Άγγελος Χατζηγιαννάκης| Ο πλανήτης βράζει: Πώς η κλιματική αλλαγή μπορεί να συντρίψει τη ζωή στη Ρόδο και τον κόσμο εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο Άγγελος Κοκκίδης Χατζηγιαννάκης
Οικονομολόγος, PhD

Οι πρόσφατες πυρκαγιές στο νησί μας και η ανυπολόγιστη οικολογική καταστροφή που επέφεραν έκαναν τον γύρο του κόσμου και προβλημάτισαν όχι μόνο την ελληνική πολιτική ηγεσία αλλά και την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα.

Οι αδυσώπητες φλόγες που κατάπιναν οτιδήποτε έβρισκαν μπροστά τους ήταν για πρώτη φορά στην ιστορία του νησιού πλήρως ανεξέλεγκτες. Το τεράστιο ύψος τους, που κατά μέτωπο ξεπέρναγε και τα 20 μέτρα, έκαναν τα πυροσβεστικά οχήματα να μοιάζουν σαν μυρμήγκια μπροστά στην πύρινη λαίλαπα. Η πυρκαγιά έσβησε τελικά στη θάλασσα αφού κατέκαψε τα πάντα στο διάβα της.

Η κλιματική αλλαγή και η καθυστερημένη έναρξη της κατάσβεσης άνοιξαν τον δρόμο στην πρωτοφανή ένταση αυτής της πυρκαγιάς με αποτέλεσμα να μην καθίσταται μετέπειτα δυνατή η κατάσβεσή της. Το αποτέλεσμα της πυρκαγιάς για το περιβάλλον είναι εξαιρετικά δυσοίωνο.

Εκτός από την τεράστια έκταση πρασίνου που απωλέσθηκε, η καύση του πευκοδάσους προσέθεσε στην ατμόσφαιρα πάνω από ένα μεγατόνο διοξειδίου του άνθρακα σύμφωνα με τους πρώτους υπολογισμούς του ευρωπαϊκού παρατηρητηρίου Copernicus, ποσότητα που αντιστοιχεί σε ετήσιες εκμπομπές διοξειδιου του άνθρακα από 222.000 αυτοκίνητα.

Τα δάση της Μεσογείου μετατρέπονται υπό τις νέες συνθήκες από έναν πνεύμονα ζωής σε μία ωρολογιακή οικολογική βόμβα.
Οι πρωτοφανείς πυρκαγιές σε Ρόδο και Καναδά δεν ήταν όμως οι μόνες που σήμαναν συναγερμό στα παρατηρητήρια της κλιματικής αλλαγής.

Σύμφωνα με το Copernicus ο Ιούλιος μήνας ήταν ο θερμότερος μήνας που έχει καταγραφεί ποτέ στην ιστορία. Η μέση θερμοκρασία αέρα του πλανήτη ξεπέρασε για πρώτη φορά στην ιστορία τους 17 βαθμούς Κελσίου ενώ η θερμοκρασία των ωκεανών έφτασε επίσης στο υψηλότερο σημείο που έχει καταγραφεί ποτέ, πλησιάζοντας τους 21 βαθμούς Κελσίου (μέση ημερήσια θερμοκρασία επιφανείας ωκεανών). Μάλιστα στη Φλόριντα των ΗΠΑ καταγράφηκαν θερμοκρασίες επιφανείας νερού έως και 38 βαθμών Κελσίου!

Μετά τις εξελίξεις του Ιουλίου 2023 έγινε πλέον φανερό ότι η επιβίωση στον πλανήτη θα εξαρτηθεί άμεσα από τα μέτρα που θα ληφθούν τόσο από τις παγκόσμιες πολιτικές δυνάμεις όσο και από τις τοπικές, σε μία προσπάθεια να σταθεροποιηθεί η θερμοκρασία στα τρέχοντα επίπεδα, αν αυτό είναι ακόμα εφικτό.

Η επιτάχυνση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενεργείας, η χρήση ηλεκτρικών οχημάτων και η οχύρωση των δασών που απέμειναν είναι τρεις από τις πολλές δράσεις που μπορούμε να λάβουμε άμεσα στο νησί μας.

