Γιάννης Σαμαρτζής: Η πλειοψηφία των ελεύθερων επαγγελματιών και των αυτοαπασχολουμένων στη χώρα μας εμφανίζονται “φορολογικά” φτωχοί

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο
Γιάννης Σαμαρτζής
Οικονομολόγος

Πριν από λίγες ημέρες, δόθηκαν στη δημοσιότητα τα επίσημα στοιχεία των δηλωθέντων εισοδημάτων των Ελλήνων φορολογουμένων του έτους 2022.

Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) και του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους (ΓΛΚ), το 71% των ελεύθερων επαγγελματιών δηλώνει εισόδημα χαμηλότερο από τον κατώτατο μισθό.

Συγκεκριμένα:
– Από τους 750.000 ελεύθερους επαγγελματίες, οι 500.000 περίπου, οι αμιγώς ελεύθεροι επαγγελματίες, έχουν εισοδήματα μόνο από την άσκηση ελεύθερου επαγγέλματος, ενώ οι 250.000 έχουν εισοδήματα και από μισθούς - συντάξεις. Το 54% των αμιγώς ελεύθερων επαγγελματιών, δηλαδή περίπου ένας στους δύο, δηλώνουν μηδενικό εισόδημα, ενώ το 85% αυτών δηλώνει ετήσιο εισόδημα κάτω από τις 10.000 ευρώ. Ο μέσος φόρος εισοδήματος που εισπράττει το κράτος από αυτό το 85% των ελευθέρων επαγγελματιών, δηλαδή από τους 425.000 ελεύθερους επαγγελματίες είναι 217 ευρώ ετησίως, ποσό που ανεβαίνει στα 867 ευρώ με το τέλος επιτηδεύματος.

Παράλληλα, και πάλι, λόγω του προβλήματος της φοροδιαφυγής, η συνεισφορά των ελευθέρων επαγγελματιών στον προϋπολογισμό της χώρας μας είναι στο 2,1% των εσόδων, ενώ στην ΕΕ και την Ευρωζώνη είναι στο 5,2%

– Από την άλλη πλευρά, το μέσο φορολογητέο εισόδημα για 3,5 εκατ. μισθωτούς είναι 12.300 ευρώ ετησίως, και ο μέσος φόρος που καλούνται να καταβάλλουν είναι 1.160 ευρώ. Αντίστοιχα, οι συνταξιούχοι πληρώνουν κατά μέσο όρο 847 ευρώ φόρο εισοδήματος.

Τα στοιχεία της Κομισιόν, της ΑΑΔΕ και του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους δείχνουν ότι, λόγω της μεγάλης φοροδιαφυγής, ο μέσος μισθωτός στην Ελλάδα πληρώνει μεγαλύτερο φόρο ετησίως στο κράτος από το 85% των ελεύθερων επαγγελματιών που δηλώνουν εισοδήματα αμιγώς από το ελεύθερο επάγγελμα.

–Το 37% των αυτοαπασχολούμενων (272.000) πληρώνουν μηδενικό φόρο εισοδήματος. Από αυτούς, οι 75.000 (10%) δεν πληρώνουν ούτε το τέλος επιτηδεύματος, άρα έχουν μηδενική συμμετοχή στα άμεσα φορολογικά έσοδα και οι υπόλοιποι 197.000 (27% του συνόλου) πληρώνουν μόνο το τέλος επιτηδεύματος.

Ωστόσο, μόνο το 4% των αυτοαπασχολούμενων πληρώνει το 50% των φόρων στη συγκεκριμένη κατηγορία φορολογούμενων.

Εν τέλει, όσοι από τους ελεύθερους επαγγελματίες στη χώρα μας δηλώνουν κανονικά τα εισοδήματά τους, σηκώνουν δυσανάλογα το μεγαλύτερο βάρος στις πλάτες τους.
Ανέσυρα από το αρχείο το τελευταίο μου άρθρο που δημοσιεύτηκε στις 21/11/2011 στην εφημερίδα «Η Δράσις», σχετικά με τα δηλωθέντα εισοδήματα, κατά κατηγορία επαγγελμάτων, των φορολογουμένων του νομού Δωδεκανήσου, του οικονομικού έτους 2010.

Θα πρέπει να σημειώσω εδώ, ότι παρόμοια δικά μου άρθρα της κατηγορίας αυτής για τα δηλωθέντα εισοδήματα στον νομό Δωδεκανήσου, δημοσιεύθηκαν ανελλιπώς για κάθε έτος, επί μια 15ετία περίπου.

Το τελευταίο αυτό άρθρο μου, το μεταφέρω αυτούσιο, ως μέτρο σύγκρισης, με τα προσφατα δηλωθέντα εισοδήματα, καθώς και τις τυχόν εμφανιζόμενες μεγάλες αποκλίσεις που αυτά εμφανίζουν, στις κατηγορίες των επαγγελμάτων.

