Μαρία Καρίκη: Πόσα παραδέχεσαι και πόσο αποσιωπείς;

Rodiaki NewsRoom

Γράφει η
Μαρία Καρίκη
Ψυχολόγος, Msc

Η ανθρώπινη συμπεριφορά είναι αρκετά περίπλοκη και πολυσύνθετη. Πολλές μεταβλητές παίζουν ρόλο στο πώς φερόμαστε και στο πώς αντιδράμε. Ο καθένας μέσα του κουβαλάει την ιστορία του, αλλά και τα τραύματα και συμπλέγματά του.

Πολλές φορές και το ίδιο το άτομο αναρωτιέται για κάποιες συμπεριφορές του, χωρίς απαραίτητα να βρίσκει απαντήσεις στο γιατί ενεργεί έτσι. Θέλει τόλμη να «σκαλίσεις» μέσα σου και να φτάσεις να αναγνωρίσεις και να κατονομάσεις τι πραγματικά φταίει.

Συνήθως οι άνθρωποι προσπαθούν να «δικαιολογήσουν” τον εαυτό τους και όχι απαραίτητα να τον κατανοήσουν. Παρουσιάζουν αντιστάσεις και άμυνες απέναντι στους άλλους, γιατί τους είναι δύσκολο να ομολογήσουν βαθύτερες αλήθειές τους. Αρνούνται να παραδεχτούν, υψώνουν «τοίχος» και απομακρύνονται όταν κάποιος πάει να «αγγίξει» μια ευαίσθητη περιοχή τους. Πολλοί προτιμούν να αποφεύγουν συζητήσεις τέτοιου είδους, γιατί νιώθουν άβολα ή δεν ξέρουν τι να απαντήσουν.

Η ειλικρινής και ουσιαστική επαφή με τον εαυτό μας είναι κανονικά μέρος μιας διαδρομής αυτογνωσίας και αυτεπίγνωσης. Το να αναγνωρίζουμε και να παραδεχόμαστε το τι σκεφτόμαστε και το τι νιώθουμε είναι δείγμα συναισθηματικής νοημοσύνης και προϊόν συστηματικής, εσωτερικής αναζήτησης.

Αν δεν συμβαίνει αυτό μέσα μας, δεν θα μπορούμε να βρούμε τις απαντήσεις που χρειαζόμαστε. Θα ψάχνουμε απεγνωσμένα στους άλλους τις απαντήσεις μας και θα αισθανόμαστε χαομένοι και αποπροσανατολισμένοι, γιατί οι εξηγήσεις που βρίσκουμε έξωθεν δεν μας καλύπτουν και δεν μας ικανοποιούν. Θα έχουμε την τάση να αποδίδουμε ευθύνες κυρίως στους άλλους για τα όσα μας συμβαίνουν, μην μπορώντας να καταλάβουμε τη δική μας συμμετοχή σε ό,τι μας είναι σημαντικό και μας αφορά.

Για να φτάσει, επομένως, κάποιος στο σημείο να παραδεχτεί, χρειάζεται να έχει προηγηθεί μια ειλικρινής ενδοσκόπηση μέσα σε ένα πλαίσιο ώριμης σκέψης. Αν δεν τα καταφέρουμε, οι επιπτώσεις θα είναι πολλές. Καταρχήν, θα κινδυνεύουμε να εκθέτουμε τον εαυτό μας σε δύσκολες καταστάσεις ξανά και ξανά, χωρίς, ίσως, να το αντιλαμβανόμαστε. Θα επαναλαμβάνουμε τα ίδια λάθη, χωρίς να μαθαίνουμε από αυτά.

Για ό,τι μας συμβαίνει θα φταίνε κυρίως οι άλλοι κι όχι εμείς. Οι σχέσεις μας με τους άλλους ανθρώπους θα ζημιώνονται, αν εμείς δεν αναγνωρίζουμε και δεν παραδεχόμαστε ποτέ τίποτα στις συζητήσεις μας. Σε βάθος χρόνου, τα άτομα γύρω μας θα κουράζονται και ίσως θα απομακρύνονται, γιατί χωρίς παραδοχές δεν θα μπορούν να λύνονται τα προβλήματα και οι διαφωνίες.

Υπάρχουν, βέβαια, και εκείνοι που έχουν καταλάβει πράγματα για τον εαυτό τους, αλλά προτιμούν να τα αποσιωπούν κατ'επιλογή. Αρνούνται να τα μοιραστούν με τους άλλους. Το θεωρούν αδυναμία να εκθέσουν τα τρωτά τους σημεία. Συγκαλύπτουν μέσα στη σιωπή, την αποφυγή, την αναβολή τις βαθύτερες συνειδητοποιήσεις τους, γιατί δεν θέλουν οι άλλοι να γνωρίζουν. Είναι διατεθειμένοι να ρισκάρουν τις σχέσεις τους, αρκεί να μην ομολογήσουν τα πιο ενδόμυχά τους σημεία.

Κάτι, τέτοιο, όμως, δεν θα έχει ευοίωνα αποτελέσματα, γιατί οι άνθρωποι που είναι πολύ κοντά μας καταλαβαίνουν πολλά περισσότερα από ό,τι νομίζουμε. Σε αυτούς θ’ αρχίσουμε να φαινόμαστε μυστικοπαθείς, ισχυρογνώμονες και εγωιστές που δεν παραδεχόμαστε τα «προφανή» για αυτούς.

Γενικότερα, θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι περισσότερο περιπλέκονται οι καταστάσεις και οι ιστορίες γύρω μας με τις αρνήσεις και τις άμυνές μας, παρά λύνονται ή τακτοποιούνται. Είναι σαν να επιλέγουμε συνειδητά να δυσκολεύουμε τη ζωή μας με αυτό τον τρόπο και να βάζουμε τον εαυτό μας σε δυσλειτουργικούς φαύλους κύκλους.

Οι ανθρώπινες σχέσεις, αλλά και η σχέση με τον ίδιο μας τον εαυτό, προκειμένου να είναι υγιείς και ισορροπημένες, προϋποθέτουν αυθεντικότητα και αλήθεια, κι όχι «κρυφτό», δικαιολογίες ή συγκαλύψεις.

Είναι απελευθερωτικό και λυτρωτικό να φτάσεις στο σημείο να παραδεχτείς όλα όσα κρατάς μέσα σου και σου έκαναν τόσο καιρό κακό. Είναι δύναμη να παραδέχεσαι και να θες ν’ απαλλαγείς από ό,τι σε βαραίνει, σε φθείρει και σε αλλοιώνει.

Είναι ψυχικά προστατευτικό να επιλέγεις να είσαι ειλικρινής απένατι καταρχήν σε σένα τον ίδιο και να έχεις την πρόθεση και τη διάθεση να ψάξεις σε βάθος όσα συμβαίνουν μέσα σου και επηρεάζουν τις συμπεριφορές, τις αντιδράσεις και τις επιλογές σου. Έτσι, θα μπορείς να ζεις μια πιο ενσυνείδητη ζωή, χωρίς να άγεσαι και να φέρεσαι από αυτοματοποιημένες συνήθειες, απωθημένα ή καταπιεσμένα συναισθήματα ή τραύματα του παρελθόντος...