Dr. med- Απόστολος Χατζηκάλφας: "Χρόνιος Πόνος: Η πανδημία για την οποία δε μιλάει κανείς"

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο
Dr. med.
Απόστολος Χατζηκάλφας
MD, FMH, SSIPM, ESRA
Νευροχειρουργός,
Εξειδικευμένος στην επεμβατική θεραπεία του χρόνιου πόνου και νευροτροποποίηση, διευθυντής νευροχειρουργικού ιατρείου

Στην Ευρώπη, κάθε πέμπτος ενήλικας υποφέρει από χρόνιο πόνο.

Κάθε δεύτερη οικογένεια επηρεάζεται με κάποιο τρόπο από τον χρόνιο πόνο. Περίπου το 80% όλων των ανθρώπων στις βιομηχανικές χώρες παραπονιούνται τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους για ένα σημαντικό επεισόδιο πόνου.

Οι αιτίες του χρόνιου πόνου είναι πολλές αλλά και πολύπλοκες. Πολλοί, συχνά διαφορετικοί, παράγοντες συμπλέκονται. Σε αυτούς περιλαμβάνονται π.χ. η διαταραγμένη επεξεργασία και μετάδοση του πόνου σε κυτταρικό επίπεδο, μηχανικές διαταραχές (π.χ. κήλη δίσκου), εκφυλιστικές αλλαγές (π.χ. αρθροπάθεια της άρθρωσης, στένωση σπονδυλικού σωλήνα) ή συνέπειες χειρουργικής επέμβασης (ουλές, συμφύσεις).

Υπολογίζεται ότι το 20% των ασθενών παραπονείται για συγκεκριμένο πόνο στην πλάτη και το 80% των ασθενών παραπονείται για μη ειδικό πόνο στην πλάτη.
Μία μελέτη οσφυαλγίας στον ενήλικο πληθυσμό με περισσότερους από 9000 ερωτηθέντες έδειξε ότι βασικός λόγος πόνου ήταν η οσφυαλγία με 37,1%, παρουσιάζοντας μια ετήσια πιθανότητα εμφάνισης στο 76,0% και κατά τη διάρκεια της ζωής του ασθενή, στο 85,5%.

Θεραπευτικές επιλογές
Μία πολύπλοκη ασθένεια όπως το σύνδρομο χρόνιου πόνου συνήθως απαιτεί επίσης σύνθετη θεραπεία που είναι προσαρμοσμένη στον αντίστοιχο τύπο πόνου. Ποια μέθοδος είναι κατάλληλη για τη θεραπεία ενός συγκεκριμένου τύπου πόνου πρέπει να αποφασιστεί μεμονωμένα και με βάση μία ολοκληρωμένη εξέταση.

Κάθε ασθενής με πόνο μπορεί να βοηθηθεί. Ωστόσο, συνιστάται να ορίσετε σαφείς και ρεαλιστικούς στόχους μαζί με τον ιατρό. Δεν υπάρχει θαυματουργή θεραπεία όταν δίνεται ένα χάπι και έχει φύγει όλος ο πόνος. Η θεραπεία του πόνου απαιτεί μακροχρόνια συνεργασία μεταξύ του ασθενούς, του θεραπευτή πόνου και, εάν είναι απαραίτητο, άλλων ειδικοτήτων. Σημαντική προϋπόθεση είναι η αυτοπαρακίνηση, γιατί η μακροπρόθεσμη επιτυχία μπορεί να επιτευχθεί μόνο εάν ένας ασθενής συμμετέχει ενεργά.

Οι βασικές απαιτήσεις ενός βασικού πλάνου συντηρητικής αγωγής είναι:
• Ενεργοποίηση και παρακίνηση των ασθενών με φυσιοθεραπεία / κινησιοθεραπεία και άλλες παρόμοιες μορφές θεραπείας,

• Πρόσθετη φαρμακευτική θεραπεία για την εφαρμογή των μέτρων ενεργοποίησης

• Πρώιμη ανάπτυξη διεπιστημονικών πλάνων θεραπείας,

• Συντονισμός μεταξύ γιατρού και ασθενούς.

Πέρα από τις γνωστές συντηρητικές επιλογές για τη διαχείριση του πόνου – που περιλαμβάνουν αναλγητική θεραπεία σύμφωνα με τον ΠΟΥ (Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας) υπάρχει και μία πλειάδα άλλων θεραπειών όπως η χρήση διέγερσης TENS, οι θεραπείες σημείων ενεργοποίησης, ο βελονισμός, οι χειροπρακτικοί χειρισμοί της σπονδυλικής στήλης κτλ.

