Φ. Ζάχαρης: Αυτοί που στέκονται όρθιοι και προκαλούν αμηχανία

Φίλιππος Ζάχαρης

Τα κάστρα πέφτουν μόνο όταν πραγματικά οι αγέρηδες που τα περιτριγυρίζουν είναι ορμητικοί και ξεπερνούν κάθε φαντασία στην ένταση. Παρόλα αυτά η μάχη είναι αδυσώπητη και ο αγώνας πολλαπλασιάζει τις πιθανότητες να στέκουν εκεί, παρά τις όποιες φυσικές επιθέσεις.

Δεν σας έχει συμβεί ποτέ να περνάτε από ένα σημείο και να βλέπετε με έκπληξη κάποιο από αυτά τα παλαιά παραδοσιακά κτήρια που τα ονομάζουμε συνήθως «ανεκτίμητης αξίας» αλλά πάραυτα τα εγκαταλείπουμε στο έλεος και τη σταδιακή κατάρρευση; Δεν σας έχει τύχει να απορείτε πώς αυτά τα κτήρια αντέχουν στον χρόνο παρά τις αντίξοες καιρικές συνθήκες;

Ακριβώς έτσι γίνεται και με τους ανθρώπους εγνωσμένης αξίας που στέκονται όρθιοι παρά τα οδυνηρά μηνύματα των καιρών και τις μόδες που τους απειλούν ευθέως. Οι άνθρωποι αυτοί παίρνουν την παραδοσιακή πένα και τον στυλό και δημιουργούν μέσα σε ένα απίστευτο χάος από επιτηδευμένο μοντερνισμό και φιλαυτία που κατακλύζουν τον κόσμο.

Αρνούμενοι να υποταχθούν στα κελεύσματα των καιρών στέκουν εκεί όρθιοι και παλεύουν με τα κύματα της ευτέλειας και του μοντέρνου που διανθίζεται από έναν διαχρονικό καθωσπρεπισμό.

Θέλω να πω με αυτό ότι παρά την κατεδάφιση των αξιών και την ισοπέδωση των πάντων, ο συντηρητισμός εξακολουθεί να παραμένει μαζί με όλους αυτούς που αιωρούνται στο διάστημα της αποξένωσης και του μικροαστισμού, με άρωμα ψευδεπίγραφης μόδας.

Τα πατροπαράδοτα μέσα επιβολής του νόμου και της τάξης συμπλέουν με τον τρόπο αυτό με τον κανιβαλισμό των συνειδήσεων και όλοι μαζί ανακατεύουν αγόγγυστα τον χυλό της απαιδευσίας με ό,τι αυτό σημαίνει για την κοινωνική τελμάτωση.

Σας ακούγονται όλα αυτά απαισιόδοξα και σκοτεινά; Μα αυτή είναι η πραγματικότητα της εποχής που τόσο δοξάζεται στα μέσα επικοινωνίας αλλά που τόσο επικρίνεται από τους σχολιαστές των καθημερινών διαλόγων μέσα από οικτρές εικόνες και παρακμιακά τσιτάτα.

Οι άνθρωποι αυτοί που προανέφερα, οι οποίοι ομοιάζουν τόσο πολύ με τα εγκαταλελειμμένα κτήρια μιας άλλης εποχής που κουβαλούν τις μνήμες της αξιοπρέπειας και της ανθρωπιάς, όλοι εκείνοι που αντιστέκονται ακόμη σθεναρά στα ανεμοδαρμένα κύματα των σαλεμένων σκέψεων από ανθρώπους που ξεπουλήθηκαν για ένα κομμάτι ψωμί, είναι και παραμένουν οι κερδισμένοι αυτής της ζωής.

Όπως αυτά τα παραδοσιακά κτήρια που αποπνέουν σεβασμό και αμηχανία ταυτόχρονα στις κινούμενες ορδές των περαστικών, έτσι και οι άνθρωποι που ορθώνουν ανάστημα στην μικροπρέπεια και τον ατομισμό, φαντάζουν ως οι εναπομείναντες πρεσβευτές ενός κόσμου που δεν πρέπει να λησμονηθεί γιατί εκεί κρύβονται οι μεγάλες αλήθειες.

