Κοντά στην Παράδοση: Τον Πανορμίτη γιόρτασαν οι Συμιακοί στην Αμερική

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο
Μανώλης Κασσώτης

Στο νότιο άκρο της Σύμης, περνώντας από ένα στόμιο 100 περίπου μέτρων, μπαίνεις σ’ ένα ευρύχωρο αξιοθέατο κόλπο, όπως δηλώνει και η αρχαία του ονομασία «Πάνορμος».

Στο βάθος του κόλπου αντικρίζεις το μοναστήρι του Πανορμίτη με ένα γύρο αξιόλογα κτίσματα. Είναι αφιερωμένο στον Αρχάγγελο Μιχαήλ και πήρε το όνομά του από την αρχαία ονομασία του κόλπου. Μεταξύ των 450 περίπου εκκλησιών, μοναστηριών και εξωκλησιών που υπάρχουν στη Σύμη, τα εννέα, που αντιστοιχούν στα ισάριθμα αγγελικά τάγματα, είναι αφιερωμένα στον Ταξίαρχο Μιχαήλ, και πήραν το όνομά τους από την τοποθεσία που βρίσκονται.

Στο νότιο άκρο της Σύμης υπάρχει ο αρχαίος κόλπος «Πάνορμος».

Ο σημερινός ναός κτίστηκε το 1783, το ξυλόγλυπτο τέμπλο του ολοκληρώθηκε το 1787 και η αγιογράφηση πραγματοποιήθηκε το 1792. Δέος προκαλεί η φυσικών διαστάσεων θαυματουργή Εικόνα του Ταξιάρχη Μιχαήλ και το ασημένιο ανάγλυφο επικάλυμμα τής προσδίδει λαμπρότητα και αίγλη στη μορφή του Αρχαγγέλου. Πάνω από την κεντρική πύλη του Μοναστηριού βρίσκεται το πανύψηλο καμπαναριό, που ο άνεμος παίρνει την ιαχή από τις καμπάνες και των σήμαντρών του και τη διαχέει σ’ ένα ειρηνικό περιβάλλον γεμάτο από θάλασσα και πεύκα.

Στο βάθος του αξιοθέατου κόλπου βρίσκεται το μοναστήρι του Πανορμίτη

Ο Πανορμίτης θεωρείται προστάτης των ναυτικών, όχι μόνον των Δωδεκανησίων, αλλά και όλου του Ελλαδικού χώρου, όπως φαίνεται από τα πλούσια αναθήματα από πολλά νησιά και ναυτικές περιοχές της Ελλάδας όπως από την Ύδρα. Μεταξύ άλλων, στο οικοδομικό συγκρότημα του Μοναστηριού υπάρχει και Υδραίικο. Ακόμα και σε μη ναυτικά νησιά έχει φτάσει η φήμη του Μοναστηριού, όπως στην Κάρπαθο που τουλάχιστον τρία από τα μοναστήρια αφιερωμένα στον Αρχάγγελο Μιχαήλ είναι γνωστά με το όνομα Πανορμίτης και σε ένα Καρπάθικο παραδοσιακό τραγούδι αναφέρει:
Ω Πανορμίτη Συμιακέ που κατοικείς στη Σύμη,
Έλα και ευλόγησε τ’ αντρόγυνο που γίνει.

Το μοναστήρι του Πανορμίτη βρίσκεται μέσα σε ένα ειρηνικό περιβάλλον γεμάτο θάλασσα και πεύκα, αποτελεί πολιούχο της Σύμης και θεωρείται προστάτης των ναυτικών.

Η φήμη του Μοναστηριού είχε φτάσει και στη Ρωσία από όπου προέρχονται αρκετά αφιερώματα.
Η φήμη του Πανορμίτη είχε εξαπλωθεί σ' όλο τον κόσμο, ιδιαίτερα όπου υπήρχαν Συμαϊκές παροικίες. Σ' ένα προάστειο του Buenos Aires στην Αργεντίνα, το Remedios De Escalada, βρίσκεται σήμερα μια εκκλησία, που ίδρυσαν οι πρώτοι Συμιακοί μετανάστες που πήγαν στην Αργεντινή και την ονόμασαν San Miguel De Panormita. Είναι η πρώτη Ελληνορθόδοξη εκκλησία που ιδρύθηκε στη Νότιο Αμερική. Πανορμίτης ονομάστηκε ο Συμαϊκός σύλλογος του ιδρύθηκε το 1916 στο Campbell OH, όπου η εκεί η Ελληνορθόδοξη εκκλησία είναι αφιερωμένη στον Ταξιάρχη. Επίσης Ταξιάρχης ονομάζεται ο Συμαϊκός σύλλογος που ιδρύθηκε το 1923 στο Tarpon Springs FL.

