Ψυχική κόπωση

Rodiaki NewsRoom

Γράφει η Μαρία Καρίκη
Ψυχολόγος, Msc

Υπάρχουν φορές στη ζωή μας που -χωρίς απαραίτητα να καταλαβαίνουμε πάντα το «γιατί»- αισθανόμαστε εξαντλημένοι ψυχικά. Μια κούραση που ξεκινάει από τις σκέψεις μας και τα συναισθήματά μας και αποτυπώνεται στο σώμα μας. Άλλοτε μπορεί να είναι προφανείς οι αιτίες, ενώ άλλοτε πρέπει να αναζητήσει κανείς πιο βαθιά μέσα του το από τι τροφοδοτείται όλη αυτή η εσωτερική κόπωση. Η συνεχής, ενεργητική επαφή με τον εαυτό μας και η κατανόηση των τομέων στη ζωή μας όπου πιθανώς λιμνάζουμε ή δυσφορούμε, μπορούν να μας βοηθήσουν να αντιληφθούμε το πώς και το γιατί μπορεί να φτάσει κανείς στο σημείο αυτό.

Ένας βασικός παράγοντας που ενδέχεται να ευθύνεται για την αίσθηση της ψυχικής κόπωσης είναι η στεγνή, επαναλαμβανόμενη ρουτίνα. Μια καθημερινότητα χωρίς πολλές εναλλαγές, χωρίς κάτι καινούριο ή διαφορετικό, χωρίς ποιοτικό ελεύθερο χρόνο οδηγεί συχνά σε μια αίσθηση στασιμότητας, καθήλωσης ή και εγκλωβισμού. Νιώθουμε να μας βαλτώνει αυτή η ρουτίνα και μας θυμώνει το γεγονός ότι παρασυρόμαστε από εδραιωμένες συνήθειες, οι οποίες μας κάνουν να ζούμε μηχανικά και αυτοματοποιημένα σχεδόν.

Σαν να ξεχνάμε στη διαδρομή τα «θέλω» μας, τις ανάγκες μας και όλα όσα βρίσκονται έξω από τη ζώνη ασφαλείας μας.
Η ψυχική κούραση προκύπτει, επίσης, από μια παρατεταμένη ανοχή σε μια κατάσταση ή συνθήκη που μας απομυζά. Κάνουμε υπομονή, προσπαθούμε για κάτι πάρα πολύ, ώσπου πια αισθανόμαστε να βρισκόμαστε σε αδιέξοδο.

Συνειδητοποιώντας το μάταιο μιας υπόθεσης και το ψυχικό και συναισθηματικό κόστος πίσω από την παραμονή μας σε κάτι που τελικά χαρακτηρίζεται ως τοξικό για εμάς προκύπτει αναδρομικά και αθροιστικά μια “εξάντληση” που μπορεί να μας καταβάλλει για αρκετό χρονικό διάστημα. Παλεύουμε μέσα μας τότε για το πότε και το πώς θα καταφέρουμε να απεμπλακούμε από αυτό που πλέον αποτελεί “βάρος” για την ύπαρξή μας.

Το συνεχές άγχος φαίνεται να επηρεάζει εξίσου την ψυχολογική μας κατάσταση. Μια μόνιμη σχεδόν ανησυχία, αγωνία για ό,τι θεωρούμε σημαντικό εξαντλεί σε μεγάλο βαθμό τα ψυχικά μας αποθέματα. Η υπερανάλυση, τα αρνητικά σενάρια, η τελειομανία κάποιες φορές, οι ανασφάλειες και η ανάγκη για έλεγχο που δεν είναι πάντα εφικτός μας κουράζουν σε βάθος χρόνου και μας αλλοιώνουν. Η πάλη με το άγχος είναι βασανιστική και εξαντλητική...

Πολλές φορές, οι σημαντικές σχέσεις της ζωής μας, όταν δεν είναι υγιείς και ισορροπημένες, συμβάλλουν και αυτές στην ψυχική μας κούραση. Η απογοήτευση, ο θυμός, οι συγκρούσεις, η έλλειψη κατανόησης, η αγανάκτηση, η συνειδητοποίηση της μη αλλαγής του άλλου ανθρώπου, μας οδηγούν σε μια εσωτερική κατάπτωση.

Αισθανόμαστε μπουχτισμένοι από μια ατέρμονη κατάσταση που μας κάνει κακό και αναζητάμε τρόπο να φύγουμε, χωρίς αυτό να είναι πάντα εύκολο. Το πόσο καιρό μένουμε σε μια τέτοια νοσηρή σχέση θα έχει το ανάλογο αντίκτυπο στην ηρεμία και την ισορροπία μας.

Ένα άλλο ερώτημα που μπορούμε να θέσουμε στον εαυτό μας για να κατανοήσουμε βαθύτερα την εξάντληση που νιώθουμε, είναι το πόσους συμβιβασμούς κάνουμε άραγε, στη ζωή μας. Αν στους περισσότερους τομείς υπάρχει συμβιβασμός, τότε είναι αναμενόμενο να εκλείπει η ικανοποίηση, η χαρά, η πληρότητα. Το να ζεις μια ζωή που δεν σε εκφράζει στο μέγιστο, δεν σε αντιπροσωπεύει όσο θα ήθελες, αρχίζει να γίνεται «πρόβλημα» όταν δεν μπορείς άλλο να συνεχίζεις να το κάνεις αυτό. Όταν δεν αντέχεις άλλο να κάνεις, να μένεις και να υπομένεις ό,τι πια σε δυσανασχετεί και σε δυσφορεί πολύ.

Οι πολλαπλοί συμβιβασμοί αποτελούν «βαρίδια» που κουβαλάμε και κάποια στιγμή στη διαδρομή είναι αναμενόμενο να κουραστούμε και να μη θέλουμε άλλο να τα κουβαλάμε.

Ψυχική κόπωση μπορεί να αισθανθούμε και όταν βλέπουμε ότι οι στόχοι μας, οι προσδοκίες μας, τα ονειρά μας δεν υλοποιούνται. Πιθανά εμπόδια, ανατροπές, καθυστερήσεις, αρνητικές εκβάσεις μας «ρίχνουν» ψυχολογικά αρκετά. Η αναμονή για κάτι που θέλουμε πολύ, αλλά δεν έρχεται, μας φθείρει και μας απογοητεύει. Όταν οι προσπάθειες συνεχίζουν και αποβαίνουν άκαρπες, το αίσθημα του αδιέξοδου και της ματαίωσης γίνονται όλο και πιο έντονα. Είναι κουραστικό να παλεύει κανείς για την εξέλιξη και την πρόοδό του και να μη βλέπει τα αποτελέσματα που επιθυμεί.

Για να αντιμετωπίσει ο σύγχρονος άνθρωπος την ψυχική του κόπωση χρειάζεται να είναι συνεχώς σε εγρήγορση και να αντιλαμβάνεται όσο πιο νωρίς γίνεται τους λόγους πίσω από την πτώση. Η αυτοπαρατήρηση και η αυτογνωσία είναι τα αρχικά εργαλεία για την αναγνώριση της ψυχικής εξάντλησης. Στη συνέχεια, η απόφαση για απεγκλωβισμό από ό,τι μας καθηλώνει και μας κουράζει αποτελεί μια πράξη τόλμης και αλλαγής απέναντι στον εαυτό μας και στην ίδια μας της ζωή...!