Εκλογικά σενάρια και η περιπέτεια της απλής αναλογικής

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο Ευστάθιος Α. Μπαρμπαγιάννης

Το δίλημμα των εκλογών έχει τεθεί ήδη, ασχέτως του ακριβούς χρόνου διεξαγωγής τους: Αυτοδυναμία της Νέας Δημοκρατίας ή «Προοδευτική Διακυβέρνηση» με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ;

Για να έχουμε αυτοδύναμη Κυβέρνηση Νέας Δημοκρατίας, το πρώτο βήμα είναι να είναι πρώτο κόμμα στην πρώτη εκλογική διαδικασία με απλή αναλογική, και το δεύτερο βήμα είναι να φτάσει -περίπου- στο 38% στη δεύτερη εκλογική διαδικασία, με ελαφρώς ενισχυμένη αναλογική (με κλιμακωτό σύστημα «bonus»).

Για να έχουμε «Προοδευτική Διακυβέρνηση» με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, θα πρέπει να είναι πρώτο κόμμα με απλή αναλογική και να καταφέρει να πετύχει κυβερνητική πλειοψηφία σε συνεργασία με κάποιο ή κάποια -ανάλογα με τα ποσοστά- από τα υπόλοιπα κόμματα του προοδευτικού χώρου (ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, ΜέΡΑ25 και ΚΚΕ).

Να σημειωθεί εδώ ότι, κανείς από τους δύο διεκδικητές της εξουσίας δεν έχει εκφράσει την προσδοκία -ως τώρα τουλάχιστον- ότι είναι ρεαλιστικά εφικτός ο στόχος του 46% (περίπου) με απλή αναλογική που θα δώσει την αυτοδυναμία.
Αν, λοιπόν, ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ηττηθεί ξανά, αν αποτύχει δηλαδή να είναι πρώτο κόμμα με την απλή αναλογική, τότε προχωράει στη δεύτερη κάλπη έχοντας πάρει αρνητική απάντηση από το εκλογικό σώμα στην πρότασή του περί «Προοδευτικής Διακυβέρνησης».

Η ΝΔ, αντίθετα, στην περίπτωση αυτή είναι το κόμμα εξουσίας που στον δεύτερο γύρο έχει την ευκαιρία να πετύχει τους πολιτικούς στόχους που έθεσε εξ αρχής, δηλαδή τον σχηματισμό αυτοδύναμης Κυβέρνησης.
Φυσικά, αν η ΝΔ στη δεύτερη εκλογική αναμέτρηση με ενισχυμένη αναλογική δεν πάρει ποσοστό αυτοδυναμίας, τότε θα αναγκαστεί να κάνει κυβέρνηση συνεργασίας (λογικά με το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ ή την Ελληνική Λύση σε περίπτωση ανάγκης).

Σε αυτό το σενάριο, στο αρχικό δίλημμα «Αυτοδυναμία της Νέας Δημοκρατίας ή «Προοδευτική Διακυβέρνηση» με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ» το εκλογικό σώμα θα έχει, επί της ουσίας, απαντήσει καθαρά: «Τίποτα από τα δύο!».
Άρα, λοιπόν, η πρώτη εκλογική διαδικασία με απλή αναλογική, όχι μόνο αδιάφορη δεν είναι -όπως κάποιοι υπονοούν- αλλά αντίθετα εξαιρετικά κρίσιμη για τη συνέχεια, λόγω των πολιτικών συσχετισμών που θα φανερώσει, και κυρίως γιατί θα αποτελεί απάντηση στην πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ.

Τόσο για τη ΝΔ όσο και για τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, η πρωτιά με την απλή αναλογική είναι μονόδρομος, ενώ για τη ΝΔ σημασία έχει να χτίζει από νωρίς όσο γίνεται το ποσοστό της αυτοδυναμίας, ώστε να μην βρεθεί στη δύσκολη θέση των διερευνητικών αργότερα. Κι αυτό δεν είναι μία εύκολη υπόθεση.
Το εκλογικό σώμα βρίσκεται αντιμέτωπο για πρώτη φορά με το -πρακτικά άγνωστο- σύστημα της απλής αναλογικής, και ο τρόπος που θα το αντιμετωπίσει, θα καθορίσει και την εκλογική του συμπεριφορά.

Η -σχεδόν- από τώρα δεδομένη «δεύτερη κάλπη» ενδέχεται να οδηγήσει σε μία πιο χαλαρή ψήφο (αφού δεν προβλέπεται να οδηγήσει σε σχηματισμό Κυβέρνησης) ή σε μία τιμωρητική ψήφο διαμαρτυρίας προς την Κυβέρνηση.
Είναι πιθανό, δηλαδή, οι πολίτες να αντιμετωπίσουν τον πρώτο γύρο ως ευκαιρία να εκφράσουν τη δυσαρέσκειά τους προς τη ΝΔ για τα μεγάλα προβλήματα της καθημερινότητας (πληθωρισμός, ακρίβεια στο ρεύμα, στα καύσιμα και στα ράφια των super markets).
Άλλωστε, στα ποιοτικά στοιχεία των δημοσκοπήσεων αυτή η δυσαρέσκεια είναι εμφανής, ακόμη κι αν αυτό δεν φαίνεται στην πρόθεση ψήφου ή στην παράσταση νίκης.

Με βάση αυτή τη λογική είναι πιθανό στην πρώτη κάλπη της απλής αναλογικής τα ποσοστά της ΝΔ να είναι χαμηλότερα από τα αναμενόμενα και τα ποσοστά των μικρών κομμάτων πιο ενισχυμένα, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι η εικόνα αυτή θα είναι απαραίτητα η ίδια και στη δεύτερη εκλογική διαδικασία με ενισχυμένη αναλογική.
Δεδομένων των παραπάνω λοιπόν, για τη ΝΔ ο μόνος στόχος είναι η -με κάθε τρόπο- αύξηση των ποσοστών της από την αρχή, ούτως ώστε να «τελειώσει» με την «Προοδευτική Διακυβέρνηση» στέλνοντας τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ στην δεύτερη θέση, και ταυτόχρονα να στρώσει το έδαφος της αυτοδυναμίας.

Φυσικά, αυτό δεν σημαίνει ότι η ΝΔ στη δεύτερη κάλπη «θα παίζει σε άδειο γήπεδο». Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ θα είναι εκεί και θα επιδιώξει να της στερήσει μονάδες, να την απομακρύνει από την αυτοδυναμία και θα την αναγκάσει σε κυβέρνηση συνεργασίας.
Ο στόχος αυτός είναι εξαιρετικής σημαντικότητας για την πολιτική επιβίωση τόσο του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, όσο και του ίδιου του Αλέξη Τσίπρα, καθώς θα του δώσει ένα ισχυρό αφήγημα τόσο στην πολιτική αντιπαράθεση στη νέα Βουλή, όσο και εσωκομματικά προκειμένου να μετριάσει τις αντιδράσεις για την πέμπτη σερί ήττα από τη ΝΔ από το 2019.

Όλα αυτά, όμως, είναι πολύ πρόωρες σκέψεις και εκτιμήσεις που εύκολα μπορούν να ανατραπούν, αφού το περιβάλλον κρίσης που διανύουμε είναι εξαιρετικά δυναμικό και ικανό να διαμορφώσει πολιτικές ισορροπίες με τρόπο απρόβλεπτο μέχρι οι πολίτες να βγουν από τα παραβάν. Τα πρόσφατα παραδείγματα εκλογών σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη είναι ενδεικτικά.
Κυριακή κοντή γιορτή, λοιπόν...