Φίλιππος Ζάχαρης: Άνθρωποι, σκέψη και σοφία

Φίλιππος Ζάχαρης

Υπάρχουν όνειρα που μπορεί ακόμη να κάνει κανείς και αυτό παρά το γεγονός ότι η φαντασία έχει στερέψει κυρίως επειδή δεν υπάρχουν εμπνευστές και οραματιστές αλλά πάνω απ΄όλα ρυθμιστές των εξελίξεων που τρέχουν από λεπτό σε λεπτό.

Υπάρχουν άνθρωποι που μπορούν να βαδίσουν ακόμη σε τεντωμένο σχοινί, να ριψοκινδυνεύσουν την ασφάλειά τους και να ταράξουν τη νηνεμία, αυτόν τον εφιαλτικό εφησυχασμό που επικρατεί τις τελευταίες δεκαετίες.

Ρομαντικούς θα τους έλεγε κανείς, ποιητές και λογοτέχνες ταγμένους στη δημιουργία τους, καλλιτέχνες του δρόμου που δεν βολεύονται πίσω από τις ευρεσιτεχνίες τους, όπως και να τους θεωρήσει κάποιος, αντιστέκονται σθεναρά στη μαζική αποχαύνωση με το αστείρευτο όπλο της αυταπάρνησης κατά της αγχόνης του κατεστημένου.

Δεν είναι ανάγκη να τους αναγνωρίσει κανείς από το παρουσιαστικό τους – εξάλλου αυτό δεν μπορεί να λειτουργήσει πλέον – δεν εμφανίζονται ποτέ στο προσκήνιο γιατί το χαρακτηριστικό τους είναι η σεμνότητα της έκφρασης και πράξης, άλλοτε βέβαια η παρουσία τους γίνεται αισθητή γιατί δεν αντέχουν άλλο τη σιωπή.

Με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, οι πολίτες αυτοί που δεν περιμένουν τις γιορτές για να ευχηθούν υγεία και δημιουργία, όλοι αυτοί οι εθελοντές της αλληλοβοήθειας δεν θα βρουν ποτέ λημέρι να ησυχάσουν γιατί πατρίδα τους είναι ο κόσμος και οι έγνοιες του, οι λαοί και η πορεία τους.

Οι πολίτες αυτοί σηματοδοτούν πάντα τη νέα εποχή, κυκλοφορούν ανήσυχοι με τα φαναράκια τους μεταδίδοντας γνώση ακριβώς όπως κάνουν οι πιστοί με το θρησκευτικό μήνυμα των εορτών. Δεν έχουν ανάγκη να τους επικροτήσουν, δεν ανταλλάσσουν ποτέ ευχές, μια φευγαλέα ματιά είναι το όλο πόνημα και ένα κοίταγμα στα εσώτερα της ψυχής, αφού οι λέξεις έχασαν πια το νόημά τους.

Μπορεί κανείς να τους μετρήσει όλους αυτούς στα δάχτυλα του ενός χεριού, μπορεί να τους απαριθμήσει και να αποδείξει πως αποτελούν τις φωτεινές εξαιρέσεις σε αυτόν τον απροσμέτρητης ασημαντότητας κόσμο; Δεν το γνωρίζω αλλά ούτε και τους αφορά.

Η γνώση, η πνευματική καλλιέργεια, ο φάρος της μάθησης και τα σημάδια του ύψιστου ανθρώπινου αγαθού που σχετίζεται με το Νοείν και το Αυτό, όλες οι καταδύσεις στην ανθρώπινη ψυχή δημιουργούν το άλλοθι για εκείνους που δεν περιμένουν να γεράσουν για να σκεφτούν αλλά απλά γερνούν σκεπτόμενοι.

Θα μπορούσε να πει κανείς πως θυσιάζουν εαυτούς στη συνολική απάθεια και αγνωσία; Δεν το ξέρω. Αν τους ρωτήσεις, θα σου πουν πως δεν θεωρούν εαυτούς μάρτυρες παρά μόνο στρατευμένους στη γνώση, αισθανόμενοι ως προστάτες του ανέφικτου που δεν συμμερίζονται όμως ποτέ όταν κάτι μπορεί ανά πάσα στιγμή μπορεί κατά τη γνώμη τους να γίνει χειροπιαστό.

