Σκέψεις γύρω από την παρουσίαση του Πανεπιστημίου Αιγαίου με θέμα τη Λέρο

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο Χρήστος Καρπαθάκης
Συνταξιούχος Τραπεζοϋπάλληλος

«Το κράτος εγκαθιδρύοντας και «νομιμοποιώντας» τις διάφορες μορφές εγκλεισμού και χρησιμοποιώντας γι' αυτό τους νόμους του, καταφέρνει την αυτοσυντήρηση και διαιώνισή του. Μετανάστες, ψυχικά ασθενείς, φυλακισμένοι γίνονται πηγή εκμετάλλευσης και κέρδους για την οικονομία και το κεφάλαιο.

Τέλος, ψυχιατρεία, στρατόπεδα συγκέντρωσης και λοιπές δομές εγκλεισμού όσα και αν στοιχίζουν στο κράτος, πάντα αποβαίνουν προς όφελος της οικονομίας, αφού στην πλάτη τους στηρίζονται σωρεία βιομηχανιών και των κερδών τους (π.χ. φαρμακοβιομηχανίες). Οι δομές, λοιπόν, αυτές αναπαραγάγουν το σύστημα και εφευρίσκουν τρόπους για να συντηρηθεί η κανονικότητα». Αποσπάσματα από το βιβλίο της ανθρωπολόγου κ. Πανουργία/ Γραμματική Εγκλεισμού...

https://www.youtube.com/watch?v=84GFNhS-HxM (Δείτε το ντοκιμαντέρ του Πανεπιστημίου...).

Έγκλειστες Ψυχές
Το «Έγκλειστες Ψυχές» αποτελεί ένα ιστορικό κοινωνικό ντοκιμαντέρ αφιερωμένο στον τόπο εγκλεισμού 5 διαφορετικών πληθυσμιακών ομάδων, έναν τόπο που φέρει ακόμη και σήμερα το βαρύ στίγμα του. Παρουσιάζει την ιστορία της νήσου Λέρου, από τη στιγμή που αξιοποιήθηκε ως ναυτική βάση από τους Ιταλούς, κατά την διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, οι οποίοι δημιούργησαν και τις υποδομές, για όλους τους εγκλεισμούς που έχουν βιωθεί και βιώνονται, ακόμη και σήμερα εκεί. Περιλαμβάνει μαρτυρίες ανθρώπων που βίωσαν αυτή την κατάσταση, είτε ως έγκλειστοι είτε ως εργαζόμενοι των εκάστοτε δομών, εξιστορώντας γνωστές και άγνωστες πτυχές των πραγμάτων Απόσπασμα από τη δημοσίευση στο YOUTUBE...

Αναμφισβητατα είναι ένα από τα καλύτερα ντοκιμαντέρ για τη Λέρο και τον εγκλεισμό διαγράφει το πρώτο μέρος που αφορά τους Ιταλούς στρατιώτες. Ίσως το καλύτερο για μια γρήγορη παρουσίαση του ζητήματος στον ΟΗΕ/UNESCO κ.α.
Το δικαίωμά μου στη διαφορετικότητα το εξέφρασα δημόσια στο τέλος της παρουσίασης που έγινε στη Λέρο στις 03.04.2022. Δεν αμφισβητώ ότι η στρατιωτική θητεία αποτελεί μια βάναυση μορφή εγκλεισμού και ακόμα περισσότερο όταν αυτή συνδυάζεται και με υποχρεωτική εργασία στρατιωτικών έργων... Όμως αλλοιώνει τον σαφέστατο προσδιορισμό «ΛΕΡΟΣ –ΤΟΠΟΣ ΤΕΤΡΑΠΛΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙKΟΥ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΥ» όπως ΑΥΤΟΣ Ο ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΕΓΙΝΕ ΑΠΟΔΕΚΤΟΣ από την τοπική κοινωνία στα συνέδρια και τις ημερίδες των ΗΜΕΡΩΝ ΜΕΡΕΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, των δημοσιευμένων στα τοπικά κα μέσα Μαζικής ενημέρωσης των Ψυχιατρικών συνεδρίων, δημοσιεύσεων, βιβλίων αλλά και τεράστιας κληρονομιάς που μας άφησε το Διεθνές συνέδριο για τη ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΛΕΡΟΥ (2004) ΑΠΟ ΤΟ 1990-ΣΗΜΕΡΑ