Να σημειωθεί ότι το έτος 2010, σε όλες τις κατηγορίες επαγγελμάτων εμφανίζονται υψηλότερα δηλωθέντα εισοδήματα απ’ αυτά του 2022.
Ενδεικτικά, αναφέρω, όπως παρουσιάζεται στο παρακάτω άρθρο μου, ότι στην κατηγορία «ελεύθεροι επαγγελματίες», το 2010 εμφανίζεται μέσο ετήσιο δηλωθέν εισόδημα 33.274 ευρώ, ενώ στην κατηγορία «έμποροι-βιομήχανοι- βιοτέχνες- επαγγελματίες 20.980. ευρώ.

Στα στοιχεία του 2010 που ακολουθούν, ο αναγνώστης διαπιστώνει τις μεγάλες αποκλίσεις στα δηλωθέντα εισοδήματα των φορολογουμένων, μεταξύ του 2010 και του 2022, και συμπεραίνει για το μέγεθος της φοροδιαφυγής.

Τα εισοδήματα που δήλωσαν κατά κατηγορία επαγγελμάτων οι φορολογούμενοι του νομού Δωδ/σου, κατά το οικονομικό έτος 2010

Η Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων του υπουργείου Οικονομικών, κάθε χρόνο, στα πλαίσια του προγράμματος της, παρουσιάζει την απεικόνιση - σε πανελλήνια βάση και ανά νομό - της πηγής εσόδων της άμεσης φορολογίας, η οποία, ως γνωστόν, προσδιορίζει τη συνεισφορά των κοινωνικών ομάδων στα οικονομικά βάρη της χώρας μας.

Η ενέργεια αυτή του υπουργείου Οικονομικών αποτελεί μία έγκυρη πηγή πληροφόρησης, τόσο για τους πολίτες της χώρας μας όσο και για την ίδια την πολιτεία, για τη λήψη των αναγκαίων οικονομικών αποφάσεων.
Τα στοιχεία αυτά, όπως τα επεξεργάστηκα, αποτελούν και ένα χρήσιμο εργαλείο για αυτούς που ασχολούνται με τη στατιστική ανάλυση των οικονομικών μεγεθών του νομού μας.

Σύμφωνα, λοιπόν, με τα πρόσφατα δημοσιευμένα στοιχεία, τα οποία προέκυψαν από την επεξεργασία των φορολογικών δηλώσεων που υποβλήθηκαν το έτος 2010 (αποκτήθηκαν το 2009) σε όλες τις Εφορίες (ΔΟΥ) του νομού Δωδ/σου, παρουσιάζουμε στον Πίνακα τα δηλωθέντα οικογενειακά εισοδήματα, κατά ομάδα επαγγελμάτων.

Με βάση των στοιχείων του Πίνακα, προσδιορίζουμε το μέσο (κατά κεφαλήν) ετήσιο οικογενειακό εισόδημα των φορολογουμένων του νομού Δωδ/σου, κατά ομάδα επαγγελμάτων.

Από την απλή παρατήρηση των στοιχείων των δηλωθέντων μέσων ετήσιων οικογενειακών εισοδημάτων των φορολογουμένων στο νομό μας, διαπιστώνουμε, ότι τα υψηλότερα εισοδήματα δηλώθηκαν από την ομάδα «ελεύθεροι επαγγελματίες», στην οποία ως γνωστόν, ανήκουν οι γιατροί, δικηγόροι, συμβολαιογράφοι, πολιτικοί μηχανικοί, αρχιτέκτονες, τοπογράφοι, οικονομολόγοι, κ.ά. και ακολουθούν κατά σειρά:

α) η ομάδα «Έμποροι - Βιομήχανοι - Βιοτέχνες - Επαγγελματίες», στην οποία περιλαμβάνονται τα εισοδήματα (καθαρά κέρδη) των εμπόρων, βιομηχάνων, βιοτεχνών, ξενοδόχων, φαρμακοποιών, των εκμεταλλευτών εστιατορίων, καφέ-μπαρ, κέντρων διασκέδασης, των κομμωτών, των υδραυλικών και ηλεκτρολόγων, των επισκευαστών και συντηρητών αυτοκινήτων κ.λπ., β) η ομάδα «Συνταξιούχοι», γ) η ομάδα «Μισθωτοί», δ)η ομάδα «Γεωργοί - Κτηνοτρόφοι κ.λπ.» και ε) η ομάδα των «Εισοδηματιών».