Τα όνειρα λοιπόν έχουν ακόμη θέση στον κόσμο μας γιατί υπάρχουν άνθρωποι που τα πρεσβεύουν και τα ακολουθούν.

Δεν είναι ρομαντισμός αυτό ούτε κάποιας μορφής εγκλωβισμός σε ανεπίκαιρες τάχα ιδέες, πολύ δε περισσότερο όταν αυτές οι αξίες γίνονται δυσεύρετες στην πλανημένη μάζα που ψάχνει να μάθει από τις χωρίς φλόγα ιστορίες της διπλανής πόρτας, αφού τα έπη δεν υφίστανται πια.

Δηλαδή επιλέγεται από τη μάζα ένας τρόπον τινά μονόδρομος, η μοναδική οδός του μονοδιάστατου ανθρώπου, η λεκτική πενία που τόσο αφορίζουμε αλλά ενστερνιζόμαστε με τη χρήση της καθημερινής αργκό, η λαύρα καθυπόταξη σε φτηνά τροπάρια που ακόμη και οι ίδιες οι θρησκείες δεν συνηγορούν.

Φωτεινές λοιπόν εξαιρέσεις σε έναν κόσμο που έχασε οριστικά τον δρόμο; Ελάχιστες και μόνο παρουσίες για την κάλυψη ενός δυσαναπλήρωτου κενού που αφορά την γνώση; Ίσως.

Όλοι αυτοί οι άνθρωποι περνούν από δίπλα μας και δεν μιλούν φωναχτά - απλά διδάσκουν με το ύφος τους.

Σέβονται την ιστορία, το παρελθόν, όσο το παρόν και το μέλλον. Χτίζουν Πολιτείες του λόγου με πολύπλοκες φράσεις γιατί επιλέγουν να ακονίσουν και να φρεσκάρουν τη σκέψη του καθενός, δεν ορέγονται δε ουδαμώς παλάτια στην άμμο που θα καταπιεί αργά ή γρήγορα το κύμα του νέο-συντηρητισμού.

Μπορεί να γίνονται αντιληπτοί οι άνθρωποι στους οποίους αναφέρομαι, όχι όμως με την πρώτη ματιά. Υπάρχουν όμως και είναι δραστήριοι. Ζουν για να μπορούν να σκέπτονται ή κάνουν σκέψεις για να μπορούν να ζουν.

Σε κάθε περίπτωση, δεν ξεγελιούνται ούτε παρασύρονται από μαζικές λαοσυνάξεις και μαζώξεις παρόλο που στοχεύουν στην αφύπνιση του κόσμου, της ίδιας δηλαδή της μάζας. Κάποτε δε, όταν ο χρόνος παρέλθει και υποδείξει τη στερνή οδό, φεύγουν μαζί του για το Άγνωστο, χωρίς επικήδειους και μεγάλους χαιρετισμούς. Θα έλεγε κανείς, πως αυτό είναι και το τελευταίο μήνυμα που θέλουν να εκπέμψουν, να εγκαταλείπει κανείς τον κόσμο ακριβώς με τον τρόπο που ήρθε, χωρίς τυμπανοκρουσίες και μεσσιανισμό, με χαρά και ικανοποίηση πληρότητας.

Δεν ήταν ποτέ ο στόχος τους και η ψυχική τους ροπή το να μεμψιμοιρούν για τις βιωματικές συνθήκες και εμπειρίες. Τους αρκούσε που μπορούσαν να σκέφτονται και το να κάνουν και τους άλλους να σκεφθούν. Η ύψιστη ανθρώπινη αποστολή στον κόσμο του φαίνεσθαι και του κακομοίρικου ανθρωπισμού, που με μια λέξη μεταφράζεται παρωδία μιας φτωχής σε αξίες και νοήματα ζωής, με ανθρώπους που δεν άκουσαν ποτέ, ούτε θαύμασαν τη σοφία. Με πρεσβευτές όλους εκείνους που δεν έπαψαν να σκέπτονται επί παντός σκεπτού.