Εύχομαι να κάνω λάθος εγώ, σε καμία περίπτωση «δεν θέλω να μπερδεύω την κοινωνία μου...».
Το θέμα δεν είναι μόνο η διαφορετική σας θεώρηση αλλά το γεγονός ότι απευθύνεστε σε δασκάλους και μαθητές πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης...
Η επιστημονική ομάδα του Πανεπιστημίου Αιγαίου-Ρόδος αναφέρει ότι η εργασία αυτή «αποτελεί ένα ιστορικό κοινωνικό ντοκιμαντέρ αφιερωμένο στον τόπο εγκλεισμού 5 διαφορετικών πληθυσμιακών ομάδων, σε έναν τόπο που φέρει ακόμη και σήμερα το βαρύ στίγμα του...».

Γιατί επιλέχθηκε σαν πέμπτη κοινωνική ομάδα οι ΙΤΑΛΟΙ στρατιώτες; Υπήρχαν και υπάρχουν και δεκάδες άλλες...
Εκτίμησή μου είναι ότι αν μιλάτε για όλο τον Ιταλικό στρατό που ήρθε στη Λέρο 1912-1943... θα πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν ότι «οι στρατιώτες ήρθαν κατ’ εντολή της αποικιοκρατικής και μετά φασιστικής κυβέρνησής τους. Ουδείς ή ελάχιστοι αυτομόλησαν μέχρι το 1943 ενώ ήξεραν πάρα πολύ καλά τον αποικιοκρατικό τους ρόλο. Δεν έχουμε καμία ένδειξη για εξορία-πειθαναγκασμό κ.λπ.»... (Εν αντιθέσει με τα ανταρτόπαιδα και τους πολιτικούς κρατουμένους προφανώς νομίσατε ότι αυτά ήρθαν με κουπόνια κοινωνικού τουρισμού και έμειναν σε πολυτελή ξενοδοχεία κ.λπ...).

Β) Οι 7.000(;) Ιταλοί στρατιώτες δεν «Εξορίσθηκαν» στη Λέρο επειδή ήταν φτωχοί-ξεχασμενοι ασθενείς ή αντίπαλοι του συστήματος. Ήταν «αναλώσιμοι» για την τότε αστική εξουσία. Έκαναν τη θητεία τους. Τι θα πρέπει να πούμε για τους δεκάδες χιλιάδες Έλληνες ναύτες-στρατιώτες-χωροφύλακες 1947 έως σήμερα; Που τελικά υπερασπίζονταν τα σύνορα της πατρίδας τους και όχι ιμπεριαλιστικές-αποικιοκρατικές επιδρομές;

Β1) Κάποιοι Ιταλοί δήθεν σύμμαχοι μετά τη συνθηκολόγηση βοήθησαν με την προδοσία τους να βομβαρδιστούν το ΑΤ ΟΛΓΑ και ένα βρετανικό αντιτορπιλικό στο Λακκί Λέρου. Υπάρχει και μια μερίδα Ιταλών στρατιωτών που δεν συμμάχησαν με τους Ναζί, αιχμαλωτίσθηκαν, κάποιοι εκτελέσθηκαν και κάποιοι φορτώθηκαν σε πλοία που τελικά έχασαν τη ζωή τους. Υποκλίνομαι στις ψυχές τους όμως είναι σαφώς μια μορφή εγκλεισμού από τους ναζί στους φασίστες που ουδεμία σχέση έχουν με τον σκλαβωμένο λαό της Λέρου που από το 1912-1947 βίωνε την πιο βίαιη μορφή εγκλεισμού Ιταλοί, Γερμανοί, Άγγλοι και μετά η Μεγάλη Ελλάδα που μας βοήθησε με τις φυλακές ανταρτόπαιδων, με αποικία ψυχασθενών, με φυλακές πολιτικών εξόριστων με τα εκσυγχρονισμένα Γκουαντάναμο/ hot spot...

