Αγαπητός Ξάνθης: Κάποιες συμπληρωματικές σκέψεις για τo “The Rhodes Co-Lab” για την αειφόρο πορεία του νησιού της Ρόδου

Rodiaki NewsRoom

Γράφει o
Αγαπητός Ξάνθης
Αρχιτέκτονας & τ. δ/ντης ΕΟΤ

Την Παρασκευή 17 Φεβρουαρίου παρουσιάστηκε το σχέδιο εφαρμογής ενός πενταετούς προγράμματος για τη βιώσιμη πορεία του νησιού της Ρόδου, σε δημιουργική συνεργασία του ομίλου της TUI με την περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου με το τίτλο: “The Rhodes Co-Lab Sustainable Destination”. Ένα αξιοσημείωτο βήμα για το μέλλον του νησιού.

Η ιστορία της παρουσίας ξεκινάει τον Ιανουαρίου του 2022 με την επίσκεψη των τοπικών αρχόντων στο γραφείο του πρωθυπουργού, όπου και τίθενται τα θεμέλια της προσπάθειας σε ανακοίνωση, καταγράφοντας τη φιλοδοξία της ταυτότητας του πρώτου Co-Lab στο πεδίο της Ρόδου.

Παρουσιάζεται σχετικά «το νέο εργαστήρι που θα αναζητήσει εφαρμόσιμες απαντήσεις σε σοβαρές προκλήσεις του 21ου αιώνα, μετατρέποντας το νησί σε υπόδειγμα πράσινου και ψηφιακού μετασχηματισμού που αφορά ολόκληρη την αλυσίδα υπηρεσίας από τη φιλοξενία έως και την εστίαση».

Μεγαλόπνοη θέση,
διαγενεακή ματιά
Στις 2 του Ιουνίου καταγράφονται στον τοπικό τύπο, εξειδικευμένοι οι τέσσερις (4) άξονες προς τη βιώσιμη ανάπτυξη και οι -12- αρχικοί στόχοι του λεγόμενου Συμφώνου Συνεργασίας με όλους τους φορείς και τους stakeholders που επιθυμούν να συμμετέχουν στο κάλεσμα, το οποίο θα υλοποιήσει ως προς τη μεθοδολογία η εταιρεία συμβούλων Price Waterhouse Coopers (PWC).

Οι άξονες ήταν:
• Μετασχηματισμός προς μια κυκλική οικονομία
• Αποκατάσταση της βιοποικιλότητας και προστασίας του οικοσυστήματος
• Δημιουργία πράσινης οικονομικής ανάπτυξης και οφέλους για την τοπική οικονομία, και
• Μείωση της ρύπανσης στην ατμόσφαιρα, στο νερό και στο έδαφος
Σε ακολουθία, καταγράφονται αναλυτικά οι -12- στόχοι στο πλαίσιο της ενίσχυσης των Μμ Επιχειρήσεων, ορθή διαχείριση των φυσικών αγαθών, βιώσιμη κινητικότητα, κατάρτιση του ανθρώπινου δυναμικού στον τομέα του τουρισμού και η προώθηση του τοπικού αυθεντικού πολιτισμού και κληρονομίας.

Στους φορείς δόθηκε ένα κατάλογος δράσεων που θα μπορούσαν αναπτύξουν συγκεκριμένες ιδέες που εμπεριείχε τη θεματολογία: 1. Βιώσιμος τουρισμός. 2. Υποδομές, 3. Ενεργειακή μετάβαση, 4.Χωροταξικός σχεδιασμός, 5. Περιβάλλον, 6. Κοινωνικη βιωσιμότητα, 7. Πολιτιστική κληρονομία, και 8. Επιχειρηματικότητα και ψηφιοποίηση. Το ΤΕΕ-Τμήμα Δωδ/σου απάντησε αναλυτικά στον τομέα αρμοδιότητάς του και ειδικά στο ουσιαστικό σημείο του βιώσιμου τουριστικού προορισμού (το οποίο επεξεργάστηκε ο υπογραφών).

Σήμερα έρχεται η Εταιρεία PwC και εξειδικεύει τις -26- συνεργατικές δράσεις πάνω σε τρείς βασικούς (3) άξονες, ήτοι: 1. προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, 2. πρόωθηση της κοινωνικής ανάπτυξης και πολιτιστικής κληρονομίας και 3. διασφάλιση της οικονομικής ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς, για να προσφέρει τελικά έναν προορισμό βασισμένο σ΄ένα ολιστικό Βιώσιμο Μοντέλο για τον τουριστικό χώρο αναγνωρισμένο σε παγκόσμια κλίμακα.
Περιλαμβάνει ένα ευρύ πλέγμα δράσεων και έργων που αγγίζουν αειφορικά την κοινωνία, την οικονομία, την ψηφιακή μετάβαση αλλά και το ευρύτερο περιβάλλον με ρυθμιστικό συντελεστή τον άνθρωπο και τους εργαζόμενος στον τουριστικό τομέα. Το προτεινόμενο πλαίσιο είναι προϋπολογισμένο χρονικά και οικονομικά γι’ αυτό γίνεται ορθολογιστικό και τεκμηριωμένο.

Η κλιματική ουδετερότητα του νησιού με τις απολήξεις και η ανάδειξη του εργαζόμενου στον τουρισμό σε συνθήκες ποιοτικής διαβίωσης, λειτουργούν πλέον ως πυξίδα της νέας αειφόρου πλεύσης του νησιού στο χρόνο. Και όπως είπε ο δήμαρχος «Τα ροδιτόπουλα αύριο και μεθαύριο θα μπορούν να ξεδιπλώσουν στο νησί τις ζωές τους για να κάνουν πραγματικότητα τα όνειρά τους».

