Ο Τάσος Πλατής και η «Πανάκεια» συνεχίζουν το σπουδαίο έργο τους στα Δωδεκάνησα

Ελευθερία Πελλού

Ρεπορτάζ
Ελευθερία Πελλού
pelloue@rodiaki.gr

Με απόλυτη επιτυχία συνεχίζεται το σπουδαίο έργο που επιτελείται από την Εταιρεία Ανάπτυξης Κοινοτικών Υπηρεσιών ψυχικής υγείας, «Πανάκεια» στο νησί μας, οι δομές της οποίας προσφέρουν απλόχερα τις υπηρεσίες τους τόσο σε παιδιά όσο και σε ενήλικες που το έχουν ανάγκη.

Όλα αυτά τα χρόνια λειτουργίας της «Πανάκεια», η θέληση, η εργατικότητα, το μεράκι των ανθρώπων που τη στελεχώνουν με επικεφαλής τον ιδρυτή της Δρ. Αναστάσιο Πλατή, έχουν αυξήσει τις δράσεις της και έχουν δημιουργήσει ένα πρότυπο φορέα για την προαγωγή της ψυχικής υγείας όχι μόνο για το νησί της Ρόδου αλλά για ολόκληρο το νομό Δωδεκανήσου!

Ειδικά μετά την πανδημία και τις καραντίνες, η προσφορά των δομών της «Πανάκεια» είναι πολύτιμη όχι μόνο σε ενήλικες αλλά και σε εφήβους, όπου σύμφωνα και με τα στοιχεία που υπάρχουν, παρατηρείται αύξηση των ψυχικών νοσημάτων!

«Μετά την πανδημία υπήρξε αύξηση σε περιστατικά που αντιμετωπίζονται από την «Πανάκεια» ήρθαμε σε επαφή άμεση με άτομα με τα οποία επιλέγαμε να ζούμε μαζί και στην ουσία να μη ζούμε. Αυτό ενεργοποίησε πάρα πολλές διαδικασίες, ο φόβος του covid επίσης ενεργοποίησε άλλες διαταραχές, ενώ όλη η πίεση που ασκήθηκε στους ανθρώπους ήταν καταλυτικός παράγοντας για να ξεσπάσουν, να βγει στην επιφάνεια ό,τι λειτουργούσε υπογείως και δεν εκδηλωνόταν. Γι’ αυτό και φαίνεται από πολλές έρευνες εξάλλου η αύξηση των ψυχιατρικών διαταραχών» μας λέει ο Δρ. Αναστάσιος Πλατής.

Ο ΞΕΝΩΝΑΣ «ΜΕΛΙΤΗ»
Η πρώτη δομή που δημιουργήθηκε από την «Πανάκεια» ήταν το 2005 στον Αρχάγγελο και είναι η στεγαστική δομή, ξενώνας και ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης «Μελίτη», όπου μπορεί να φιλοξενήσει έως 15 άτομα κυρίως με διάγνωση σχιζοφρένειας.
Όπως μας λέει ο κ. Πλατής, «αυτό έγινε γιατί σύμφωνα με την ψυχιατρική μεταρρύθμιση «διαλύονται» τα πολύ μεγάλα ψυχιατρικά ιδρύματα όπως το Δαφνί και το Δρομοκαΐτειο, όπου η φροντίδα ήταν για παράδειγμα μία νοσηλεύτρια για 50 άτομα και δημιουργούνται μικρές κοινοτικές δομές όπου για παράδειγμα στην «Πανάκεια» είναι πέντε με έξι νοσηλεύτριες για 15 άτομα. Σίγουρα πρόκειται για άλλου είδους φροντίδα που παρέχεται σε ξενώνα και αυτό σημαίνει πολλά.
Η όλη αυτή προσπάθεια ξεκίνησε από την ανάγκη να έρθουν οι ασθενείς από τα μεγάλα ψυχιατρικά ιδρύματα στον τόπο τους, δίπλα στις οικογένειές τους.

Ωστόσο οι άνθρωποι που φιλοξενούνται στο «Μελίτη» μένουν εκεί για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και ετοιμάζονται- εκπαιδεύονται με κύριο στόχο την επανένταξή τους στην κοινωνία.
«Μιλάμε δηλαδή για επιστροφή του ασθενή στην κοινωνία με το μεγαλύτερο δυνατό επίπεδο λειτουργικότητας», μας εξηγεί ο Δρ. Πλατής προσθέτοντας ότι «από το 2005 έως και σήμερα η συγκεκριμένη δομή έχει φιλοξενήσει αρκετά άτομα και κάποιοι απ’ αυτούς έχουν επανενταχθεί στην κοινότητα.

Έχουμε ικανοποιητικό αριθμό ατόμων στον τόπο μας, και η φροντίδα τους είναι ολοκληρωμένη, δηλαδή αμέσως μετά το ξενώνα ακολουθούν άλλα βήματα κι άλλου είδους φροντίδα μέχρι την επανένταξή τους. Συγκεκριμένα μεσολαβεί η μετάβασή τους στα δύο προστατευμένα διαμερίσματα που έχει η Πανάκεια στον Αρχάγγελο. Εκεί διαμένουν τέσσερα με πέντε άτομα που έχουν ετοιμαστεί από τον ξενώνα και περνάνε στο δεύτερο επίπεδο επανένταξης όπου είναι πολύ λιγότερη η επίβλεψη. Αξίζει να σημειωθεί πως και στον ξενώνα δεν υπάρχει φύλαξη τα βράδια οι φιλοξενούμενοι διαμένουν μόνοι τους.

