Μαρία Καρίκη: Ποιο είναι το «αντίδοτο» του άγχους;

Rodiaki NewsRoom

Γράφει η
Μαρία Καρίκη
Ψυχολόγος, Msc

Η σύγχρονη εποχή επιβάλει απίστευτα γρήγορες ταχύτητες.

Ο άνθρωπος τρέχει για να προλάβει, για να κατακτήσει, για να πετύχει. Τρέχει για να ανταγωνιστεί, για να διεκπεραιώσει υποχρεώσεις και εκκρεμότητες. Αυτή η συνεχής εγρήγορση δεν τον αφήνει να χαλαρώσει και να απολαύσει. Δεν τον αφήνει να είναι «παρών» στο «εδώ και τώρα». Δεν του επιτρέπει να θέτει σε προτεραιότητα τον εαυτό του και τον ελεύθερο χρόνο του. Νιώθει μόνιμα πιεσμένος και εγκλωβισμένος σε ρόλους και «πρέπει» προκειμένου να πετύχει κάτι στη ζωή του.

Και κάπως, έτσι, συνειδητοποιεί ότι βρίσκεται υπό το καθεστώς ενός «πανταχού παρόν» άγχους που τον κατατρέχει και τον απομυζά. Κι ενώ το αντιλαμβάνεται, δεν γνωρίζει τι ακριβώς χρειάζεται να κάνει προκειμένου να απαλλαγεί από αυτό το τεράστιο ψυχικό βάρος, με τις όποιες επιπτώσεις αυτό επιφέρει.

Έρχεται, λοιπόν, η στιγμή που οφείλει ο καθένας να αναλογιστεί τι μπορεί να κάνει για να εναντιωθεί στο υπέρμετρο άγχος που νιώθει καθημερινά. Όσο και να αποφύγεις κάτι ή να το αναβάλλεις απλά, δεν λύνεται έτσι το πρόβλημα. Απαιτείται γενικότερα μια αναθεώρηση της στάσης μας και της προσέγγισής μας απέναντι στη ζωή και στον τρόπο που την διαχειριζόμαστε. Ποιες είναι οι προτεραιότητές μας; Πόσο προστατεύουμε και πόσο φροντίζουμε να αποσυμπιέζεται ο εαυτός μας; Σεβόμαστε τον ελεύθερο χρόνο μας; Κι αν δεν υπάρχει, τον δημιουργούμε; Πώς έχουμε μάθει να σκεφτόμαστε; Σκεφτόμαστε μόνο υποχρεώσεις, εκκρεμότητες και τα «πρέπει»; Σκεφτόμαστε μόνο το μέλλον ή και το παρόν; Σκεφτόμαστε μόνο την επιτυχία ή και την ευτυχία; Οι σκέψεις μας αποτελούν τη βάση για το πώς θα νιώσουμε και το πώς θα αντιδράσουμε απέναντι στο άγχος. Για αυτό χρειάζεται να παρατηρήσουμε ποιο είναι το μοτίβο σκέψης που ακολουθούμε... Αυτό καθορίζει πολλά...

Ένα πρώτο βήμα είναι να επανεξετάσουμε την καθημερινότητά μας. Πόση ρουτίνα αντέχουμε; Υπάρχουν καθόλου εναλλαγές; Η μήπως βυθιζόμαστε αργά και νωχελικά σε μια στεγνά επαναλαμβανόμενη ζωή; Πώς γίνεται να νιώθουμε καλά και ισορροπημένα όταν τίποτα πια δεν μας εμπνέει και τίποτα δεν μας ενθουσιάζει; Πόσο αναπόφευκτο είναι υπό αυτές τις συνθήκες να γεμίζουμε με άγχη και φόβους την ύπαρξή μας; Μια ουσιαστική ερώτηση, όμως, προς τον εαυτό σου μπορεί να αλλάξει τα πάντα: «Τι κάνεις από σένα για σένα;», «Πότε και που ακριβώς συναντιέσαι με τον εαυτό σου;», «Σε ποιο χωροχρόνο θυμάσαι τα όνειρά σου, τις επιθυμίες σου, τις ανάγκες σου;», «Πώς εκτονώνεις τα ψυχικά σου βάρη και πώς “επαναφορτίζεις” τα ψυχικά σου αποθέματα;». Τίποτα δεν πρόκειται να αλλάξει από μόνο του! Μόνο μέσα από τη συνειδητή μας παρέμβαση σε μια πραγματικότητα που δεν μας αρέσει ή μας εξαντλεί, μπορεί να επέλθει κάτι καινούριο, κάτι διαφορετικό!

