Ηλίας Καραβόλιας: Η βολική θέση μιας διπολικής κοινωνίας

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο Ηλίας Καραβόλιας

«Έρχεται μια στιγμή που το πρόβατο δεν μπορεί να ξεχωρίσει ποιος είναι ο βοσκός και ποιος ο λύκος» λέει μια λαϊκή ρήση.

Φρονώ ότι με αυτό το δίλημμα ζει πλέον μεγάλο μέρος της κοινωνίας που επηρεάζεται εύκολα από το herding behavior (συμπεριφορά αγέλης) κυρίως στα social media.

Η χώρα κατάντησε να έχει πολιτικά υποκείμενα «ελεύθερα να υπακούν». Γίναμε στατιστικές και βιοπολιτικές «μονάδες υποταγής» στην κάθε είδηση ή εντολή που εκπέμπεται χωρίς φίλτρα.

Τελικά, πού καταλήγουμε με όλα όσα γίνονται γύρω μας; Καταλήγουμε να τα εκλογικεύομε και να τα δικαιολογούμε. Να τα κανονικοποιούμε, ώστε βολικά να απεμπολούμε την ευθύνη της ορθής επιλογής από πάνω μας.

Να πλάθουμε εν μέσω καλής ζωής (ακριβής και υπερχρεωμένης) φαντασιακά αδιέξοδα και δυστοπίες, ώστε να μένουμε προσκολλημένοι στο συστημικό αυτόματο του απολαυσιακού παρόντος.

Επιλέγουμε ξανά και ξανά το εξουσιαστικό πανοπτικό που μας κουμαντάρει, ενώ απολαμβάνουμε σχεδόν μαζοχιστικά το σύμπτωμα παραβίασης της κοινής λογικής.

Στερούμε μόνοι μας από τους εαυτούς μας το δικαίωμα της στοιχειώδους κριτικής σκέψης.

«Κανένας δεν δυστυχεί ως Έλληνας αλλά όλοι οι Έλληνες δυστυχούν ως πολίτες» έγραψε προχθές ο Π. Δημητρολόπουλος στο «ΒΗΜΑ».

Και μας υπενθύμισε κάπως την αιώνια ανικανότητά μας να βλέπουμε μπροστά και όχι πίσω. Να μην αποφεύγουμε τη συλλογική ανάκληση του ανώφελου. Να παλεύουμε με εσωτερικευμένες διπολικές διαταραχές μεταξύ Ανατολής και Δύσης, θεολογικού συνταγματισμού και προτεσταντικού φορμαλισμού (μεταξύ gov gr και χαρτιού)

Τρεφόμαστε από την εμμονή μας σε μια δήθεν βιωματική αυτοδιάγνωση: «ξέρω από τι πάσχω, ξέρω από τι πάσχει η κοινωνία, άρα συνεχίζω κανονικά».

Δεν υπάρχει φυσικά Έλληνας που «να μην ξέρει». Και το χειρότερο: δεν υπάρχει Έλληνας που να μην λέει «ότι ξέρει».

Ακόμα και το περίφημο «ξέρεις ποιος είμαι εγώ» έρχεται δεύτερο (ως μεγαλομανιακό σύμπτωμα) μπροστά στο ειρωνικό και πονηρό «πού να ήξερες τι γνωρίζω».

Ένα νοσηρό παίγνιο ανταλλαγής ναρκισσισμών και σκουριασμένων ιδεολογικών εμμονών, κάνει μια ολόκληρη χώρα να πιστεύει κατά καιρούς ότι «δεν υπάρχει άλλη λύση».

Και παράλληλα, να ρωτάει ο ένας τον άλλο επιδεικτικά: «εσύ δηλαδή τι θα ψηφίσεις» όπως ρωτάμε (ελληνικότατο φαινόμενο) τι παρήγγειλε ο άλλος να φάει, ώστε να δούμε πάνω κάτω τι θα φάμε και εμείς! Ήταν ανέκαθεν πολύ βολικό να δούμε τι μαγαζί ή τι αυτοκίνητο πήρε ο διπλανός μας (ώστε να πράξουμε είτε μιμητικά είτε εκουσίως ανταγωνιστικά).

Πρόκειται για τον ηθικό πάτο της ιδεολογικής σύγχυσης, μια απέλπιδα προσπάθεια του υποκειμένου για έναν νυγμό (nudge) ώστε να φύγει η ευθύνη του ως πολίτη.

Πρόκειται για τον μετανεωτερικό ενταφιασμό της ατομικής επιλογής από το ελεύθερο υποτίθεται υποκείμενο τού εκλέγειν και του εκλέγεσθαι.

Η ψήφος κατάντησε λοιπόν και αυτή υπόδειξη, μια συμβολική αναπαράσταση της κοινωνικής επιθυμίας.

Και η κάλπη δεν μοιάζει παρά με μια καλά μελετημένη ρουλέτα που μπορεί να γεννήσει τα πάντα ως ενδεχόμενα.

Η νεοελληνική κοινωνία όμως θα συνεχίζει να τζογάρει με τον εαυτό της ποντάροντας στο ψευδαισθητικό «σίγουρο», επειδή θυμάται το επικίνδυνο, χωρίς να θέλει να δει το ρίσκο της βολικής επιλογής…