Γ) Οι ταλαίπωροι πρόσφυγες-θύματα του ιμπεριαλιστικού τέρατος, δεν ήρθαν για διακοπές στη Λέρο-δεν διέμειναν σε σουίτες,-ούτε έκαναν γιορτές μίσους στην πλατεία του ξενοδοχείου Λέρος/ casa balila / Σπίτι του Φασισμού με μαύρα πουκάμισα (λίγοι Έλληνες-ολοι οι Ιταλοί).

Δ) Για τα έργα της Ιταλοκρατίας ήρθαν μεγάλες Ιταλικές Τεχνικές Εταιρείες (φιλικές στα τότε ιταλικά καθεστώτα) και ο άτυχος Λεριακος Λαός που μην έχοντας διεξόδους εργάστηκε στα έργα με υποτυπώδεις μισθους, με δύσκολες συνθήκες εργασίας (τούνελ, δρόμους, στρατιωτικές δομές) και βέβαια και ΙΤΑΛΟΥΣ ΕΠΟΙΚΟΥΣ στους οποίους πλουσιοπάροχα διένειμαν τη γη μας... Σε καμία περίπτωση ή σε εξαιρετικές περιπτώσεις δεν χρησιμοποιήθηκαν στρατιώτες για τεχνικά έργα... Ας μην τους εξομοιώνουμε με τους έγκλειστους των φυλάκων πολικών κρατουμένων και την αναγκαστική εργασία (π.χ. στα Γιούρα κ.α.).

Και Βέβαια-Υπήρχαν και πολλές άλλες Μορφές εγκλεισμού...
Π.χ. 1) Οι εργαζόμενοι στις παιδουπόλεις/ τεχνικές σχολές που έβλεπαν τα μαρτύρια που βίωναν τα παιδία των ανταρτών-Π;eρα από αφηγήσεις παιδιών υπάρχουν και καταδικαστικές αποφάσεις του ΟΗΕ...
2) Τα κορίτσια και οι εργαζόμενοι στις Σχολές Οικοκυρικής (; Και Παιδιά Ανταρτών) που στεγάζονταν στο σημερινό ΠΙΚΠΑ
3) Στους τροφίμους και τους εργαζομέους του Γηροκομείου Λέρου...

4) Στους μαθητές των σχολείων όπου δίδασκαν Φτωχοί Έλληνες δάσκαλοι-Ελληνικη Παιδεία μέσα στη φτώχεια και την πείνα εν αντιθέσει με τα «ευαγή» Ιταλικά σχολεία που είχαν καθαρά αποικιοκρατική πολιτική και συσσίτια για τους μαθητές τους... Έτσι ασκούσαν μια πίεση στους Έλληνες να στείλουν τα παιδία τους σε ιταλικά σχολεία για να τρώνε το «μπανινο-κολατσιό» και να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν στην φτώχεια που μάστιζε την Λέρο... Βέβαια είχε πικρό αντάλλαγμα... ελάχιστα Ελληνικά και καθόλου ελληνορθόδοξη παιδεία στα Ιταλικά σχολεία...

5) Και το σπουδαίο... Τι να πει κανείς για τους Έλληνες ναύτες- στρατιώτες- που ενδεχόμενα και κάποιοι απ’ αυτούς να υπέστησαν τον εγκλεισμό της ψυχής τους κατά τη διάρκεια της θητείας τους; Τι να πούμε για τους Αστυνομικούς και τους Λιμενικούς την περίοδο των μεγάλων προσφυγικών καραβανιών;
Και αν ψάξεις θα βρεις και πολλές άλλες μορφές εγκλεισμού ψυχών...