Η Ελληνορθόδοξη εκκλησία στο Campbell OH είναι αφιερωμένη στον Ταξιάρχη

To 1975, βρισκόμενος σε διακοπές στο Daytona Beach FL, σταμάτησα σ' ένα φημισμένο εστιατόριο θαλασσινών. Μπαίνοντας στο parking, με έκπληξή μου είδα ένα κότερο παρκαρισμένο με την ονομασία Σύμη. Η έκπληξή μου μετετράπη σε συγκίνηση, όταν μπαίνοντας στο εστιατόριο είδα πάνω στο τοίχο, για διακόσμηση, μια σωσίβιο κουλούρα καϊκιού με το όνομα Πανορμίτης. Το εστιατόριο ήταν του συμπατριώτη μας Σωτήρη Κωνσταντινίδης.

Με κατάνυξη συμμετάσχει το εκκλησίασμα στην Θεία λειτουργία στην εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης στην Αστόρια της Νέας Υόρκης (φωτογραφία Αδαμαντίας Μαρή)

Ταξιάρχης ονομάζεται ο Συμαϊκός σύλλογος που βρίσκεται στο Σύδνεϋ της Αυστραλίας και την ημέρα της γιορτής του, κατά το διάστημα της λειτουργίας και στην περιφορά της εικόνας του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, οι κωδωνοκρουσίες της εκκλησίας της Αγίας Τριάδας αντικαθίστανται με μαγνητοφωνημένους ήχους από τις καμπάνες του Πανορμίτη. Πανορμίτης ονομαζόταν και ο Συμαϊκός σύλλογος που υπήρχε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου.

Στο Πανορμίτη ήταν αφιερωμένη η αρτοκλασία που τέλεσε ο Συμαϊκός σύλλογος «Αίγλη» (φωτογραφία Αδαμαντίας Μαρή)

Από το 1925-60, που υπήρχε ανθούσα Συμαϊκή παροικία στο Βελγικό Κογκό, οι Συμιακοί που έμεναν στην Κασέγκα έφτιαξαν μια μικρή εκκλησία που την ονόμασαν Πανορμίτης. Κάθε Κυριακή και γιορτή συγκεντρώνονταν σ' αυτό το εκκλησάκι και έψαλλαν σχετικές ψαλμωδίες, ύμνους και τροπάρια ανάλογα με την περίπτωση και την ημέρα της γιορτής του Πανορμίτη έφερναν παπά από τη Leopoldville για να λειτουργήσει.

Παραδοσιακά Συμιακά «ακούμια» και μελομακάρονα (φωτογραφία Αδαμαντίας Μαρή).

Στην Ελλάδα, ο Συμιακός σύλλογος της Ρόδου ονομάζεται «Πανορμίτης» όπως και του Πειραιά, και «Πανορμήτιο» ονομάζεται το Γυμνάσιο της Σύμης. Το «Συμαϊκό Βήμα», η εφημερίδα του Συλλόγου, είχε για έμβλημά της το μοναστήρι του Πανορμίτη και η εφημερίδα Συμαϊκά Νέα είχε για έμβλημά της την εικόνα του Πανορμίτη. Πολλοί Συμιακοί εκδηλώνουν την αγάπη τους στον προστάτη τους δίνοντας για χάρη του το όνομα Μιχάλης ή Πανορμίτης στον πρωτότοκο γιο τους. Μιχάλης είναι το πιο διαδεδομένο όνομα μεταξύ των Συμιακών.

Παραδοσιακές Συμιακές τυρόπιτες και κουλούρια (φωτογραφία Αδαμαντίας Μαρή)

Έτσι και φέτος, συνεχίζοντας την παράδοση, ο Συμαϊκός Σύλλογος «Αίγλη» που εδρεύει στη Νέα Υόρκη γιόρτασε την καθιερωμένη γιορτή του Πανορμίτη την Κυριακή 6 Νοεμβρίου, στην εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης στην Αστόρια. Παρευρέθηκε σύσσωμο το ΔΣ με αρκετά μέλη του, το προεδρείο της Δωδεκανησιακής Ομοσπονδίας και αρκετοί άλλοι Δωδεκανήσιοι και φίλοι ομογενείς.

Δεξιά, η ακούραστη πρόεδρος της «Αιγλης» Ευαγγελία Καμμά (φωτογραφία Αδαμαντίας Μαρή)

Μετά το τέλος της Θείας λειτουργίας και αρτοκλασίας, ακολούθησε η καθιερωμένη δεξίωση στο Ανδριώτης χολ της εκκλησίας, όπου προφέρθηκαν καφές, αναψυκτικά και παραδοσιακά γλυκίσματα, μεταξύ των οποίων και τα φημισμένα Συμιακά ακούμια, τυρόπιτες και κουλούρια.

Ο αντιπρόεδρος Αλέκος Κωνσταντόπες με την γραμματέα Κατερίνα Ζουρούδη, πάντοτε παρόντες και εν δράση (φωτογραφία Αδαμαντίας Μαρή)