Πριν την έφοδο στον ουρανό

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο Ηλίας Καραβόλιας

«Υπάρχει ένας άλλος κόσμος αλλά είναι μέσα σε αυτόν εδώ»
(Elyard)

Ακούμε συχνά: «το χρήμα είναι φούσκα», «δεν χρειαζόμαστε τις τράπεζες», «διαγραφή χρεών».

Και μετά οι «λύσεις»: κρυπτονομίσματα, παράλληλα ηλεκτρονικά συστήματα πληρωμών, ψηφιακό χρήμα.
Μέσα στο υπερεπικοινωνιακό περιβάλλον που ζούμε είναι εύκολη η αναπαραγωγή και η διάδοση τέτοιων εννοιών με αμφίβολη πάντα τη λειτουργική σημασία τους.

Η αλήθεια, ο «αρνητικός ρεαλισμός» των πραγμάτων, είναι ότι με τέτοιο αντικαπιταλιστικό φαντασιακό, με τέτοιους νεωτερισμούς χρηματοικονομικής μηχανικής, ο καπιταλισμός δεν διορθώνεται.

Αυτά όλα δεν είναι παρά τεχνολαϊκισμός: ανεδαφικές μελλοντολογίες και φαντασιώσεις, ανέξοδοι νοητικοί πειραματισμοί μιας δήθεν ολικής ανατροπής, μιας «πλήρους κατάρρευσης» του συστήματος.

Οτιδήποτε εναλλακτικό, αντισυστημικό, φουτουριστικό, εξάπτει τη φαντασία, προσελκύει οπαδούς.

Αλλά ο χρηματοπιστωτικός καπιταλισμός δεν μπορεί να αντικατασταθεί από «παράλληλα» συστήματα πληρωμών και από χρήμα χωρίς αντίκρυσμα (ούτε ο θεός είναι τραπεζίτης για να παρέχει την αρχέγονη νοερή «εγγύηση» στο συλλογικό φαντασιακό).

Η σκιώδης τραπεζική και η χρηματοοικονομική αρχιτεκτονική του συστήματος είναι το δίχτυ που απλώθηκε ιστορικά και κύκλωσε τις οικονομίες ώστε να εξαρτώνται πλήρως από την ποσότητα του χρήματος και την ταχύτατη κυκλοφορία του.

Η εξάρτηση των μαζών από το επίσημο πιστωτικό σύστημα και το χρήμα-χρέος, είναι τεράστια.

Το δίκτυο αυτής της εξάρτησης των κοινωνιών από το χρέος και τη χρηματιστικοποίηση, είναι απλωμένο χωροχρονικά σε τέτοια έκταση που ξεπερνάει κάθε δυνητικό εναλλακτικό μη τραπεζικό δίκτυο.

Επίσης, το χρήμα- κεφάλαιο έχει υπερ συσσωρευτεί σε τέτοιο βαθμό, και ως πλούτος έχει «τακτοποιηθεί» με λογιστικές εγγραφές, που φαντασιώσεις απαλλοτρίωσης και αναδιανομής του, πολύ απλά δεν θα καταφέρουν καν να το «εντοπίσουν».

Ας είμαστε ρεαλιστές: ρωγμές είναι αυτό που μπορούμε να καταφέρουμε (Holloway). Μπορούμε ίσως να ανακατευθύνουμε το υπερκέρδος του τεχνολογικού και τραπεζικού κεφαλαίου, αν μειώσουμε την ασυνείδητη αποσπάση υπεραξίας του αλγοριθμικού τεηλορισμού: αν προσέχουμε πού και πώς δίνουμε συναίνεση και αποδοχή στο σύστημα και στους αλγόριθμους.

Ναι, είμαστε περικυκλωμένοι από τον μεγάλο αδελφό της σύμπραξης εξουσίας και κεφαλαίου. Αλλά ο νεοφιλελεύθερος αυτός συνεργατικός πόλος ηγεμονίας στηρίζεται στην ατομική επιλογή της συναίνεσης.

Η τεχνική αυτή της ανάληψης ευθύνης, να υπακούς και να συναλλάσσεσαι όπως θέλουν οι κυρίαρχοι, περιέχει και την (οριακή έστω) δυνατότητα να μην εκχωρείς πλήρως τον βίο σου.

Να μη χρεώνεσαι για το περιττό αγαθό, να μη δουλεύεις για το οριακό αποτέλεσμα, να μην είσαι πλήρως εκτεθειμένος σε fake news.

Η Wark που έγραψε το εξαιρετικό «Το Κεφάλαιο πέθανε» (εκδ. Τοποβόρος) ακολουθεί τα χνάρια της Zuboff με το μνημειώδες «Η εποχή του κατασκοπευτικού καπιταλισμού»( εκδ. Καστανιώτη) και αμφότερες μας δείχνουν τι ακριβώς συμβαίνει ίσως από τις οθόνες: πού στηρίζεται το σύστημα του τεχνολογικού ολιγοπωλίου και πώς εγκολπώνει τα υποκείμενα.

Μας περιγράφουν τον νέο κόσμο των μεγάλων δεδομένων και των μηχανών αναζήτησης και πως όλο αυτό το σκηνικό αλλάζει την ταξική δομή της κοινωνίας.

Αυτή είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για την καλυτέρευση της ζωής μέσα στον ασφυκτικό καπιταλισμό: η ταξική συνείδηση.

Χρειαζόμαστε να «ξέρουμε» που βρισκόμαστε πριν την έφοδο στον ουρανό. Αλλιώς, θα μας φάει το cloud και τα κελιά του excel.

Υ.Γ. Και στην Αμερική θα συνεχίζουν να τυπώνουν το χαρτί με το “In God we trust”…