Πόλεμος στην Ουκρανία: η ζωή δύο χρόνια μετά τη ρώσικη εισβολή

Rodiaki NewsRoom

Δύο χρόνια μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, ο πόλεμος εξακολουθεί να υπάρχει δίπλα μας-αν και δεν είναι πια ψηλά στην επικαιρότητα. Οι Ουκρανοί, όμως, και σήμερα υποφέρουν, μετρούν απώλειες και προσπαθούν να μαζέψουν τα κομμάτια τους, να γειάνουν τις πληγές τους (όσες μπορούν).

Για το τραύμα ενός ολόκληρου λαού, δύο χρόνια μετά, γράφει στην Athensvoice η ψυχολόγος Βικτώρια Σαντούλιακ και τα όσα περιγράφει για το πως είναι η ζωή σήμερα στην Ουκρανία, μας φέρνουν πιο κοντά στην αγριότητα ενός πολέμου που μαίνεται δίπλα μας:

"Σε συνθήκες παρατεταμένου άγχους και πολέμου, χάνουμε την ικανότητά μας να αναπτύξουμε ανθεκτικότητα και ευελιξία, η αντοχή είναι σχεδόν μηδενική, οι πόροι μας εξαντλούνται και τα παιδιά μας χαμογελούν όλο και λιγότερο.

Είναι τρομακτικό και να γράφει ακόμη κανείς ότι ο πόλεμος συνεχίζεται εδώ και δέκα χρόνια. Τώρα συμπληρώνονται δύο χρόνια από την πλήρους κλίμακας ρωσική εισβολή.

Η εξάντλησή μας φτάνει σε τέτοιο επίπεδο, που αντιδρούμε σε όλα αυτά τα γεγονότα με το σώμα μας – το δέρμα μας συνδέεται οντογενετικά με το νευρικό σύστημα και επηρεάζεται. Συγκεκριμένα, γίνεται θαμπό, ξηρό, γεμίζει σημάδια. Η καρδιά μερικές φορές χτυπά με ταχύτητα, η πίεση είναι πολύ υψηλή. Μετά παγώνει και μειώνεται στο ελάχιστο – για να επιβιώσει.

Μερικές φορές νιώθουμε ότι οι επιθέσεις με ρωσικούς πυραύλους στις πόλεις και στα χωριά μας δεν θα σταματήσουν ποτέ. Καθημερινά! Και το τονίζω, έχουμε βαριές απώλειες: από την πλευρά της Ουκρανίας, πεθαίνουν παιδιά, αθώοι άνθρωποι και ο ανθός του έθνους – οι υπερασπιστές μας. Στη ρωσική πλευρά χάνονται βιαστές, δολοφόνοι, ληστές και παιδεραστές που είχαν καταδικαστεί να εκτίσουν βαριές ποινές σε φυλακές υψίστης ασφαλείας.

Η ασφάλεια είναι μία από τις βασικές ανθρώπινες ανάγκες. Ασφάλεια είναι η απουσία απειλών για τα ζωτικά συμφέροντα ενός ατόμου: τη ζωή, την υγεία και την ευημερία του. Δεκάδες εκατομμύρια Ουκρανοί έχουν στερηθεί την ασφάλεια εδώ και πολύ καιρό. Εξαιτίας αυτού, είμαστε εξαντλημένοι και καταθλιπτικοί. Ακόμα και όταν χαμογελάμε, το βλέμμα μας προδίδει βαθύ συναισθηματικό πόνο, θλίψη, άγχος και φόβο. Η κατάθλιψη, οι αγχώδεις διαταραχές και το PTSD είναι τα πιο κοινά συμπτώματα σε ανθρώπους που αναζητούν βοήθεια στον τομέα της ψυχικής υγείας.

