«Εμείς κάψαμε τη Ρόδο»

Της Βαρβάρας Μπογδάνου Barbara@rodiaki.gr Νέα τροπή φαίνεται ότι θα πάρουν οι υποθέσεις με τις εκρήξεις βομβών και τις πυρκαγιές στη Ρόδο το 1994, μετά τα όσα σταδιακά βλέπουν το φώς της δημοσιότητας για τη δράση των Γκρίζων Λύκων, των παρακρατικών οργανώσεων αλλά και των μυστικών υπηρεσιών της Τουρκίας. Τα στοιχεία που υπήρχαν τότε όχι μόνο για τη Ρόδο αλλά και για τις άλλες περιοχές της χώρας που δέχτηκαν ανάλογα πλήγματα, είναι πλέον ατράνταχτα όμως η απραξία των κυβερνήσεων δεν οδήγησε τότε πουθενά. Μία αναφορά στα όσα έγιναν και καταγράφηκαν από τις επίσημες ελληνικές αρχές το κρίσιμο διάστημα, συμπληρώνουν το παζλ των γεγονότων και φωτίζουν πολλά σημεία τους. Οι αποκαλυπτικές λεπτομέρειες περιλαμβάνονται σε βιβλίο με τον τίτλο «Οι τουρκικές μυστικές υπηρεσίες και η ΜΙΤ» του Μάνου Ηλιάδη που κυκλοφόρησε το 1998, και βασίζονται σε όσα δημοσίευσε ο συγγραφέας του στο περιοδικό «ʼμυνα και Διπλωματία» στο οποίο υπήρξε διευθυντής σύνταξης εκείνο το διάστημα. Μεταξύ άλλων αναφέρεται ότι «το δυστύχημα του Σουσουρλούκ στο οποίο σκοτώθηκε ο Αμπντουλλάχ Τσατλί επιφανές στέλεχος των Γκρίζων Λύκων και Μαφίας, έφερε στην επιφάνεια και άλλα γεγονότα όπως οι αποκαλύψεις του Σεντάτ Μπουτζάκ, βουλευτή του κόμματος του Ορθού Δρόμου και συνεπιβάτη του Τσατλί, στο μοιραίο αυτοκίνητο, ότι στα πεπραγμένα του τελευταίου ήταν και ο εμπρησμός των ελληνικών νησιών του 1994. Οι αποκαλύψεις του Μπουτζάκ που έγιναν σε συνέντευξή του στο κανάλι ΗΒΒ λίγες ημέρες μετά το δυστύχημα, δημοσιεύθηκαν την επόμενη στην εθνικιστική εφημερίδα Yeni Safak η οποία κυκλοφόρησε με τίτλο «Εμείς κάψαμε τη Ρόδο». Είναι βέβαια αξιοσημείωτο ότι τα αντίτυπα της συγκεκριμένης εφημερίδας κάηκαν σε μία περίεργη πυρκαγιά η οποία την έπληξε σχεδόν αμέσως μετά την εκτύπωση των φύλλων της με αποτέλεσμα να διασωθούν ελάχιστα αντίτυπα». «ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΜΕ ΤΗ ΦΩΤΙΑ» Σε άλλα σημεία του βιβλίου και με τον υπότιτλο «Παιχνίδια με τη φωτιά» διαβάζουμε τα εξής: Οι οργανωμένες πυρκαγιές των ελληνικών νησιών του 1993 και 1994, έγιναν αφορμή για να αποκαλυφθεί η έκταση του ακήρυκτου πολέμου που διεξάγει από ετών η Τουρκία εις βάρος της Ελλάδος και για να αφυπνισθεί, αν και όχι τελείως, η ελληνική πολιτική ηγεσία ως προς τα μέσα που χρησιμοποιούν οι Τούρκοι. Οι πυρκαγιές βέβαια, δεν ήταν παρά ένα μόνο από τα μέσα που χρησιμοποιούν και μάλιστα δεν αποτελούσαν καν μία νέα μέθοδο. Από τα μέσα της δεκαετίας του ΄80 οι ελληνικές αρχές όχι μόνο είχαν στοιχεία για την εμπλοκή των