Μ. Καρίκη: Καταπιεσμένα συναισθήματα

Rodiaki NewsRoom

Γράφει η Μαρία Καρίκη
Ψυχολόγος, Msc

Πόσα κρατάει ο άνθρωπος μέσα του; Τολμάει να τα πει άραγε; Να τα εκφράσει; Όλα εκείνα που τον βαραίνουν, τον ενοχλούν, τον πληγώνουν, τον ανησυχούν; Μας έχουν μάθει αλήθεια μεγαλώνοντας να αναγνωρίζουμε και να μιλάμε για τα συναισθήματά μας ή μήπως όχι;

Ζούμε σε μια εποχή όπου η επιτυχία, η ανταγωνιστικότητα, τα χρήματα, οι τίτλοι, η εικόνα έχουν μεγαλύτερη κοινωνική «βαρύτητα» από το «μέσα» σου. Έχει περισσότερη σημασία το «αποτέλεσμα» που θα «αποδεικνύει» την αξία σου. Τα συναισθήματα μερικές φορές έχουν φτάσει να χαρακτηρίζονται και ως αδυναμία.

Και κάπως έτσι γινόμαστε σιγά σιγά οι ρόλοι μας, οι επαγγελματικές μας ιδιότητες, η «βιτρίνα» που θέλουμε να παρουσιάζουμε, ξεχνώντας από που ξεκινήσαμε και ποιοι πραγματικά είμαστε. Δεν λέμε αυτά που θέλουμε όντως να πούμε. Δεν κάνουμε αυτά που θα επιθυμούσαμε.

Αφήνουμε πολλά για αργότερα. Και αυτό το αργότερα μπορεί να μην έρθει και ποτέ. Βιαζόμαστε να εξελιχθούμε, να φτάσουμε γρήγορα «ψηλά» καλλιεργώντας ένα «σκληρό» προφίλ που αντέχει σε οποιεσδήποτε δυσκολίες.

Τα συναισθήματα συγκρατούνται όσο το δυνατό περισσότερο, με εξαίρεση τα «ξεσπάσματα» που προκύπτουν όταν μαζεύονται πολλά...!

Αυτό που δεν λαμβάνουμε, όμως, υπόψη μας είναι το ότι τα καταπιεσμένα συναισθήματα, οι ανείπωτες κουβέντες παραμένουν εκεί, εντός μας. Συνεχίζουν και μας βαραίνουν, παρά το γεγονός ότι δεν τα επικοινωνούμε προς τα έξω. Δεν εξαφανίζονται. Δεν σβήνουν με τον χρόνο. Μπορεί η έντασή τους να μειώνεται, αλλά η καταγραφή τους παραμένει.

Όταν συσσωρεύονται πολλά καταπιεσμένα συναισθήματα, νιώθουμε να πνιγόμαστε, είμαστε υπ'ατμόν. Κάθε συναίσθημα συνδέεται με μια σκέψη, ένα γεγονός και μια αλήθεια. Όλα αυτά αποτελούν μέρος της ιστορίας μας, της ταυτότητάς μας.

Όση προσπάθεια και να καταβάλλουμε να φιμώσουμε τον εαυτό μας, θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι σε βάθος χρόνου όλα θα βγουν στην επιφάνεια.

Η ψυχική υγεία του ανθρώπου έχει ανάγκη από ισορροπίες και όχι από καταπιέσεις. Υπάρχουν τόσες δυσκολίες γύρω μας που η επιπλέον πίεση και καταπίεση επιβαρύνει το σύστημά μας.

Οι σχέσεις, επίσης, δεν μπορούν να συντηρηθούν με ψέματα, μυστικά, μυστικοπάθειες και προσποιήσεις. Το «μοίρασμα» των συναισθημάτων μας προς τους «σημαντικούς» άλλους είναι αυτό που μας κάνει αυθεντικούς, ειλικρινείς και ανθρώπινους. Μας κάνει πιο προσιτούς, πιο προσεγγίσιμους.

Η επίγνωση των συναισθημάτων μας, η έκφραση, αλλά και η διαχείρισή τους μας φέρνουν πιο κοντά στην ουσιαστική εκδοχή του εαυτού μας. Μας δείχνουν τι πραγματικά θέλουμε και τι όχι. Χωρίς τα «πρέπει», χωρίς τα «στερεότυπα» και τις ανάλογες νόρμες.

Χωρίς οδηγό τα συναισθήματά μας, θα μοιάζουμε χαμένοι, αποπροσανατολισμένοι. Θα ψάχνουμε αυτό που είμαστε μέσα από τους άλλους ή μέσα μόνο από τις «επιτυχίες» μας.

Θα περιμένουμε από τις συνθήκες ή από την τύχη να αποφασίσουν προς τα πού θα πάμε. Η αυτογνωσία μας θα είναι ελλειπής και θα επηρεαζόμαστε από τις γνώμες και την κριτική των τρίτων.

Τα «κενά» θα μεγαλώνουν και εμείς θα ψάχνουμε συνεχώς υποκατάστατα. Και όλα αυτά σιγά σιγά θα πάρουν τη μορφή ενός ατέρμονου φαύλου κύκλου...

Υπάρχουν βέβαια και άνθρωποι που φοβούνται να κατονομάσουν τα συναισθήματά τους. Δεν θέλουν να τα αναγνωρίσουν και να τα παραδεχτούν. Δεν θέλουν να εκτεθούν, να δείξουν τα «τρωτά» τους σημεία, τις ευαισθησίες τους. Νιώθουν αμήχανα, άβολα.

Προσπαθούν διακαώς να δείξουν ότι είναι υπεράνω των συναισθημάτων, ότι δεν τους νοιάζει, ότι δεν τους επηρεάζει. Στέλνουν άλλα μηνύματα στους γύρω τους για να πείσουν και να παραπλανήσουν.

Ίσως, κατά βάθος να προσπαθούν να πείσουν πρωτίστως τον εαυτό τους ότι είναι «εντάξει», ώστε να μην πληγωθούν, να μην πονέσουν, να μην καταρρεύσουν.

Οφείλουμε να θυμόμαστε, ωστόσο, ότι η ψυχική μας υγεία χρειάζεται προστασία.

Οτιδήποτε δεν διασφαλίζει την ηρεμία μας και την ισορροπία μας μπορεί σε βάθος χρόνου να αποβεί επικίνδυνο. Είναι σημαντικό να μην καταπιέζουμε τον εαυτό μας, αλλά και να μην τον αλλοιώνουμε.

Η ενσυναίσθηση είναι μια θεμελειώδης ψυχική μεταβλητή: μαθαίνουμε να αναγνωρίζουμε τα συναισθήματα τόσα τα δικά μας όσο και των άλλων και τα διαχειριζόμαστε με σεβασμό και με ωριμότητα.

Η αποσιώπηση, η απόσυρση, η προσποίηση, η αναβλητικότητα κάθε συναισθήματος φέρει ένα κόστος. Κάπου παρακάτω στην πορεία μας θα συναντήσουμε το κατάλοιπό του, αλλά και τη ζημιά που θα μας έχει κάνει στο μεταξύ...