση και την απόκρυψη παράνομων κερδών. Σημαντικό μέρος της Έκθεσης είναι αφιερωμένο στην παγκόσμια ανασκόπηση του προβλήματος των ναρκωτικών, όπου μεταξύ άλλων γίνεται αναφορά στη συνεχιζόμενη επιδημία οπιοειδών και υπερδοσολογίας στη Βόρεια Αμερική.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της παγκόσμιας ανασκόπησης, ο αριθμός των θανάτων από υπερβολική δόση ναρκωτικών συνέχισε να αυξάνεται στον Καναδά και τις ΗΠΑ.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, εκτιμάται ότι σημειώθηκαν 100.306 θάνατοι από υπερβολική δόση ναρκωτικών κατά τη διάρκεια της 12μηνης περιόδου που έληξε τον Απρίλιο του 2021, αύξηση 28,5 τοις εκατό σε σχέση με το προηγούμενο έτος.

Ο εκτιμώμενος αριθμός θανάτων από υπερβολική δόση οπιοειδών αυξήθηκε στους 75.673 κατά το ίδιο διάστημα, από 56.064 το προηγούμενο έτος.
Από την έναρξη της πανδημίας COVID-19 έχουν αυξηθεί τα περιστατικά υπερδοσολογίας και οι θάνατοι από οπιοειδή στον Καναδά, κυρίως λόγω της ολοένα και μεγαλύτερης τοξικότητας των ουσιών.

Η επιδείνωση της κρίσης υπερδοσολογίας σε αυτές τις χώρες χαρακτηρίζεται από αύξηση στον αριθμό των θανάτων που αφορούν ψυχοδιεγερτικά, όπως τη μεθαμφεταμίνη.
Στα αξιοσημείωτα της έκθεσης είναι ότι αυξήθηκε ο αριθμός των οδών και των δικτύων που χρησιμοποιούν οι διακινητές παρά τους περιορισμούς του COVID-19. Οι αεροπορικές και θαλάσσιες διαδρομές έχουν γίνει οι προτιμώμενες μέθοδοι μεταφοράς διεθνώς ελεγχόμενων ουσιών.

Εγκληματικές οργανώσεις φαίνεται να διακινούν κοκαΐνη από τη Βολιβία (Πολυεθνικό Κράτος), εκμεταλλευόμενες το σύστημα των υδάτινων διαδρομών Παραγουάης-Παράνα, το οποίο αποτελείται από 3.400 χιλιόμετρα συνεχόμενων ποταμών που συνδέουν την Αργεντινή, τη Βολιβία , τη Βραζιλία, την Παραγουάη και την Ουρουγουάη με τον Ατλαντικό Ωκεανό.

Έχει επίσης αυξηθεί η χρήση του διαδικτύου, ειδικά του σκοτεινού ιστού (darknet) και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης για την πώληση ναρκωτικών. Αυτά τα φάρμακα πωλούνται διαδικτυακά και διανέμονται μέσω ταχυδρομικών υπηρεσιών και υπηρεσιών ταχυμεταφορών.
Στη Δυτική Ασία, το Αφγανιστάν εξακολουθεί να παραμένει η πρώτη χώρα στην παράνομη παραγωγή οπίου. Με δυνητική παραγωγή οπίου 6.800 τόνων το 2021, το Αφγανιστάν παραμένει η χώρα όπου παράγεται παράνομα η μεγαλύτερη ποσότητα οπίου.

Παρά το γεγονός ότι η συνολική έκταση της παράνομης καλλιέργειας οπίου μειώθηκε κατά 21% το 2021, η παραγωγή οπίου αυξήθηκε κατά 8% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος.
Τα κράτη της Κεντρικής Ασίας εξακολουθούν να βρίσκονται αντιμέτωπα με αυξημένη διακίνηση και κατάχρηση συνθετικών ναρκωτικών.
Τέλος, στην Ευρώπη που μας ενδιαφέρει, φαίνεται ότι οι περιορισμοί του COVID-19 είχαν μικρό αντίκτυπο στην παράνομη προσφορά και ζήτηση ναρκωτικών.

Τα επίπεδα παραγωγής συνθετικών ναρκωτικών και η διαθεσιμότητα κοκαΐνης παρέμειναν σταθερά παρά τους περιορισμούς για τον COVID-19. Παρατηρήθηκαν επίσης αλλαγές στις οδούς διακίνησης, κυρίως μετατόπιση από την ξηρά στη θάλασσα, για τη διακίνηση ηρωίνης από τη Δυτική Ασία και ρητίνης κάνναβης από το Μαρόκο στην Ευρώπη.

Αν και τα επίπεδα χρήσης των περισσότερων ναρκωτικών μειώθηκαν κατά τα αρχικά lockdown, αυξήθηκαν μόλις άρθηκαν οι περιορισμοί. Τα πρότυπα χρήσης ναρκωτικών στην περιοχή έγιναν επίσης πιο περίπλοκα λόγω της διαθεσιμότητας και της προσβασιμότητας μιας ποικιλίας ναρκωτικών.

Αυτή η αύξηση της διαθεσιμότητας και της ποικιλίας οδήγησε σε αποκλίνοντα μοτίβα πολλαπλής χρήσης ναρκωτικών, με τα άτομα, δηλαδή, που κάνουν χρήση ναρκωτικών να καταναλώνουν περισσότερα από ένα είδη ναρκωτικών ταυτόχρονα ή διαφορετικούς τύπους ναρκωτικών διαδοχικά.

Tέλος, μία άλλη αναδυόμενη τάση είναι η μη ιατρική χρήση βενζοδιαζεπινών, μερικές φορές σε συνδυασμό με οπιοειδή ή αλκοόλ, μεταξύ ατόμων υψηλού κινδύνου που κάνουν χρήση ναρκωτικών, κρατουμένων και άλλων ομάδων.