Τούρκων στις διάφορες “ανεξήγητες” πυρκαγιές, αλλά είχαν επιτύχει να συλλάβουν και τους δράστες τους. Η περίεργη αντίληψη όμως όλων των ελληνικών κυβερνήσεων ότι η λήψη των ενδεδειγμένων μέτρων για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων τουρκικών προκλήσεων θα επιδείνωνε την κατάσταση, όχι μόνο δεν επέφερε το επιδιωκόμενο μέσω της τακτικής αυτής αποτέλεσμα, αλλά φυσικά ενεθάρρυνε την συνέχιση και κυρίως την κλιμάκωση των τουρκικών εχθρικών ενεργειών. Επί πλέον, η ατελέσφορος αυτή τακτική, η οποία αγνοούσε μια σημαντική αρχή της στρατηγικής βάσει της οποίας μια απειλή αντιμετωπίζεται στο χαμηλότερο δυνατό επίπεδο, ενείχε τον ακόμη μεγαλύτερο κίνδυνο οι δυο χώρες να οδηγηθούν τελικώς σε πόλεμο. Διότι, από καθαρά θεωρητική άποψη, όταν μια χώρα κατορθώνει να αποκτήσει την δυνατότητα να καταφέρει, σε μια αντίπαλη χώρα, πλήγματα με σημαντικές οικονομικές και άλλες επιπτώσεις και δη ατιμωρητί και τούτο χωρίς την ανάγκη να καταφεύγει σε πόλεμο, τότε το πιθανότερο να συμβεί δεν μπορεί να είναι άλλο από την συνέχιση αυτής της πρακτικής, καθ΄ όσον τουλάχιστον χρόνο η χώρα που δέχεται τα πλήγματα δεν αντιδρά. Στο πλαίσιο αυτής της λογικής, η έλλειψη δυναμικής αντιδράσεως εκ μέρους της υφιστάμενης τα πλήγματα χώρας, όχι μόνο διευκολύνει την συνέχισή τους αλλά μπορεί να προκαλέσει και μια επικίνδυνη κλιμάκωση ή να οδηγήσει τελικώς τις σχέσεις μεταξύ των δυο χωρών σε επικίνδυνη ένταση, με απρόβλεπτη - ή αντίθετη της επιδιωκόμενης - έκβαση. Η περίεργη αντιμετώπιση εκ μέρους των ελληνικών αρχών των καταφανέστατων πράξεων δολιοφθοράς είχε ως φυσικό αποτέλεσμα την κάθετη και επί συστηματικής πλέον βάσεως αύξηση των “ανεξήγητων” πυρκαγιών. Το 1993 οι πυρκαιές στα νησιά και σε άλλες περιοχές της χώρας έλαβαν ιδιαίτερα μεγάλες διαστάσεις, η δε ελληνική πλευρά για πρώτη φορά έκανε μνεία “εξωγενών παραγόντων” δια στόματος του τότε πρωθυπουργού Κ. Μητσοτάκη. Να σημειωθεί ότι και στις πυρκαγιές αυτές, τα στοιχεία της τουρκικής αναμείξεως δεν έλειψαν. Οι αρχές είχαν επισημάνει δύο Τούρκους που επισκέφθηκαν την Ικαρία, την Κρήτη και τη Ρόδο σε χαρακτηριστικά ταξίδια-αστραπή, μετά τα οποία ξέσπασαν καταστροφικές πυρκαγιές. Η αχνή αναφορά σε “εξωγενείς παράγονες” δεν ήταν φυσικά ο κατάλληλος τρόπος για να αντιμετωπισθεί μια σαφέστατα εχθρική ενέργεια, με προφανή κίνητρα και οφέλη για την τουρκική πλευρά. Αντιθέτως μάλιστα, η πρωτοφανής ανοχή και παθητικότητα της ελληνικής πλευράς απεθράσυνε την Αγκυρα, παράλληλα δε την διευκόλυνε τα μέγιστα στην στρατολόγηση νέων εμπρηστών οι οποίοι, στην χειρότερη των περιπτώσεων, δεν θα είχαν τίποτε να φοβηθούν πέραν μιας ολιγοήμερης κρατήσεως. Ετσι το 1994 υπήρξε το έτος που οι πυρκαγιές έλαβαν τέτοιες διαστάσεις , οι δε συνοδές ενδείξεις ήταν τόσο αποκαλυπτικές, που θα ήλπιζε κανείς ότι η ελληνική πλευρά επί τέλους θα αφυπνίζετο. Περιέργως, κάτι τέτοιο δεν συνέβη και πάλι. ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ “Στις 22 Ιουνίου το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών είχε στα χέρια του την επιστολή μιας τουρκικής “εξτρεμιστικής” οργανώσεως προς την πρεσβεία μας στην Αγκυρα, με την οποία προανεγγέλετο - εις το όνομα του τουρκικού έθνους - η διενέργεια ενός μπαράζ επιθέσεων στα ελληνικά νησιά του Αιγαίου, με πρώτο στόχο την Ρόδο, ως αντίποινα για τις καταστροφές που υπέστη ο τουρισμός από τις επιθέσεις των Κούρδων ανταρτών (σε τουριστικές περιοχές της Τουρκίας). Στις 11 Ιουλίου εξερράγη μια βόμβα στη Λίνδο της Ρόδου, περιοχή του πρώτου -ως ανηγγέλθη- στόχου. Ο πρωθυπουργός της χώρας δηλώνει: «Είναι ένας κύκλος επεισοδίων που δεν είχαμε ξαναδεί στην Ελλάδα. Είναι κάτι καινούργιο. Και το υπουργείο Δημοσίας Τάξεως ερευνά προς κάθε κατεύθυνση. Η βαρυσήμαντη δήλωση ότι οι έρευνες στρέφονται σε κάθε κατεύθυνση επαναλαμβάνεται και από τον υπουργό Τύπου και ΜΜΕ, που προσθέτει πάντως ότι “είναι επίσης προφανές ότι το γεγονός αυτό είναι μεμονωμένο”. Στις 12 Ιουλίου εξερράγησαν δύο ακόμη βόμβες στη Ρόδο. Ο υπουργός Δημοσίας Τάξεως, σε δηλώσεις του, εχαρακτήρισε την ενέργεια “προβοκάτσια εξωελληνικού κέντρου” και πρόσθεσε ότι “στα χέρια των ελληνικών αρχών υπάρχουν κάποια στοιχεία, τα οποία όμως δεν μπορώ να αποκαλύψω”. Στις 13 Ιουλίου 1994 , δύο ημέρες μετά την πρώτη επίθεση και χωρίς κανένα διάβημα εκ μέρους της ελληνικής κυβερνήσεως προς το μη κατονομασθέν “εξωελληνικό” κέντρο, ακολούθησαν οι πυρκαγιές σε 3 μέτωπα στην περιοχή Βελανιδιές της Ρόδου. Λίγο πριν, είχε προηγηθεί τηλεφώνημα σε αξιωματικό υπηρεσίας της Αστυνομίας από άτομο που, με σπαστά ελληνικά, παρεπλάνησε τις αρχές δημιουργώντας τις κατάλληλες συνθήκες αντιπερισπασμού, ο οποίος είχε καταστεί αναγκαίος από τα αυξημένα μέτρα ασφαλείας. Ο άγνωστος είχε προειδοποιήσει ότι θα ανατιναζόταν το λιμεναρχείο στις 8.30 μ.μ. -την ίδια ώρα που εξέσπασαν οι πυρκαγιές 35 χλμ. μακρύτερα- με αποτέλεσμα να μεταβούν εκεί οι άνδρες της Αστυνομίας. Δεν έγιναν δηλώσεις εκ μέρους της ελληνικής κυβερνήσεως. 14 Ιουλίου 1994. Ουδέν περιστατικό λαμβάνει χώρα στη Ρόδο, όπου αρχές και κάτοικοι κλιμακώνουν τα μέτρα ασφαλείας. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, με δηλώσεις του, εχαρακτήρισε απόλυτα λογική την σύνδεση της τριπλής βομβιστικής ενέργειας στη Ρόδο και της μεγάλης πυρκαγιάς και παρετήρησε ότι “οι διωκτικές αρχές εξετάζουν όλα τα λογικά ενδεχόμενα τα οποία έρχονται αμέσως στο νου”. Σε ερώτημα (δημοσιογράφου) εάν υπάρχουν συγκεκριμένα στοιχεία που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι πίσω από τις επιθέσεις είναι οι τουρκικές μυστικές υπηρεσίες, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος ετόνισε ότι η “Ελλάδα αντιμετωπίζει το θέμα στο αστυνομικό πλαίσιο”. Σε παρόμοια δήλωση προέβη και ο υφυπουργός Εξωτερικών ο οποίος επεσήμανε ότι δεν φαίνεται να υπάρχει κάποιο οργανωμένο σχέδιο προερχόμενο από την Τουρκία και σχετιζόμενο με τις βομβιστικές επιθέσεις στη Ρόδο. Παρά τις παραπάνω δηλώσεις των Ελλήνων επισήμων, η ʼγκυρα επιχείρησε -μετά από σιγή ημερών- να καταρρίψει με δηλώσεις του εκπροσώπου του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών τις υπόνοιες που διετύπωσε ο ελληνικός τύπος. 16 Ιουλίου 1994: Καίγεται η Λήμνος και σειρά παίρνει η Σάμος, όπου ξεσπούν φωτιές σε 3 σημεία. 4 Αυγούστου 1994: Νέα πυρκαγιά ξεσπά στη Σάμο. 5 Αυγούστου 1994: Φωτιά στη Χίο και στο Καστελλόριζο. 15 Αυγούστου 1994: Νέες φωτιές σε Λέσβο, Χίο και Σάμο. Η ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ “Ενδιαφέρον πάντως στην όλη υπόθεση έχει η γενικότερη στάση της Τουρκίας την περίοδο που οι πυρκαγιές εμένοντο στην Ελλάδα. Μία προσεκτική παρατήρηση της στάσεως αυτής όπως συντίθεται από ανακοινώσεις επισήμων και λοιπά γεγονότα -πραγματικά ή μη- που εμφανίζονται στον καθηγούμενο τουρκικό τύπο, αποκαλύπτει ενδιαφέρουσες ενδείξεις της τουρκικής μεθοδολογίας. Το 1994, για απράδειγμα, ενώ η Ελλάδα υφίστατο βομβιστικές επιθέσεις στη Ρόδο στην αιχμή της τουριστικής περιόδου (έκρηξη μίας βόμβας στις 11 Ιουλίου και δύο βομβών στις 12 Ιουλίου), κάτι που υπό κανονικές συνθήκες θα ετύγχανε μεγάλης προβολής στα τουρκικά μέσα μαζικής ενημερώσεως, το γεγονός ανεφέρθη απλώς ως σύντομη είδηση, χωρίς ιδιαίτερη προβολή ή σχόλια. Υπήρξε δηλαδή μία χαρακτηριστική απόκλιση από την συνήθη πρακτική, υπό την μορφή υποβαθμίσεως της ειδήσεως. Για όσους έχουν ασχοληθεί έστω κατ’ ελάχιστον με την τουρκική πολιτική, τέτοιες αποκλίσεις είναι πάντοτε αποτέλεσμα παρεμβάσεως του κρατικού μηχανισμού στα ούτως ή άλλως καθοδηγούμενα μέσα μαζικής ενηεμρώσεως και εμφανίζονται από της ιδρύσεως του σύγχρονου τουρκικού κράτους. Στις 13 Ιουλίου, δύο ημέρες μετά την πρώτη βομβιστική επίθεση στη Ρόδο και ενώ ο