Στα διαμερίσματα, λοιπόν, εκπαιδεύονται εκεί με λιγότερη φροντίδα, πηγαίνει η νοσηλεύτρια, ο κοινωνικός λειτουργός για τα διάφορα κοινωνικά θέματα και φυσικά γίνεται η εκπαίδευσή τους σε θέματα αυτονομίας και διαβίωσης, πώς να μαγειρέψουν, πώς να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους, ώστε στο τελικό στάδιο να επανενταχθούν πλήρως στην κοινότητα. Επίσης και στα προστατευόμενα διαμερίσματα αρκετά άτομα, ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες, εργάζονται παράλληλα, ενώ όσοι διαμένουν είναι ενήλικες και σίγουρα έχουν ηλικία τέτοια που να τους επιτρέπει την επανένταξή τους στην κοινωνία».

ΚΕΝΤΡΟ ΗΜΕΡΑΣ «ΚΟΡΩΝΙΣ»
Το Κέντρο Ημέρας «Κορωνίς» δημιουργήθηκε το 2007 (δηλαδή δύο χρόνια μετά τον Ξενώνα) με αφορμή έρευνα που είχε γίνει από τον κ. Πλατή σύμφωνα με την οποία, παιδιά με ψυχικές ασθένειες που ολοκλήρωναν τη θεραπεία τους στο νοσοκομείο της Ρόδου ή στο Θεραπευτήριο της Λέρου και έπαιρναν εξιτήριο, μετά από λίγο καιρό επέστρεφαν καθώς δεν είχαν καμία παρακολούθηση.

Δηλαδή το συγκεκριμένο κέντρο είναι για άτομα με ψυχοκοινωνικά προβλήματα από διαταραχές, από αγχώδεις διαταραχές, συναισθηματικές διαταραχές μέχρι και ψύχωση.
«Στην ουσία αναλαμβάνουμε τη μετά νοσοκομειακή τους φροντίδα. Δηλαδή κάποιος μετά τη νοσηλεία του, έρχεται στο κέντρο ημέρας παρακολουθεί ολοκληρωμένο πρόγραμμα από το πρωί μέχρι το μεσημέρι και εκεί αναλαμβάνουμε τη φαρμακευτική του αγωγή, παρακολούθηση από ψυχίατρο, εκπαίδευση πάνω σε κοινωνικές δεξιότητες σε ομάδες υποστήριξης, προκειμένου να αποτρέψουμε τις πιθανές υποτροπές.

Δηλαδή, στην ουσία, για να μη γίνεται το φαινόμενο της «διπλής πόρτας», δηλαδή να βγαίνουν από τη νοσηλεία και να ξαναμπαίνουν, έρχονται στο κέντρο ημέρας κι εμείς φροντίζουμε ώστε να μην επιστρέψουν να μην υποτροπιάσουν» μας λέει ο κ. Πλατής.

Αυτή τη στιγμή στο συγκεκριμένο πρόγραμμα εβδομαδιαίως το παρακολουθούν 63 άτομα σε ομάδες, ενώ μέσα στην πανδημία το πρόγραμμα αυτό μετατράπηκε σε κατ’ οίκον, καταγράφοντας πολύ μεγάλη επιτυχία.

Το «Πανάκεια κατ’ οίκον» έχει δυο προγράμματα, το «ανοικτό» και το «ψυχιατρικό». Έτσι οποιοσδήποτε κάνει αίτημα, εφόσον υπάρχει άτομο με ψυχιατρική διαταραχή, είτε είναι σε απομακρυσμένη περιοχή είτε είναι με κινητικά προβλήματα ή ακόμη επειδή δεν θέλει να πάει στο γιατρό που είναι και οι περισσότερες των περιπτώσεων, τότε η οικογένειά του καλεί στην «Πανάκεια». Εξειδικευμένο προσωπικό μεταβαίνει στο σπίτι για να ελέγξει τον ασθενή, ελέγχει τι γίνεται με τη φαρμακευτική του αγωγή, έρχεται σε συνεννόηση με τον θεράποντα ιατρό, προκειμένου ο ασθενής να λαμβάνει σωστά τη φαρμακευτική αγωγή και πολλές φορές γίνεται και η παραπομπή του στο κέντρο ημέρας για να παρακολουθεί το πρόγραμμα.

Το πρόγραμμα ξεκίνησε το 2019, παρόλα αυτά σήμερα εξυπηρετούνται ενεργά περισσότερα από 100 άτομα σε όλο το νησί της Ρόδου, ενώ υπάρχουν και αρκετά ακόμη αιτήματα.