Στο όλο σχέδιο η μνεία για τη Φέρουσα Ικανότητα Τουριστικής Ανάπτυξης (Φ.Ι.Τ.Α.) του νησιού θα πρόσθετε ένα δείκτη αξιοπιστίας στην αειφόρο τουριστική ανάπτυξη, μιας και όλο το προτεινόμενο σχέδιο βασίζεται στο τουριστικό περίγραμμα και στο δυναμικό του.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού (WTO) αναφέρει σχετικά «η Φ.Ι.Τ.Α. είναι η μεγίστη χρήση μιας τοποθεσίας χωρίς να προκαλούνται αρνητικές επιπτώσεις στους διαθέσιμους πόρους, καθώς και να μη μειώνεται η ικανοποίηση των τουριστών ή να ασκούνται αρνητικές επιπτώσεις στην κοινωνία, στην οικονομία και στον πολιτισμό της κάθε τουριστικής περιοχής».

Επιστημονικά συγγράμματα καταγράφουν τις συνιστώσες της Φ.Ι.Τ.Α., που είναι:
1. Περιβάλλον (φυσικό και δομημένο)
2. Κοινωνία και ποιότητα ζωής
3. Οικονομία και εργαζόμενοι
4. Η αντιληπτική όψη ήτοι: ο αριθμός ατόμων (τουριστών) που μπορούν να φιλοξενηθούν σ’ ένα τόπο υποδοχής στη βάση της αειφόριας.

Υπάρχουν πολλοί μέθοδοι υπολογισμού της βασισμένοι σε μαθηματικά μοντέλα, όμως καταγράφεται επίσης ο υπολογισμός της Φ.Ι.Τ.Α. με τη χρήση (10) δεικτών που είναι πιο προσφιλής και εφαρμόζεται σε όλους τους σχεδόν τους προορισμούς:
• Δείκτης τουριστικής λειτουργίας
• Δείκτης τουριστικής πυκνότητας
• Δείκτης τουριστικής έντασης
• Δείκτης οικονομικά ενεργού πληθυσμού
• Δείκτης διανυκτερεύσεων
• Δείκτης ανεκτού τουριστικού πληθυσμού
• Δείκτης τουριστικής διείσδυσης
• Δείκτης προσελκυστικότητας
• Δείκτης κλίνες ανά εκτάριο
• Δείκτης διανυκτερεύσεων ανά εκτάριο
Αξιολογικά για μια σύντομη εικόνα της Φ.Ι.Τ.Α. μπορούμε να επιλέξουμε το δείκτη -D1- (Δείκτης τουριστικής λειτουργίας) και -D4- (Δείκτης οικονομικά ενεργού πληθυσμού)

(χωρίς να παραβλέπουμε τους άλλους 8) που είναι οι δύο δείκτες:
• D1= κλίνες/πληθυσμόςΧ100 (δείκτης τουριστικής λειτουργίας)
• D4=αφίξεις/πληθυσμόΧ100 (δείκτης οικονομικά ενεργού πληθυσμού)
Οι 10 δείκτες αυτοί είναι κλάσματα στοιχείων που έχουν σχέση με τους τουρίστες, δημότες, επιφάνεια, κλίνες που σύμφωνα με τις εξαχθείσες τιμές και μέσα από ένα κατάλογο καθορισμένων τιμών μπορούμε να εξάγουμε το ανώτατο αποδεκτό επίπεδο τουριστικής ανάπτυξης σε μια περιοχή.

Ουσιαστικά η Φ.Ι.Τ.Α είναι ένα σχέδιο που επηρεάζει και επηρεάζεται από όλα τα κοινωνικοοικονομικά στοιχεία και παραμέτρους.
Σίγουρα δεν μπορεί να απουσιάζει από το προτεινόμενο “The Rhodes Co-Lab Sustainable Destination”, αποδίδοντας την καρδιά του αειφόρου βηματισμού.

Συμπληρωματικά για τη Φ.Ι.Τ.Α το 1994 είχε παρουσιαστεί μια σχετική μελέτη συγκρίνοντας τη Ρόδο με τη Μαγιόρκα από τον “International Federation of Tour Operators” ονομαζόμενη ως “ECOMOST project” καταγράφοντας τα τότε δεδομένα σε δομές, υποδομές, τουριστικό ρεύμα για να βελτιώσει την τότε φέρουσα ικανότητα του νησιού της Ρόδου (carrying capacity) και την αύξηση της δαπάνης του φιλοξενημένου (σ.180) για τα επόμενα χρόνια.

Βασικοί συντελεστές επιτυχίας του πρώτου στόχου ήταν το ενδιαφέρον για την ποσότητα του νερού αλλά και του ανθρώπινου δυναμικού κατανάλωσης (σ.187).

Κλείνοντας, υπογραμμίζεται η αναγκαιότητα συνεκτίμησης της Φέρουσας Ικανότητας της Τουριστικής Ανάπτυξης σε όποια χωροταξική προσπάθεια ως βασικός μοχλός γνώσης και παραμέτρου σχεδιασμού για τη βιώσιμη προσδοκώμενη πορεία του νησιού, σε μια εποχή που πολλά καθορίζονται με ακρίβεια χιλιοστού ώστε το σχέδιο να γίνει πραγματικό σ’ ένα κόσμο αρκετά ρευστό.

Υ.Γ. Για τον ορισμό των δεικτών χρησιμοποιήθηκε η μελέτη της Σχολής Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών με τίτλο «Η Φέρουσα Ικανότητα Τουριστικής Ανάπτυξης –Εφαρμογή στις 13 Ελληνικές Περιφέρειες». (2019). Αθήνα: Ε.Μ.Π.