Φίλιππος Ζάχαρης: «Τα εγγόνια του Ομήρου»

Rodiaki NewsRoom

«Τα εγγόνια του Ομήρου» Ένα πολύ σημαντικό βιβλίο από την έρευνα της Χριστίνας Πετροπούλου στα ελληνόφωνα χωριά της Κάτω Ιταλίας. Εκδόσεις «Επίκεντρο»

Γράφει ο
Φίλιππος Ζάχαρης

«Μέσω του ελληνικού γλωσσικού κώδικα, η μικρή αυτή κοινωνία «αμυνόταν» από αυτούς των οποίων δεν γνώριζε ακόμη την προέλευση, και κυρίως τις προθέσεις. Η άφιξη ενός ξένου προκαλούσε πάντα ιδιαίτερο ενδιαφέρον στους κατοίκους, και βιωνόταν ως γεγονός εξαιρετικής σημασίας.

Οι στιγμές της πρώτης συνάντησης μαζί του εμπεριείχε έντονα το κωμικό στοιχείο, λόγω αδυναμίας συνεννόησης, καθώς όλοι οι παρευρισκόμενοι μιλούσαν μεταξύ τους Ελληνικά. Κατ΄αυτόν τον τρόπο, η γλώσσα λειτουργούσε σαν “ασπίδα προστασίας”, με χιουμοριστικό πάντα τρόπο, μέχρι τη στιγμή που θα διευκρινιζόταν ο λόγος της επίσκεψης».

Αυτό είναι ένα μικρό αλλά διαφωτιστικό απόσπασμα από το πολύ ενδιαφέρον βιβλίο της Χριστίνας Πετροπούλου, ανθρωπολόγου – καθηγήτριας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο =, «Τα εγγόνια του Ομήρου – Μνήμη συγγένεια ταυτότητα στο Γκαλλιτσιανό της Καλαβρίας», που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις «Επίκεντρο».

Η ανθρωπολόγος παρέμεινε έξι χρόνια στην Ιταλία παρακολουθώντας εθνο – ανθρωπολογικές σπουδές και πραγματοποιώντας επιτόπια έρευνα στα ελληνόφωνα χωριά της Κάτω Ιταλίας και συγκεκριμένα στο Γκαλιτσιανό της Καλαβρίας, όπου και αρχικά εγκαταστάθηκε το 1984, έφυγε και μετά επέστρεψε, προσπαθώντας να περιγράψει την διστακτικότητα αλλά παράλληλα

και τη μεγαλοκαρδία αυτών των ανθρώπων που μιλούν την ελληνική γλώσσα ως διάλεκτο (γκρέκο / γκρεκάνικα), τις συνήθειες τους αλλά και την προσπάθεια αυτή η μορφή της ελληνικής γλώσσας να διατηρηθεί στο βάθος των χρόνων.
Πρόκειται όντως για μία εξαιρετική προσπάθεια με την επιτόπια έρευνα που παίρνει σάρκα και οστά στο εν λόγω βιβλίο, που στοχεύει στο να φωτίσει άγνωστες μέχρι τώρα πτυχές των ελληνόφωνων χωριών της Κάτω Ιταλίας.

Η συγγραφέας «χάνεται» στις πολύωρες συζητήσεις με τους ντόπιους στην προσπάθειά της ν’ αντλήσει ολοένα και περισσότερα στοιχεία όχι μόνο για την έρευνα την ίδια αλλά για τους ανθρώπους που ζούσαν και ζουν εκεί: «Εξαιρετικής σημασίας υπήρξαν οι ατέλειωτες ώρες που περνούσα γύρω από το μαγκάλι στην πλατεία του χωριού ή το καφενείο», λέει χαρακτηριστικά η συγγραφέας, περιγράφοντας ορισμένες στιγμές κατά τη διάρκεια της επιτόπιας έρευνας.

Η Χριστίνα Πετροπούλου συμπεραίνει, μεταξύ άλλων, ότι η αφιέρωση επαρκούς χρόνου, η γνώση της γηγενούς γλώσσας, η στενή επαφή και η δημιουργία σχέσεων αμοιβαίας εμπιστοσύνης, εκτίμησης μεταξύ ερευνητού και των ανθρώπων υπό μελέτης κοινωνίας, αποτελούν τις βασικές προϋποθέσεις για τη μελέτη και κατανόηση της επιλεγμένης κοινωνίας.

Όντως η συγγραφέας, με την πολύχρονη αυτή προσπάθειά της προσφέρει απλόχερα την επικοινωνία με τους ανθρώπους αυτής της κοινότητας και διαφυλάττει, όχι μόνο την παράδοση, τα ήθη και τα έθιμά τους, αλλά πάνω απ΄όλα την παρουσία και τον αυτοπροσδιορισμό τους.

Αναμφίβολα, μία πολύ σημαντική έρευνα για περιοχές, όπου η ελληνική γλώσσα είναι παρούσα με εκφραστικές ιδιαιτερότητες και γλωσσικές ιδιομορφίες. Ένα βιβλίο έρευνας που προστίθεται ως μία σημαντική ψηφίδα στο πολύ αξιόλογο από ιστορικής απόψεως ανθρωπολογικό μουσείο του ιταλικού Νότου με ελληνικό κυρίως ενδιαφέρον.