Πλέον η χρήση πετρελαίου για την κατά κύριο λόγο ηλεκτροδότηση του πιο ηλιόλουστου νησιού της Ελλάδας, εκτός από παράλογη πρέπει να θεωρηθεί κι επικίνδυνη.

Άμεσος στόχος των νέων τοπικών αρχών θα πρέπει να είναι η δημιουργία εκείνων των συνθηκών παραγωγής και κατανάλωσης ρεύματος, οι οποίες θα οδηγήσουν τις μονάδες παραγωγής ηλεκτρισμού σε Σορωνή και Κατταβία να κλείσουν οριστικά, όσο ριζοσπαστική κι αν φαίνεται αυτή η άποψη.

Τι όμως σημαίνουν αυτά τα νέα δεδομένα του καλοκαιριού του 2023 για τη ζωή και την οικονομία στο νησί μας; Μία από τις κύριες τάσεις που διαφαίνονται πλέον, όχι μόνο στα μοντέλα των επιστημόνων, αλλά σιγά σιγά και στην καθημερινότητα είναι ότι οι θερμοκρασίες της Μεσογείου θα ξεπερνούν τα ανεκτά όρια για ένα μεγάλο μέρος του καλοκαιριού.

Δεδομένου ότι ακόμα και στην περίπτωση που επιτευχθούν οι υπεραισιόδοξοι στόχοι της συνθήκης των Παρισίων, η αύξηση της θερμοκρασίας από τα προ-βιομηχανικά επίπεδα στοχεύεται να είναι 25% μεγαλύτερη από την σημερινή (από 1,2 βαθμούς σε 1,5) πρέπει να θεωρηθεί βέβαιο ότι οι ακραίες θερμοκρασίες του καλοκαιριού στη Μεσόγειο θα εδραιωθούν και στο μέλλον.

Η άμεση επίπτωση αυτού του γεγονότος θα είναι στον τουρισμό και πρέπει πλέον να θεωρηθεί βέβαιο ότι μεγάλο μέρος του πελατολογίου των επιχειρήσεων του νησιού θα στραφεί σε άλλους προορισμούς με μικρότερη επίπτωση από την κλιματική αλλαγή.

Μεταξύ των κερδισμένων προορισμών για καλοκαιρινές διακοπές μπορεί να είναι η Σκανδιναβία, η οποία ήδη επενδύει σε τουριστικές υποδομές, καθώς και οι Ευρωπαϊκοί προορισμοί του Ατλαντικού Ωκεανού, όπου οι καλοκαιρινές θερμοκρασίες θα είναι ηπιότερες.

Παρόλα αυτά το μέλλον δεν είναι δυσοίωνο για την οικονομία του νησιού. Οι θερμότερες χειμερινές θερμοκρασίες της Μεσογείου και τα ακραία κλιματικά φαινόμενα χειμερινού ψύχους που διαφαίνονται στα κλιματικά μοντέλα για τη βόρεια Ευρώπη, είναι πιθανό να οδηγήσουν σε αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας του νησιού μας κατά τους χειμερινούς μήνες.

Ο βραχυπρόθεσμος τουρισμός του καλοκαιριού είναι πιθανόν να αντικατασταθεί με μεσο-μακροπρόθεσμους διαμένοντες στο νησί, όπως ψηφιακούς νομάδες και συνταξιούχους, οι οποίοι αρχικά θα είναι πιο ευέλικτοι στη μετακόμιση της χειμερινής τους έδρας.

Με κατάλληλες επενδύσεις σε προσφορά μακροχρόνιας διαμονής και σε κοινωνικές υποδομές από την επόμενη τοπική αυτοδιοίκηση (διεθνή σχολεία, πανεπιστήμια, παιδικές χαρές, σύστημα υγείας) μπορεί η Ρόδος στο μέλλον να προσελκύσει και άλλες κατηγορίες κοινού, όπως οικογένειες και σπουδαστές.

Ένα είναι σίγουρο από τις εξελίξεις του τελευταίου μήνα στο νησί και στον κόσμο: Ότι τα επόμενα χρόνια η προθυμία για αλλαγή και η ετοιμότητα για αναπροσαρμογή θα είναι απαραίτητες προϋποθέσεις της ικανότητας για επιβίωση.