Όλα τα άλλα είναι περαστικά και εφήμερα, όπως οι κοινότυπες εκφράσεις και νεολογισμοί που διασκορπίζονται ατάκτως και παραπλανούν τους αμέριμνους περιπατητές.

Τα κάστρα και τα παλαιά εγκαταλελειμμένα κτήρια λοιπόν που αντέχουν στο χρόνο, για πολλούς είναι στοιχειωμένα και έρημα. Αυτό δεν είναι παρά μία ακόμη πρόφαση του γιατί δεν επιλέξαμε να σταματήσουμε το χρόνο εκεί που πραγματικά έπρεπε.

Λειτουργεί τρόπον τινά ως δικαιολόγηση για την πράξη μας αυτή να τα παρατηρούμε, να τα θαυμάζουμε αλλά να μην γευόμαστε τη δημιουργική τους οσμική υγρασία. Στην ουσία μέσα από τα κτήρια αυτά εκφράζεται η ίδια η εγκατάλειψη του εαυτού μας που βλέπει κάτι προς στιγμήν αλλά μετά δεν κάνει τίποτε.

Ας μην βιαζόμαστε λοιπόν να λέμε πως κάποιοι έμειναν πίσω και παλεύουν με τις χίμαιρες και τις αναμνήσεις, πως έχασαν το τραίνο της αθλιοπρεπούς προόδου. Οι άνθρωποι αυτοί στέκουν εκεί απτόητοι όπως τα κάστρα που δέχονται αμέτρητες επιθέσεις του φυσικού στοιχείου, νύχτα και μέρα, άνοιξη, χειμώνα και καλοκαίρι, υπενθυμίζοντας πως η σημερινή αθλιότητα δεν ξεπερνιέται με το χρήμα και την άνεση.

Εξάλλου επίπλαστα είναι όλα αυτά – το ξέρουν όλοι σχεδόν – αλλά το δράμα είναι ότι το συνειδητοποιούν μόνο όταν επισκέπτονται εθιμοτυπικά τις εκκλησιές κάθε Χριστούγεννα και Πάσχα και ακούν το κήρυγμα από τους ιερωμένους.

Εκεί πιστεύουν πως έχασαν το δρόμο και προβληματίζονται για λίγο, για να τον χάσουν την επόμενη μέρα και πάλι από δική τους πρωτοβουλία.
Αφήστε λοιπόν τα κάστρα και τα εγκαταλελειμμένα κτήρια στην ησυχία τους.

Εξάλλου, όπως έλεγαν κάποτε, στη σιωπή αποκαλύπτονται οι μεγάλες αλήθειες, πέρα από θρησκοληψίες και ασκητισμούς. Αντίστοιχα και οι άνθρωποι που αντιστέκονται ακόμη δεν έχουν ανάγκη από βοήθεια και συμπαράσταση, μιας και είναι αυτοί που πρώτοι απ΄όλους την προσφέρουν.

Αν μάθετε και κάτι για μια στιγμή από εκείνους, αν αντλήσετε κάποια διδάγματα από τη δεινότητά τους, αν τους θαυμάσετε για μια ακόμη φορά όπως τα κτήρια που στέκονται αγέρωχα και προκαλούν δέος και αμηχανία ταυτόχρονα, ίσως κάνετε το πρώτο βήμα.

Αν δεν γίνει αυτό, δεν θα ακολουθήσει δεύτερο και με τον τρόπο αυτό θα σκαλώσετε στην ανημπόρια σας. Γιατί για να πει κανείς πως έχετε μάθει και κάτι, θα πρέπει η έκφρασή σας να πάψει να είναι αμήχανη σαν χάσκετε από περιέργεια το πέρασμα του χρόνου που κάποιους δεν τους αγγίζει.