Ρώσοι εισβάλλουν στις πόλεις και τα χωριά μας. Τόσο από ξηρά, σε σπίτια, όπου ληστεύουν και βιάζουν, όσο και αεροπορικώς: ρωσικά drones και πύραυλοι προκαλούν καθημερινά την καταστροφή κτιρίων κατοικιών, σχολείων, παιδικών σταθμών και νοσοκομείων. Όσοι καταφέρνουν να κρυφτούν σε ένα καταφύγιο είναι τυχεροί, αλλά δυστυχώς αυτό δεν τους σώζει πάντα από τραυματισμό ή και θάνατο.

Ως ψυχολόγος, δουλεύω με γυναίκες που έχουν υποφέρει από τον πόλεμο. Τηρώντας τις ηθικές αρχές, διατηρώ το απόρρητο. Εκτιμώ ότι μερικές από αυτές θα γράψουν βιβλία στο μέλλον για τις τρομακτικές εμπειρίες που βίωσαν. Προς το παρόν, θα επιτρέψω στον εαυτό μου μία σύνοψη: είναι δύσκολο να εκφράσω λεκτικά τι αισθάνεται μια γυναίκα όταν λαμβάνει την είδηση από το μέτωπο ότι ο σύζυγός της, ο οποίος ήταν δάσκαλος, έχει χαθεί. Και αυτό σημαίνει είτε ότι έχει ήδη σκοτωθεί, και οι Ρώσοι δεν δίνουν τη σορό, είτε ότι είναι αιχμάλωτος.

Η ρωσική αιχμαλωσία είναι μία κόλαση, αυτό που κάνουν οι Ρώσοι σε αιχμαλώτους πολέμου και αμάχους είναι χειρότερο από ό,τι μπορείτε να φανταστείτε. Οι άνδρες συχνά ευνουχίζονται, βασανίζονται, κομμάτια δέρματος με τατουάζ του Κρατικού Εθνόσημου της Ουκρανίας κόβονται. Γυναίκες βιάζονται, ακρωτηριάζονται, κακοποιούνται σωματικά και ηθικά, ταπεινώνονται και λιμοκτονούν. Αν τελικά ο αιχμάλωτος επιστρέψει με σοβαρό τραυματισμό, αυτό θεωρείται ευλογία – επειδή επέζησε και έχει την ευκαιρία να λάβει ιατρική βοήθεια από Ουκρανούς γιατρούς.

Παιδιά οικογενειών από τα κατεχόμενα εδάφη της Ουκρανίας μεταφέρονται βίαια στο έδαφος της Ρωσικής Ομοσπονδίας – η τύχη τους είναι άγνωστη.

Η θεωρία του Βίκτορος Φρανκλ, η αναζήτηση του νοήματος της ζωής ως κεντρική ανθρώπινη κινητήρια δύναμη, σε τέτοιες στιγμές μας βοηθά και μας εμπνέει.

Εμείς, οι Ουκρανοί ψυχολόγοι, είμαστε υπόχρεοι στους συναδέλφους και τους προϊσταμένους μας από το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία, τις ΗΠΑ, τη Γαλλία, τη Ρουμανία, χάρη στους οποίους έχουμε την ευκαιρία να διατηρήσουμε τους δικούς μας πόρους για να βοηθάμε τους συμπολίτες μας.

Σε γενικές γραμμές, όλοι εμείς –όσοι κατάφεραν να εκκενώσουν τα εδάφη που κατέλαβε η Ρωσία, όσοι ζουν μόνιμα στην πρωτεύουσα της Ουκρανίας και σε άλλες πόλεις, όσοι γλίτωσαν από πυραύλους και βρήκαν προσωρινό καταφύγιο σε άλλες χώρες– υποφέρουμε από τον πόλεμο, φέρουμε τραύμα. Εξάλλου, είναι δύσκολο να ζεις δίπλα σε έναν γείτονα που απλώς περιμένει να κοιμηθούμε για να μας επιτεθεί, να μας ληστέψει και να μας σκοτώσει.

