Δρ. Φωτεινή Τ. Κουλούρη: «Η έγκαιρη διάγνωση σώζει ζωές»

Rodiaki NewsRoom

Τα εθνικά προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου του Υπουργείου Υγείας

Γράφει η Δρ. Φωτεινή Τ. Κουλούρη*

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, δημόσια υγεία είναι η τέχνη και η επιστήμη της πρόληψης της νόσου, της επιμήκυνσης της ζωής και της προαγωγής της υγείας των ανθρώπων, μέσα από τις οργανωμένες προσπάθειες της κοινωνίας.

Πρόκειται δηλαδή για όλα εκείνα που αφορούν τη ζωή και την υγεία μας πριν, μέσα, αλλά και πέρα από το σύστημα υγείας.

Η επικέντρωση της δημόσιας υγείας δεν είναι στη νόσο και στη μεμονωμένη εξάλειψη κάποιων συγκεκριμένων νοσημάτων αλλά σε όλο το φάσμα της υγείας και ευεξίας, καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου και, ως εκ τούτου, οι δράσεις έχουν ως στόχο όλο τον πληθυσμό ή ομάδες πληθυσμού.

Πέρα από τα μικρόβια και τους περιβαλλοντικούς παράγοντες, οι φτωχές κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες επηρεάζουν την υγεία και άνθρωποι με χαμηλότερο κοινωνικό-οικονομικό επίπεδο διατρέχουν διπλάσιο κίνδυνο για σοβαρή νόσο και πρόωρο θάνατο σε σχέση με εκείνους που ανήκουν σε υψηλότερα κοινωνικό-οικονομικά στρώματα.

Το Υπουργείο Υγείας, δια της Γενικής Γραμματείας Δημόσιας Υγείας, μέσα από το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τη δημόσια υγεία 2021-25, έρχεται να υλοποιήσει, για πρώτη φορά, δράσεις που βασίζονται σε βέλτιστες πρακτικές και έχει φανεί μέσα από πολυετείς έρευνες σε πολλές χώρες ότι έχουν αυξημένη αποτελεσματικότητα στη μείωση των ανισοτήτων στην υγεία και την προαγωγή της υγείας όλου του πληθυσμού.

Αξιοποιώντας τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης, θεμελιώνει στρατηγικές προτεραιότητες για τη δημόσια υγεία που θεμελιώνονται σε βασικούς πυλώνες δράσης, οι οποίοι περιλαμβάνουν την πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή πρόληψη των κυριότερων χρόνιων νοσημάτων, αλλά και την προαγωγή της υγείας.

Η εφαρμογή ολοκληρωμένων προγραμμάτων για την έγκαιρη διάγνωση νόσων, μέσω της παροχής δωρεάν εξειδικευμένων διαγνωστικών εξετάσεων για παράγοντες κινδύνου και νοσήματα που δεν έχουν εκδηλωθεί κλινικά, αποτελεί το περιεχόμενο της δευτερογενούς πρόληψης που υλοποιείται μέσα από το Εθνικό Πρόγραμμα Προσυμπτωματικού Ελέγχου.

Ο προσυμπτωματικός έλεγχος στη δημόσια υγεία, αφορά ένα οργανωμένο, συστηματικό πρόγραμμα και όχι τη διενέργεια τεστ από το άτομο σε ευκαιριακή βάση. Για πρώτη φορά η πολιτεία δεν περιμένει να πάει ο πολίτης στον ιατρό επειδή παρουσίασε κάποιο σύμπτωμα, αλλά προσεγγίζει εκείνη τον πολίτη για να του υπενθυμίσει να φροντίσει τον εαυτό του, διαμορφώνοντας παράλληλα το κατάλληλο πλαίσιο, ώστε να μπορεί να το κάνει χωρίς ταλαιπωρία και κόστος.

Τα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου που υλοποιούνται ή πρόκειται να υλοποιηθούν το προσεχές διάστημα αφορούν τον έλεγχο των καρκίνων του μαστού, του τραχήλου της μήτρας και του παχέος εντέρου καθώς και την πρόληψη των καρδιαγγειακών κινδύνων.

Όλα τα προγράμματα αξιοποιούν τις δυνατότητες της ψηφιακής τεχνολογίας και ιδιαίτερα την εφαρμογή της άυλης συνταγογράφησης και τον Ατομικό Ηλεκτρονικό Φάκελο Υγείας. Επιπλέον, στα προγράμματα συμμετέχουν δημόσιες δομές υγείας και επαγγελματίες υγείας του ΕΣΥ, ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα και ιδιώτες ιατροί ενώ από την συλλογή και επεξεργασία των αποτελεσμάτων που θα συλλεχθούν, θα δημιουργηθεί για πρώτη φορά βάση επιδημιολογικών δεδομένων δημόσιας υγείας.

Από τον Ιούλιο, 2022, υλοποιείται το πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου καρκίνου του μαστού, που φέρει το όνομα της Φώφης Γεννηματά, τιμώντας με αυτόν τον τρόπο τη μνήμη της αειμνήστου πολιτικού. Δικαιούχοι του προγράμματος είναι γυναίκες 50-69 ετών, οι οποίες δεν έχουν κάνει μαστογραφία το προηγούμενο έτος. Μέσα από μια απλή διαδικασία, οι δικαιούχοι ενημερώνονται για την έκδοση παραπεμπτικού και κατόπιν μπορούν να επιλέξουν, στον διαδικτυακό τόπο mastografia.gov.gr, την δημόσια ή ιδιωτική δομή για να πραγματοποιήσουν την εξέταση της ψηφιακής μαστογραφίας. Εάν απαιτείται, εκδίδονται νέα παραπεμπτικά για την πραγματοποίηση υπερηχογραφήματος και κλινικής εξέτασης από εξειδικευμένο ιατρό. Όλα τα παραπάνω είναι δίχως κανένα κόστος ενώ η διάρκεια του προγράμματος είναι 3 έτη. Έως και τον Ιανουάριο, 2023, έχουν πραγματοποιηθεί περισσότερες από 70.000 ψηφιακές μαστογραφίες.

Κεντρικός στόχος των σύγχρονων δημόσιων πολιτικών πρέπει να είναι η οικοδόμηση ενός αναδιοργανωμένου και επικαιροποιούμενου κοινωνικού προτύπου, το οποίο θα ενισχύει τη θεμελιώδη σχέση και την ισορροπία μεταξύ οικονομικής αποτελεσματικότητας και ανταγωνιστικότητας από τη μια πλευρά και τα θεμελιώδη δικαιώματα και την κοινωνική δικαιοσύνη από την άλλη.

Ο κόσμος αλλάζει με γρήγορους ρυθμούς και το σύστημα υγείας οφείλει «να προσαρμοστεί». Δεν μπορείς να χτίσεις μόνο πάνω στο χτες ή στο σήμερα.

Πρέπει να πειραματιστείς στις προκλήσεις του μέλλοντος!

* Η Δρ. Φωτεινή Τ. Κουλούρη είναι γενική διευθύντρια δημόσιας υγείας και ποιότητας ζωής υπουργείου υγείας