Από την παραπέρα ανάλυση των στοιχείων προκύπτει ότι η ομάδα «Ελεύθεροι Επαγγελματίες», ενώ αποτελεί το 3,8% του συνόλου των φορολογουμένων συμμετέχει με ποσοστό 8% στο συνολικό δηλωθέν οικογενειακό εισόδημα. Η ομάδα «Εμποροι - Βιομήχανοι - Βιοτέχνες - Επαγγελματίες», ενώ αποτελεί το 16,8% του συνόλου των φορολογουμένων, συμμετέχει με ποσοστό 22,6% στο συνολικό δηλωθέν εισόδημα.

Οι ομάδες των «Μισθωτών» και των «Συνταξιούχων», οι οποίες αποτελούν το 40,6% και το 19,6% αντίστοιχα στο σύνολο των φορολογουμένων, συμμετέχουν με ποσοστά 41% και 20,2% αντίστοιχα στο συνολικό δηλωθέν οικογενειακό εισόδημα.

Η ομάδα των «Γεωργών - Κτηνοτρόφων κ.λπ.», που αποτελεί το 5,3% των φορολογουμένων συμμετέχει με ποσοστό 4,5% στο συνολικό δηλωθέν εισόδημα. Τέλος, η ομάδα των «Εισοδηματιών», που ενώ αποτελεί το 13,8% του συνόλου των φορολογουμένων, συμμετέχει μόνο με ποσοστό 3,9% στο συνολικό δηλωθέν οικογενειακό εισόδημα.

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι οι ομάδες των «Μισθωτών» και των «Συνταξιούχων», που αποτελούν από κοινού το 60,2% των φορολογουμένων και οι οποίες, κατά τεκμήριο, θεωρούνται φτωχότερες των υπολοίπων, συμμετέχουν με ποσοστό 61,2% στο συνολικό δηλωθέν εισόδημα, ενώ όλες οι υπόλοιπες ομάδες επαγγελμάτων, οι οποίες αποτελούν το 39,8% των φορολογουμένων στο νομό μας, συμμετέχουν με ποσοστό 38,8% στο συνολικό δηλωθέν οικογενειακό εισόδημα.

Αξίζει ακόμη να σημειωθεί, ότι το μέσο (κατά κεφαλήν) ετήσιο οικογενειακό εισόδημα των φορολογουμένων του νομού μας που ανέρχεται σε 15.550 ευρώ, υπολείπεται του αντίστοιχου, σε πανελλήνια βάση, μέσου εισοδήματος που ανέρχεται σε 17.612 ευρώ.

 Αυτό, ίσως, οφείλεται στο γεγονός ότι στον νομό μας, το σύνολο σχεδόν των τουριστικών και συναφών επιχειρήσεων, που αποτελούν ένα σημαντικό ποσοστό επιχειρηματιών της ομάδας «Έμποροι - Βιομήχανοι - Βιοτέχνες - Επαγγελματίες», λειτουργούν εποχιακά και συγκεκριμένα μόνο 4-5 μήνες τον χρόνο, με αποτέλεσμα, τόσο τα εισοδήματα των επιχειρηματιών της κατηγορίας, αυτής όσο και των μισθωτών εργαζομένων στις επιχειρήσεις αυτές να εμφανίζεται χαμηλότερα, συγκριτικά με τα εισοδήματα ορισμένων άλλων περιοχών της χώρας μας, όπου οι επιχειρήσεις τους λειτουργούν σε δωδεκάμηνη βάση.

Ωστόσο, δεν θα πρέπει, ίσως, να αποσιωπηθεί το γεγονός ότι πολλοί επαγγελματίες της κατηγορίας αυτής αλλά και των άλλων κατηγοριων, κυρίως παροχής υπηρεσιών, αποκρύπτουν μεγάλα εισοδήματα, με την μη έκδοση αποδείξεων, αυξάνοντας έτσι το μέγεθος της φοροδιαφυγής, και συντελώντας παράλληλα στην αύξηση του δημοσιονομικού ελλείμματος, το οποίο, κατ’ επέκταση, μας οδηγεί στη διόγκωση του δημοσίου χρέους.

Θα πρέπει επιτέλους ως λαός να καταλάβουμε, ότι τόσο η φοροδιαφυγή όσο και η φοροαποφυγή αποτελούν μέρος του δημοσιονομικού μας προβλήματος, που διαχρονικά οδηγούν στη διόγκωση του δημοσίου χρέους και μας στερούν πολύτιμους και αναγκαίους πόρους, από την παιδεία, την υγεία και την κοινωνική πρόνοια, που στις μέρες μας, των «ισχνών αγελάδων» και της παρατεταμένης οικονομικής ύφεσης, τους έχουμε τόσο μεγάλη ανάγκη.

ΠΙΝΑΚΑΣ
ΔΗΛΩΘΕΝΤΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΑ ΦΟΡΟΛΟΓΟΥΜΕΝΩΝ ΝΟΜΟΥ ΔΩΔ/ΣΟΥ, ΟΙΚ. ΕΤΟΥΣ 2010 (σε εκατ. Ευρώ)