«Η επετηρίδα Μεσογειακών σπουδών» ένα βιβλίο για ενεργούς πολίτες

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο Αγαπητός Ξάνθης
Αρχιτέκτονας

Το Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών (Τ.Μ.Σ. ) του Πανεπιστημίου Αιγαίου εξέδωσε τον δεύτερο τόμο μιας επιστημονικής πρωτοβουλίας δυο άξιων στελεχών του, του αν. καθηγητή κ. Σωτήρη Ντάλη και του καθηγητή κ. Μανόλη Στεφανάκη.

Ουσιαστικά αποτελεί ένα συλλογικό εγχείρημα έκφρασης των καθηγητών του Τμήματος, ερευνητών και σχετικών διδακτόρων αναλύοντας πληθώρα θεμάτων και προβληματισμών στην ενδιαφέρουσα περιοχή της Μεσογείου.
Κυκλοφορεί ως «Επετηρίδα Μεσογειακών Σπουδών» και επιδιώκει να συμβάλει ουσιαστικά στην κατανόηση των προβλημάτων και αντιθέσεων που χαρακτηρίζουν την περιοχή εξέτασης και που επηρεάζουν παράλληλα όλο τον κόσμο.

Σήμερα κυκλοφορεί ο δεύτερος τόμος (2021) στα βιβλιοπωλεία του νησιού μας και στα κεντρικά της Αθήνα ανοίγοντας έτσι ένα φωτεινό παράθυρο στη γνώση αλλά και στην αντίληψη του «νέου» κόσμου που εξελίσσεται συνεχώς.
Η Μεσόγειος, που για τη χώρα μας αποτελεί τον πνεύμονα της ύπαρξης μαζί με το Αιγαίο, αφήνει πλήθος ζητημάτων αλλά και αναγκαίων συνεργασιών σε μια Θάλασσα που κρύβει στην αγκαλιά της διαφορετικά συναισθήματα, πολιτισμούς, γλώσσες, θρησκείες ήθη και έθιμα.

Ο Γάλλος ιστορικός Φερνάντ Μπροντέλ γράφει για τη Μεσόγειο «Τι είναι η Μεσόγειος; Είναι χίλια πράγματα μαζί. Δεν είναι ένα μόνο τοπίο αλλά αμέτρητα τοπία. Δεν είναι μια θάλασσα αλλά διαδοχή θαλασσών. Δεν είναι ένας πολιτισμός αλλά πολιτισμοί που συσσωρεύονται ο ένας πάνω στον άλλο. Το ταξίδι στη Μεσόγειο είναι μια βουτιά στα βάθη των αιώνων».1

Αυτή τη γνωστική μυσταγωγία οι δύο επιμελητές των δύο βιβλίων αποκαλύπτουν μέσα από τις προσκλήσεις διακεκριμένων επιστημόνων και την προσφέρουν πλουσιοπάροχα με την αντίστοιχη αγορά των δύο αυτών ετήσιων τόμων (2020/2021).
Τη στιγμή που οι λαοί, οι κοινωνίες και τα κράτη της Μεσόγειου αλλά και της συνορεύουσας Ευρώπης αντιμετωπίζουν πληθώρα απειλών και κρίσεων με αποκορύφωμα τον πόλεμο στη «διπλανή» Ουκρανία, η ευρύτερη περιοχή βρίσκεται σήμερα σε προοπτικές σοβαρών ανακατατάξεων. Έτσι χρειάζεται συνεργασία και αλληλεγγύη. Δυο κοινωνικά στοιχεία που συγκλίνουν στην ειρήνη, δομική αξία της ανθρώπινης ευζωίας αλλά κα βασικού στόχου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο καθηγητής Τάσος Γιαννίτσης στο προλογικό σημείωμα στον τόμο του -2021- γράφει: «Όποτε οι λαοί της Μεσογείου συγκρούστηκαν, έχασαν. Οπότε συνεργάστηκαν, κέρδισαν και το αποτέλεσμά τους έμεινε στην ιστορία του».
Τα δύο ετήσια συλλογικά αυτά πονήματα σκιαγραφούν με απόλυτα επιστημονικό τρόπο όλες τις ψηφίδες του μωσαϊκού της Μεσόγειου, της Θάλασσας, από την οποία γεννήθηκε η Ευρώπη και της προσφέρει το οξυγόνο της ιστορίας.

Η πρωτοβουλία των δύο επιμελητών είναι καινοτόμα και αποτελεί προϊόν συνεργασίας των δύο ως μέλη του διδακτικού προσωπικού του Τ.Μ.Σ. του Πανεπιστημίου Αιγαίου-Μονάδα Ρόδου με ένα πλήθος εκλεκτών επιστημόνων ειδίκευσης.
Το Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών είναι το τρίτο και νεώτερο Τμήμα της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου-μονάδα Ρόδου με τα αλλά δύο να είναι: το Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης και το Τμήμα Επιστημών της Προσχολικής Αγωγής και Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού.

Το -Τ.Μ.Σ.- άνοιξε την πόρτες του το ακαδημαϊκό έτος 1999-2000 και σήμερα συμπληρώνει τα 22 χρόνια έντονης παρουσία του στη ζωή του νησιού μας. Η συμβολή του είναι σπουδαία εμπλουτίζοντας τη γνώση και την έρευνα στα πεδία της αρχαίας και νεότερης ιστορίας, στον αρχαίο πολιτισμό, στη γλώσσα και τέλος, στις οικονομικές, πολιτικές δομές των χώρων που βρέχονται από τη Μεσόγειο. Σ’ αυτό το πλαίσιο οι παράλληλες προσεγγίσεις των γεγονότων της παγκόσμιας σφαίρας μέσα από μια διεπιστημονική ματιά από τη Μεσόγειο, αφήνουν μια πλήρη ικανοποίηση εκμάθησης της σωστής πλευράς ολικής αναφοράς και σχετικής καταγραφής.

Στους επιμελητές-συντονιστές, στον εκδοτικό οίκο Παπαζήση, αλλά και στους συμμετέχοντες στην εγγραφή των τόμων αξίζει ένα μεγάλο «ευχαριστώ» για την ενημέρωση αλλά και το θετικό σκίρτημα της σκέψης για να μπορούμε έτσι να αντιλαμβανόμαστε την ταραχώδη γειτονιά μας με σοβαρότητα, μετριοπάθεια και πολυμέρεια.
Εκτιμώ ότι οι δύο «Επετηρίδες Μεσογειακών Σπουδών» δεν μπορούν να λείπουν από την βιβλιοθήκη μας. Προσφέρουν πολλά και αξιόπιστα σε κάθε ενεργό πολίτη που νιώθει ότι πρέπει να «ξέρει».

1. Βλ. σχετ. Braudel, F., (1990). «Η Μεσόγειος, ο χώρος και η ιστορία». Αθήνα: Αλεξάνδρεια, σ. 10.

• Ο Αγαπητός Ξάνθης είναι μεταδικατορικός υπότροφος του Πανεπιστημίου Αιγαίου, σε θέματα διεθνών σχέσεων, γεωοικονομίας, περιβάλλοντος και αειφόρου ανάπτυξης των νησιών και μέλος του Εργαστηρίου Μεσογειακής Πολιτικής του Τμήματος Μεσογειακών Σπουδών.