Συμπληρώνοντας τα σχήματα συντηρητικής θεραπείας, ιδιαίτερα σε ασθενείς με πολύ συγκεκριμένες παθολογίες, υπάρχει και η δυνατότητα της επεμβατικής θεραπείας του χρόνιου πόνου.

Τι είναι η επεμβατική θεραπεία πόνου;
Η επεμβατική θεραπεία πόνου είναι ένας ειδικός, καινοτόμος τομέας θεραπείας στον οποίο ο ειδικός ανακουφίζει τον χρόνιο πόνο μέσω στοχευμένων παρεμβάσεων στους προσβεβλημένους ιστούς. Αυτό γίνεται με ενέσεις ή ελάχιστα επεμβατικές διαδικασίες, συνήθως με συνοδευτική απεικόνιση όπως η ακτινοσκόπηση. Έτσι, η επεμβατική θεραπεία πόνου κατατάσσεται μεταξύ συντηρητικών και χειρουργικών μεθόδων θεραπείας.

Η επεμβατική θεραπεία πόνου προσφέρει στους ασθενείς που δε βοηθούνται επαρκώς από τη συντηρητική θεραπεία με φαρμακευτική αγωγή και φυσιοθεραπεία τη δυνατότητα να αποφύγουν τη χειρουργική επέμβαση. Οι διάφορες επεμβατικές θεραπείες είναι επίσης συχνά μία πολλά υποσχόμενη επιλογή για ασθενείς στους οποίους οι χειρουργικές επεμβάσεις ήταν ανεπιτυχείς (π.χ. σύνδρομο αποτυχημένης χειρουργικής πλάτης).

Στο πλαίσιο της επεμβατικής θεραπείας πόνου ο εξειδικευμένος ιατρός έχει να διαλέξει από μια πλειάδα θεραπειών όπως:
• Ενέσεις στις μικρές σπονδυλικές αρθρώσεις της σπονδυλικής στήλης, η λεγόμενη περιαρθρική θεραπεία

• Ενέσεις στις ρίζες των νεύρων του νωτιαίου σωλήνα (περιριζική θεραπεία, PRT) ή στον νωτιαίο σωλήνα (επισκληρίδιος ένεση)

• Θερμική εξάλειψη / απονεύρωση των νεύρων που τροφοδοτούν τις αρθρώσεις

• Θεραπείες μεσοσπονδύλιου δίσκου με έγχυση φαρμάκων στον μεσοσπονδύλιο δίσκο

• Ενέσεις βοτουλινικής τοξίνης για επίμονη μυϊκή ένταση.

Για ποιους ασθενείς είναι κατάλληλη η επεμβατική θεραπεία πόνου;
Η επεμβατική θεραπεία πόνου επιτυγχάνει πολύ καλά αποτελέσματα σε πολύ σοβαρό οξύ και χρόνιο πόνο, όπου τα μέτρα συντηρητικής θεραπείας δεν έχουν καταφέρει να επιτύχουν την επιθυμητή επιτυχία. Δηλαδή σε:
• Καταστάσεις οξέος και χρόνιου πόνου στην αυχενική, θωρακική, οσφυϊκή και ιερή μοίρα της σπονδυλικής στήλης,

• Πόνος στην ιερολαγόνια άρθρωση,

• Οξείες και χρόνιες καταστάσεις πόνου μετά από χειρουργική επέμβαση μεσοσπονδύλιου δίσκου

• Πόνος στις αρθρώσεις, πόνος στους ρευματισμούς

• Πολυνευροπάθεια (νευρικός πόνος),

• Πόνος που σχετίζεται με κυκλοφορικές διαταραχές

Συμπέρασμα
Η σύγχρονη ιατρική προσφέρει πολλούς τρόπους για την ανακούφιση του πόνου. Αλλά ξανά και ξανά, οι ασθενείς αντιμετωπίζουν προβλήματα στη λήψη της κατάλληλης θεραπείας. Η επιτυχία της θεραπείας έχει σίγουρα να κάνει με την εμπειρία και ικανότητα του θεράποντα ιατρού, όμως είναι εξίσου σημαντική, αν όχι περισσότερο σημαντική, η αυτοπαρακίνηση, συνεργασία και συμμετοχή του ασθενή.

Μακροπρόθεσμες βελτιώσεις μπορούν να επιτευχθούν μόνο εάν το ενδιαφερόμενο άτομο συμμετέχει ενεργά. Στην περίπτωση του χρόνιου πόνου, η αναλογία της φαρμακευτικής αγωγής μειώνεται σταθερά και ο αποκαταστατικός χειρισμός του ασθενούς με τον πόνο του και την υποκείμενη νόσο του αυξάνεται.

Με λίγα λόγια, οι ασθενείς χρειάζονται πολλή υπομονή και δεν πρέπει να περιμένουν κανένα αποτέλεσμα από τη μία μέρα στην άλλη.