Τα αντίδοτα του «άγχους» είναι πολλά κι όχι μόνο ένα: ο ελεύθερος χρόνος που εξασφαλίζεις και η ποιότητά του, οι άνθρωποι που σε περιβάλλουν, τα ενδιαφέροντά σου, η επαφή με τη φύση και τα ζώα, οι τέχνες (μουσική, ζωγραφική, θέατρο κ.α.), οι εκδρομές σου, τα βιβλία σου, η διατροφή σου, η γυμναστική σου, ο αντι-στρες τρόπος που κατάφερες να σκέφτεσαι, το γέλιο, η πνευματικότητά σου που ενισχύεις... Όλα αυτά αποτελούν μια ασπίδα προστασίας ενάντια στον σύγχρονο, αγχωτικό τρόπο ζωής. Μια αντίσταση σε ό,τι μας κάνει να ξεχνάμε ποιο είναι το πραγματικό νόημα της ζωής! Δεν είναι οι τίτλοι, τα αποκτήματα και τα υλικά. Είναι το πόσο πλήρεις νιώθουμε και πόσο χαιρόμαστε την κάθε μέρα της ζωής μας.

Είναι η αναζήτηση και ανακάλυψη των ικανοτήτων και των ταλέντων μας. Είναι οι υγιείς σχέσεις μας που μας πλημμυρίζουν με ζεστασιά και αγάπη. Είναι οι στόχοι και τα όνειρα που περιμένουν την υλοποίησή τους.

Χωρίς αυτοπαρατήρηση και αυτογνωσία δεν θα καταφέρουμε ποτέ να εντοπίσουμε, αλλά και να εναντιωθούμε στις πηγές άγχους μας, τόσο εκείνες που φαίνονται όσο και εκείνες που είναι υπόδηλες. Είναι σημαντικό να έχει ο σύγχρονος άνθρωπος ενσυνείδητη επαφή με τον εαυτό του, γιατί είναι ο μόνος τρόπος να αφουγκράζεται έγκαιρα τους πιθανούς ψυχολογικούς κινδύνους. Οφείλουμε να προστατεύουμε με κάθε τρόπο την εσωτερική μας ισορροπία. Χωρίς αυτήν δεν μπορούμε να κάνουμε σχεδόν τίποτα. Χωρίς αυτήν νιώθουμε χαμένοι, μονίμως εξαντλημένοι και χωρίς όρεξη και διάθεση για τη ζωή. Γινόμαστε ευάλωτοι και επηρρεπείς σε άγχη, φοβίες, εκνευρισμούς, θυμούς, απωθημένα. Το άγχος αυτό καθαυτό μαζί με όλα τα παράγωγά του διαβρώνει και αλλοτριώνει την ψυχική μας υγεία, αλλά ταυτόχρονα και το σώμα μας.

Δεν βοηθάει σε κάτι να το αποφύγουμε, να το καταπιέσουμε ή να μην το παραδεχτούμε. Ό,τι και να κάνουμε, αν είναι ημίμετρο, δεν θα δούμε ουσιαστική διαφορά. Χριεάζεται να αλλάξουμε τον τρόπο θεώρησής μας απέναντι στη ζωή: περισσότερη φροντίδα στον εαυτό μας και λιγότερη ψυχική ανάλωση και καταπόνηση... περισσότερη χαρά και λιγότερες αρνητικές σκέψεις..., περισσότερα «θέλω» και λιγότερα «πρέπει»...