Χαμένοι μέσα στις σκέψεις

Rodiaki NewsRoom

Γράφει η
Μαρία Καρίκη
Ψυχολόγος, Msc

Αν λάβουμε υπόψη μας ότι κάνουμε χιλιάδες σκέψεις ανά ημέρα κι αν αναλογιστεί κανείς, επιπλέον, ότι οι σκέψεις μας επηρεάζουν τη βιοχημεία μας, τότε θα πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί για το περιεχόμενο και την ποιότητά τους. Ο τρόπος σκέψης μας είναι μαθημένος.
Έχει «χτιστεί» με το πέρασμα των χρόνων από τις διάφορες επιρροές γύρω μας: οικογένεια, σχολείο, φίλοι, βιώματα, κουλτούρα κ.ο.κ. Όλος αυτός ο μαθημένος τρόπος ερμηνείας και κατανόησης των γεγονότων σε συνδυασμό με την ιδιοσυγκρασία μας, επηρεάζει τον τρόπο που ζούμε τελικά, τις επιλογές, τις αποφάσεις, τις συμπεριφορές και τις αντιδράσεις μας.

Πολλοί άνθρωποι που είναι αγχώδεις έχουν την τάση να υπεραναλύουν. Σκέφτονται, δηλαδή, πιο συχνά, πιο πολύ, πιο βαθιά οτιδήποτε τους απασχολεί. Κάνουν σενάρια, υποθέτουν τυχόν εμπόδια, αναποδιές και προβλήματα. Προσπαθούν, βέβαια, να προνοήσουν και να προβλέψουν μέσα από αυτή τη διαδικασία. Ωστόσο, το τίμημα είναι μεγάλο. Ζουν συνεχώς μέσα σε έγνοιες, φόβους, άγχη και εγκλωβίζονται μέσα σε ατέρμονες συζητήσεις με τον εαυτό τους για το παρελθόν (που δεν αλλάζει) και το μέλλον (που δεν γνωρίζουν). Ο μεγαλύτερος κίνδυνος σε όλο αυτό είναι να έχει παρασυρθεί κανείς τόσο πολύ από τη δίνη των σκέψεών του που δεν διαχωρίζει πια τι είναι απλή σκέψη και τι πραγματικότητα. Αρχίζουν και πείθονται οι άνθρωποι ότι τα σενάρια που κάνουν στο μυαλό τους ισχύουν και είναι πάρα πολύ πιθανά. Σχεδόν παύουν να τα αμφισβητούν και να τα φιλτράρουν!

Όλοι κάνουμε και θετικές και αρνητικές σκέψεις. Αυτό είναι φυσιολογικό και αναμενόμενο. Αυτό, όμως, που τελικά δημιουργεί ανισορροπία είναι να κάνουμε σχεδόν μόνο αρνητικές σκέψεις.

Εδραιώνεται έτσι ένα κυρίαρχο μοτίβο που επαναλαμβάνεται και μοιάζει να γίνεται όλο και πιο ανεξέλεγκτο. Στο σημείο που κάποιοι αναφέρουν ότι δεν μπορούν να το σταματήσουν, ενώ γνωρίζουν ότι δεν τους κάνει καλό. Οι σκέψεις πολλαπλασιάζονται, ανατροφοδοτούνται, το άγχος αυξάνεται και τα ψυχοσωματικά συμπτώματα αρχίζουν και κάνουν την εμφάνισή τους. Και κάπως έτσι μένουν οι άνθρωποι (είτε το αντιλαμβάνονται είτε όχι) καθηλωμένοι στον φόβο, στον πανικό, σε μια συνεχή αγωνία για το επικείμενο κακό ή την καταστροφή.
Οι άνθρωποι δίπλα τους ανησυχούν, δεν ξέρουν πώς να τους βοηθήσουν. Τους μιλούν, τους συμβουλεύουν, αλλά εκείνοι παραμένουν «κολλημένοι» στον δικό τους τρόπο σκέψης. Ακόμα κι αν αναγνωρίζουν την υπερβολή ή και την «εμμονή» τους, δηλώνουν ότι δεν μπορούν να σκεφτούν αλλιώς.

Αυτό εν μέρει ισχύει, γιατί η όποια αλλαγή δεν θα έρθει από τη μια μέρα στην άλλη. Χρειάζεται ψυχοεκπαίδευση και επίμονη εξάσκηση προκειμένου να αποδομηθεί η παλιά νοοτροπία και να εδραιωθεί μια καινούρια. Όσο είμαστε «χαμένοι» και αποπροσανατολισμένοι στις σκέψεις μας, χάνουμε χρόνο από όλα όσα μας εμποδίζει το άγχος να ζήσουμε. Χάνουμε στιγμές, χάνουμε από τη ζωή μας...
Αν πράγματι θέλουμε να βοηθήσουμε τον εαυτό μας, θα πρέπει να παρατηρήσουμε καταρχήν τις σκέψεις μας. Τι κυριαρχεί; Το αρνητικό μοτίβο μήπως;

Πόσο συχνά και σε πόση διάρκεια; Υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας ότι οι σκέψεις μας είναι υποκειμενικές «απόψεις» και όχι αντικειμενικές αλήθειες; Υπάρχει καθόλου ένας υγιής αντίλογος εντός μας; Μια φωνή που να αμφισβητεί και να μη δέχεται παθητικά τις σκέψεις μας; Κάνουμε πράγματα που μας ευχαριστούν για να μην σκεφτόμαστε όλη την ώρα;
Έχουμε ένα ικανοποιητικό, ευχάριστο υποστηρικτικό δίκτυο ανθρώπων γύρω μας; Αντιλαμβανόμαστε πότε επαναλαμβανόμαστε, ώστε να προβάλλουμε μια αντίσταση σε αυτό;

Αν δεν κάνουμε κάτι, αν δεν αλλάξουμε συνήθειες, το πιθανότερο είναι να παρασυρθούμε από μια αρνητική θεώρηση των πραγμάτων και να θεωρούμε αυθαίρετα ότι πράγματι έτσι έχουν τα πράγματα. Δεν είναι, όμως, έτσι. Τα γεγονότα και τα «πράγματα» αποκτούν την ερμηνεία που εσύ τους δίνεις. Προσοχή, λοιπόν, στην προσέγγισή σου απέναντι σε οτιδήποτε σε απασχολεί. Οι λέξεις που θα επιλέξεις θα σου δημιουργήσουν το ανάλογο συναισθηματικό φορτίο. Κι αυτό με κάποιο τρόπο θα σε επηρεάσει. Στη διάθεση, στη συμπεριφορά, στο σώμα σου, στη σχέση σου με τους άλλους ανθρώπους.

Σαν είδος είμαστε κατεξοχήν σκεπτόμενα όντα. Όλα, όμως, απαιτούν το μέτρο και την ισορροπία τους. Οτιδήποτε αποκλίνει από αυτό τον χρυσό κανόνα δημιουργεί αντίστοιχες συνέπειες σε επίπεδο ψυχικό, συναισθηματικό, γνωσιακό και σωματικό.
Το νου σας, λοιπόν, τι λέτε στον εαυτό σας, τι του επαναλαμβάνετε, που εστιάζετε. Θα έρθει η ώρα που όλα αυτά θα μετασχηματιστούν στο ανάλογο ψυχικό υλικό (θετικό ή αρνητικό) που θα ψάχνει την αποφόρτισή του...