Και για το κίνητρο: Πολλοί αναρωτιούνται γιατί ο Πούτιν επιτέθηκε στην Ουκρανία. Σύμφωνα με τη ρωσική προπαγάνδα, οι ρωσικοί κρατικοί και ιδιωτικοί στρατιωτικοί σχηματισμοί, στην πραγματικότητα συμμορίες εγκληματιών, επιτέθηκαν για να προστατεύσουν τη ρωσική γλώσσα, την οποία μιλούν ακόμη κάποιοι από την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης. Αλλά η αλήθεια είναι ότι στην Ουκρανία όλοι έχουν το δικαίωμα να επικοινωνούν σε οποιαδήποτε γλώσσα, αφού είμαστε ένα δημοκρατικό κράτος. Όπως και στην Ελλάδα, όπου μπορείτε να ακούσετε διάφορες γλώσσες στους δρόμους, συμπεριλαμβανομένων των ρωσικών. Ως εκ τούτου, το πραγματικό κίνητρο για την επίθεση στην Ουκρανία είναι η κατάσχεση των φυσικών και βιομηχανικών πόρων: φυσικό αέριο, πετρέλαιο, κεχριμπάρι, τσερνοζιόμ (μαύρη γη). Επίσης, λιμάνια στη Μαύρη Θάλασσα, ναυπηγεία, εργοστάσια σιδήρου, εργοστάσια αεροσκαφών – θέλουν επίσης την οινοποιία, τη γεωργία, τη μεγάλη βιομηχανία τουρισμού και αναψυχής. Θέλουν να βάλουν χέρι στην ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά της χώρας. Θέλουν να κλέψουν την Ιστορία και την ταυτότητά μας.

Να σημειωθεί ότι οι Ρώσοι δεν κλέβουν μόνο οικιακές συσκευές, είδη υγιεινής και αυτοκίνητα, αλλά μεταφέρουν και γνωστά αντικείμενα πολιτιστικής κληρονομιάς από τα μουσεία της Ουκρανίας στο έδαφος της Ρωσίας. Έτσι, τις προάλλες έγινε γνωστό ότι ένας πίνακας του διάσημου Ουκρανού καλλιτέχνη Ivan Aivazovsky «Moonlight Night» βγήκε σε δημοπρασία στη Ρωσία. Η Ουκρανία ζητάει την επιστροφή του.

Η Ουκρανία είναι ένα κοσμικό κράτος με ένα σύστημα κατά το οποίο η θρησκεία είναι διαχωρισμένη από το κράτος. Την ίδια στιγμή, στην Ουκρανία πάνω από το 74% είναι χριστιανοί ορθόδοξοι.

Είναι πολύ λυπηρό το ότι ο αριθμός των κηδειών υπερβαίνει πλέον κατά πολύ τον αριθμό των βαπτίσεων. Και, την ίδια στιγμή, ακόμη και κάτω από τέτοιες δύσκολες συνθήκες, οι γυναίκες στην Ουκρανία συνεχίζουν να γεννούν. Αυτή η διαδικασία περιπλέκεται πολύ από το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια επιθέσεων με ρουκέτες, οι γυναίκες που κυοφορούν πρέπει να σπεύσουν στα υπόγεια των καταφυγίων. Επομένως, μερικά παιδιά γεννιούνται υπό τους ήχους αεροπορικών επιδρομών σε καταφύγια βομβών.

Μπορεί να είμαστε τραυματισμένοι –σωματικά και ψυχικά–, μπορεί να είμαστε εξουθενωμένοι συναισθηματικά, αλλά δεν θα σταματήσουμε: Αυτό που θέλουν οι πολίτες της Ουκρανίας, είναι να διώξουν τον εχθρό από το σπίτι τους".

Φωτογραφίες: Παναγιώτης Μίχος

Μετάφραση-μεταφορά: Λουκάς Βελιδάκης