«Οι ανάγκες είναι πολύ μεγάλες, πιστεύουμε ότι βρισκόμαστε σε ένα πλούσιο νησί που έχει τον τουρισμό, που έχει πολύ όμορφο κλίμα και περιοχές, εντούτοις έχουμε πολλά και μεγάλα κενά στα θέματα της ψυχικής υγείας και της άνοιας» είπε ο κ. Πλατής.

ΚΕΝΤΡΟ ΗΜΕΡΗΣΙΑΣ
ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ «ΑΡΣΙΝΟΗ»
Το Κέντρο Ημερήσιας Φροντίδας Ασθενών με Άνοια «Αρσινόη» δημιουργήθηκε το 2008 με σκοπό να προσεγγίζει θέματα του νου γενικότερα και της λειτουργίας της μνήμης ειδικότερα.
Συγκεκριμένα, λειτουργεί το Ιατρείο Μνήμης, όπου άτομα άνω των 60 ετών μπορούν να μεταβούν εκεί και να κάνουν μία νεύρο-ψυχολογική εκτίμηση και αξιολόγηση, να δουν δηλαδή, πού βρίσκονται οι γνωστικές τους λειτουργίες, αν ξεχνούν αν δεν ξεχνούν, αν είναι στα όρια του φυσιολογικού.

Σε περίπτωση που αξιολογηθεί ότι κάτι δεν είναι φυσιολογικό και ότι ο ασθενής ξεχνάει, δηλαδή δεν εντάσσονται οι γνωστικές τους λειτουργίες σε αυτό που αναμένεται για την ηλικία τους και τα έτη εκπαίδευσής τους, τότε γίνεται παραπομπή σε νευρολόγο και εκείνος κάνει τη γενική εκτίμηση και γίνεται διάγνωση αν πρόκειται για μία ήπια διαταραχή ή κάτι σοβαρότερο. Αν η απώλεια μνήμης προέρχεται από άγχος, αν είναι θέμα διάθεσης και στη συνέχεια γίνονται είτε ομαδικά προγράμματα νοητικής ενδυνάμωσης, είτε ατομικές συνεδρίες. Ωστόσο, στην «Πανάκεια» προτιμούνται περισσότερο οι ατομικές συνεδρίες καθώς πιστεύουν ότι το κάθε άτομο έχει διαφορετικές ανάγκες.

Όπως μας εξηγεί ο κ. Πλατής, «από κει και πέρα υπάρχουν και οι διαγνωσμένοι ασθενείς που η νόσος προχωράει και φτάνει σε ένα μεσαίο και τελικό στάδιο που εκεί προσπαθούμε πιο πολύ με θεραπεία αναμνήσεων, δηλαδή να μιλήσουμε για τα παλιά, να τους δείξουμε παλιά αντικείμενα να προσπαθούν να θυμούνται με φωτογραφίες τα παιδιά τους, τα ονόματά τους κ.α., και έτσι να αποφορτίζεται και ο φροντιστής. Γιατί σε τέτοιες περιπτώσεις όλο το βάρος πέφτει σε αυτόν που φροντίζει και όχι τόσο στον ίδιο τον ασθενή ο οποίος τακτοποιείται με τα φάρμακα, είναι ήρεμος, δεν πονάει.

Όλο το βάρος πέφτει σε αυτόν που τον φροντίζει. Μάλιστα, έχει φανεί και από τις έρευνες ότι ο φροντιστής ενός τέτοιου ασθενούς επιβαρύνεται πολύ συναισθηματικά και σε αρκετές περιπτώσεις βιώνουν και καταθλιπτική διαταραχή. Στην «Πανάκεια» έχουμε ομάδες για τους φροντιστές όπου τους ενημερώνουμε για το τι ακριβώς ονομάζεται άνοια, τι είναι η νόσος αλτσχάιμερ που ακούνε συχνά, τι θα περιμένουν για τον ασθενή, και φυσικά λαμβάνουν βοήθεια στο να αποφορτιστούν οι ίδιοι, συναισθηματικά.

Προγράμματα ενημέρωσης στα σχολεία
Σημαντικό είναι και το έργο που επιτελεί η «Πανάκεια» στα σχολεία του νησιού μας. Με το παραμύθι «Γιατί η γιαγιά μου δεν θυμάται το όνομά μου», ενημερώνονται τα παιδιά κυρίως του δημοτικού, γιατί ο παππούς ή η γιαγιά ξεχνούν. Τα παιδιά με τον τρόπο αυτό πληροφορούνται ότι αυτά τα αγαπημένα τους πρόσωπα, έχουν μία συγκεκριμένη ασθένεια και με τον τρόπο αυτό καταρρίπτουν το μύθο ότι ηλικιωμένοι «πάντα ξεχνάνε ή τα χάνουν».

«Είναι ένα πρόγραμμα που έχει πολύ μεγάλη ανταπόκριση και πάει πολύ καλά γιατί περιλαμβάνει αρκετά παιχνίδια και επίσης υπάρχουν κι άλλα προγράμματα όπως για παράδειγμα το πρόγραμμα διαχείρισης άγχους το οποίο ήδη εφαρμόζεται πιλοτικά σε κάποια σχολεία» καταλήγει ο κ. Πλατής.