ελληνικός τύπος εστρέφετο με σαφείς νύξεις έως και ανοικτές καταγγελίες προς την κατεύθυνση της Τουρκίας, το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Ανατόλια (Anadolu Ajansi) προσπάθησε να αποπροσανατολίσει την κατάσταση δημοσιεύοντας την είδηση ότι σημειώθηκε βομβιστική επίθεση στα ʼδανα (Adaana). Να σημειωθεί ότι στην είδηση υπήρχε σχόλιο που ανέφερε ότι η επίθεση πραγματοποιήθηκε κατά τον ίδιο τρόπο που είχαν σημειωθεί οι εκρήξεις στη Ρόδο (εντός κάδου απορριμμάτων) το οποίο αποσκοπούσε στο να επιρρίψει τις ευθύνες στους Κούρδους. Στις 14 Ιουλίου, όταν είχαν εκδηλωθεί οι πρώτες πυρκαγιές στη Ρόδο και ο ελληνικός τύπος τις απέδιδε στην Τουρκία χωρίς όμως καμία επίσημη ελληνική καταγγελία, ο εκπρόσωπος του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών απέρριψε τις κατηγορίες περί εμπλοκής της Τουρκίας και κατέφυγε στην κλασική δήλωση ότι με τέτοιες κατηγορίες δηλητηριάζονται οι ελληνοτουρκικές σχέσεις (η δήλωση θεωρείται “κλασική”, διότι χρησιμοποιείται σε κάθε σχεδόν περίπτωση όπου η Τουρκία καταλαμβάνεται παρανομούσα, όπως σε περίπτωση αποκαλύψεως κατασκοπευτικής δραστηριότητας κάποιου διπλωμάτη της και άλλες συναφείς περιπτώσεις). Όταν οι πολυήμερες πυρκαγιές επεκτάθηκαν σε λίγο και στα υπόλοιπα νησιά του Αιγαίου, το φαινόμενο της υποβαθμίσεως της ειδήσεως ήταν και πάλι εμφανές στον τουρκικό τύπο ο οποίος, την πρώτη εβδομάδα του Αυγούστου, ησχολείτο με τις συνήθεις εποχιακές πυρκαγιές των τουρκικών δασών και παρέθετε στοιχεία για τις πυρποληθείσες εκτάσεις. Την τρίτη εβδομάδα -και ενώ επλήθαιναν οι κατηγορίες στον ελληνικό τύπο για την τουρκική ανάμειξη στις δικές μας πυρκαγιές- ο υπουργός Δασών της Τουρκίας ενεφανίσθη πνέων μένεα κατά των εμπρηστών των δασών της χώρας του και ανεκοίνωσε νέες, αυστηρότερες, ποινές για τους υπεύθυνους. Στις 2 Σεπτεμβρίου, όταν ήταν γνωστό ότι οι ελληνικές αρχές είχαν προσανατολίσει τις έρευνες προς την κατεύθυνση της Τουρκίας, οι Τούρκοι κατέφυγαν πάλι στην προσπάθεια αποπροσανατολισμού και επιρρίψεως των ευθυνών στους Κούρδους. Η γνωστή για τους δεσμούς της με το κράτος εφημερίδα Milliyet εδημοσίευσε μία φωτογραφία τριών νεαρών Κούρδων, σε έναν γυμνό λόφο πλησίον της Κωνσταντινουπόλεως, οι οποίοι κρατούσαν στα χέρια τους δοχεία με εύφλεκτες ύλες και έδειχναν στους αστυνομικούς που τους είχαν συλλάβει τον τρόπο με τον οποίο είχαν βάλει φωτιά στο δάσος του Ζεκεριάκιοϊ. Φυσικά, είχαν “ομολογήσει” ότι είχαν ενεργήσει κατόπιν εντολών της ηγεσίας του ΡΚΚ. Την ίδια φωτογραφία με τους τρείς Κούρδους εδημοσίευσε και η