Σέβομαι και τιμώ την επιστημονική κοινότητα ανθρωπολόγων, ψυχιάτρων, κ.λπ. κ.λπ... που ασχολούνται με το ζήτημα εγκλεισμός ψυχών.
Σε καμία περίπτωση όμως δεν μπορώ να δεχθώ μια μονόπλευρη ή επιλεκτική προβολή ορισμένων μόνο ομάδων και όχι του συνόλου ή έστω του μέχρι τώρα αποδεκτού όρου ΛΕΡΟΣ ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΗΣ ΕΞΟΡΙΑΣ-ΛΕΡΟΣ ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΗΣ ΛΗΘΗΣ-ΛΕΡΟΣ ΤΟΠΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΥ... Κ.ΛΠ...
Και ευτυχώς υπάρχουν ακόμη λίγοι ταξιδευτές που θέλουν στη Λέρο να ιδρυθεί ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΑΤΑΠΑΤΗΣΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ σε ένα από τα ερειπωμένα κτήρια της πρώην αποικίας Ψυχασθενών (δίπλα από σημερινό Γηροκομείο...) υπό την ΑΙΓΙΔΑ του ΟΗΕ/ UNESCO κ.α.
Μην βιαστείτε να μου πείτε ότι αυτά λέει η σύγχρονη Ψυχιατρική... και κάποιοι φίλοι να με κατηγορούν «να μην μπερδεύω τον κόσμο». Ολες οι επιστήμες άλλα έλεγαν τον 16ο αιώνα, άλλα τον 17ο, άλλα τον 18ο κ.λπ. Όλα εξελίσσονται, μερικά αλλάζουν,

ΟΙ ΙΔΕΕΣ ΟΜΩΣ ΔΕΝ ΣΚΟΤΩΝΟΝΤΑΙ...
ΟΥΤΕ Ο ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΟΣ AΓΙΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΜΕ ΤΗ ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΜΙΑΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΑΠΟ ΘΥΤΗ ΣΕ ΘΥΜΑ. Και η Λέρος έδειξε τα φιλειρηνικά αισθήματα πολλάκις... Ίσως είμαστε ο πρώτος Ελληνικός τόπος που έχει Μνημεία Φιλίας για τους Ιταλούς, τους Γερμανούς και διατηρεί Βρετανικό Κοιμητήριο του Β’ Pαγκοσμίου Πολέμου. ΑΛΛΑ και τους εκτελεσθέντες Δημοκράτες Ιταλούς από τους Γερμανούς Ναζί (Κόκκινα χώματα, 2004).

Οι απόψεις μου μπορεί να είναι σε σύγκρουση με την επιστημονική κοινότητα που ασχολείται με τον εγκλεισμό ψυχών... Όμως ως Ελεύθερος άνθρωπος προστατεύω το δικαίωμά μου, τα εγγόνια μου/σας και οι μαθητές της Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης (εκεί απευθύνεται το ντοκιμαντέρ-μεσω των δασκάλων τους) να μάθουν την αληθινή ιστορία του εγκλεισμού στη Λέρο. Και η Λέρος επιλέχτηκε ως τόπος εγκλεισμού από την Ελληνική Πολιτεία για τα ανταρτόπαιδα, τους ψυχασθενεις, τους πολιτικούς εξόριστους και τους πρόσφυγες. Βεβαίως υπήρξαν –υπάρχουν και άλλες μορφές εγκλεισμού ψυχών... Δεν είναι όμως χαρακτηριστικό μόνο της Λέρου... Αν θέλετε να αναδείξετε τους Ιταλούς στρατιώτες, αναδείξτε τους στην Κω, στη Ρόδο, στην Κάρπαθο κα εκεί πιθανότατα υπάρχουν και ερευνητές και ψυχίατροι και εκπαιδευτικοί και πολιτικοί που νοιάζονται για τον τόπο τους και δεν είναι απλοί χειροκροτητές...