Hurriyet με λεζάντα “να οι δολοφόνοι του δάσους”, ενώ η Sabah της ίδιας ημέρας ανέφερε ότι οι συλληφθέντες ήταν πέντε. Λίγο αργότερα, ενώ οι ελληνικές αρχές είχαν συγκεντρώσει αρκετά στοιχεία για την τουρκική ανάμειξη στους εμπρησμούς, οι Τούρκοι κατέφυγαν σε μία ακόμη κλασική τους μέθοδο: Με δήλωση χαμηλόβαθμου αξιωματούχου κατηγόρησαν την Ελλάδα ότι προκαλεί πυρκαγιές στα τουρκικά δάση. Η μέθοδος της αντιστροφής της πραγματικότητας, η Τουρκία δηλαδή να κατηγορεί μία χώρα που υπέστη εχθρική τουρκική ενέργεια ότι έχει διαπράξει την ίδια ενέργεια εις βάρος της Τουρκίας, είναι τόσο χαρακτηριστική της Τουρκικής πολιτικής που στην ουσία αποτελεί και την κυριότερη ένδειξη, δίκην ομολογίας, της τουρκικής ενοχής. Χρήση της μεθόδου αυτής υπάρχει ακόμη και στις πλέον αυταπόδεικτες περιπτώσεις για ανάμειξη της Τουρκίας σε εχθρικές δραστηριότητες, όπως για παράδειγμα, στην περίπτωση της λαθρομεταναστεύσεως. Συγκεκριμένα, ενώ είναι γνωστό τοις πάσι ότι η Τουρκία υποθάλπτει συστηματικά την διοχέτευση λαθρομεταναστών στην Ελλάδα στο πλαίσιο ενός μακροπρόθεσμου σχεδίου με συγκεκριμένους στόχους και οι εφημερίδες δημοσιεύουν επί σειράν ετώ τα καταρθώματα των Τούρκων δουλεμπόρων, οι Τούρκοι κατηγόρησαν τον Αύγουστο του 1997 ότι η Ελλάδα είναι εκείνη που της στέλνει λαθρομετανάστες. Την συγκεκριμένη κατηγορία εκτόξευσαν Τούρκοι αξιωματούχοι (στο τέλος Αυγούστου) οι οποίοι είχαν και τις αναγκαίες λεπτομέρειες για την αληθοφάνεια της κατηγορίας, όπως ότι “κομάντος της Ελληνικής Αστυνομίας συνόδευσαν 18 πρόσφυγες από την Ρουάντα -που εργάζονταν παράνομα στην Ελλάδα- πρώτα στη Σάμο και στην συνέχεια τους εγκατέλειψαν στο τουρκικό νησί Τοπράκ”. Οι πυρκαγιές φυσικά δεν σταμάτησαν το 1994, αλλά συνεχίσθηκαν και τα επόμενα χρόνια, παρά τα μέτρα των ελληνικών αρχών που από το 1995 είχαν περιλάβει και ενέδρες από άνδρες των ειδικών δυνάμεων της Αστυνομίας στην Πεντέλη και άλλες περιοχές. Έτσι, εκτός από το 1995, πυρκαγιές εσημειώθησαν και το 1996, με συγκεκριμένα ευρήματα (ίχνη πυροδοτικού μηχανισμού με τρανσίστορ) στην πυρκαγιά του δάσους του Χαϊδαρίου, ακόμη δε και το καλοκαίρι του 1997 (με τους αναφερθέντες και στα νησιά του Αιγαίου μοτοσικλετιστές να βάζουν φωτιά στο δάσος του Αιγίου πετώντας γκαζάκια, οι επανειλημμένες πυρκαγιές της Σάμου τον Σεπτέμβριο κ.λπ.). Ιδιαίτερης σημασίας ήταν φυσικά οι πυρκαγιές του 1997, αρκετούς μήνες μετά τις αποκαλύψεις που ακολούθησαν, το δυστύχημα του Σουσουρλούκ και την ομολογία Τούρκων παρακρατικών, ότι είχαν λάβει μέρος στους εμπρησμούς των ελληνικών δασών.