Από τι πέθανε ο Χριστός πάνω στο σταυρό;

Γράφει ο Μιχάλης Ζ. Σκώνης Ιατρός Μικροβιολόγος Όσα συνέβησαν πριν από τη Σταύρωση κράτησαν δύο μέρες, και στο διάστημα αυτό ο Ιησούς υποβλήθηκε πολλές φορές σε εξοντωτική φυσική καταπόνηση. Μετά τη σύλληψη Του στον Κήπο της Γεσθημανής, Του έδεσαν τα μάτια και Τον γρονθοκόπησαν στο πρόσωπο. «Φραγγέλωσας παρέδωσεν αυτόν …» αναφέρει ο Ευαγγελιστής Μάρκος. Το φραγγέλιο δεν ήταν μια απλή μαστίγωση. Πρώτα απ’ όλα αφαιρούσαν τα ρούχα από τον καταδικασμένο εγκληματία και τον έδεναν πάνω σε ένα στύλο μέσα στο δικαστήριο. Στη συνέχεια, ο δήμιος που εκτελούσε τη φραγγέλωση έπαιρνε ένα χοντρό και βαρύ μαστίγιο με πέτσινες λωρίδες, τις άκρες των οποίων ήταν δεμένα μικρά οστάρια ζώων και σφαίρες από μολύβι. Η φραγγέλωση γινόταν με τέτοιο τρόπο που να καλύπτει όλη την έκταση του σώματος, από τους ώμους μέχρι και τις γάμπες. Από τα πρώτα κιόλας κτυπήματα του δημίου με το φραγγέλιο στη ράχη του θύματος, σχίζονταν οι σάρκες και απογυμνώνονταν τα κόκαλα της ράχης. Αν και οι Εβραίοι περιόριζαν βάσει νόμου τον αριθμό των κτυπημάτων σε σαράντα, οι Ρωμαίοι δεν έθεταν τέτοιο περιορισμό και το θύμα βρισκόταν στο έλεος του μαστιγωτή. Μετά το φραγγέλιο δεν προσφέρονταν καμία απολύτως ιατρική φροντίδα. Έτσι οι συνέπειες της φραγγέλωσης όχι μόνο παρέμεναν αλλά και πολλαπλασιάζονταν. Στην ιστορία αναφέρονται πολλές περιπτώσεις καταδίκων που απεβίωναν κατά τη διάρκεια της φραγγέλωσης. Αφού υπέφερε την παραπάνω φρικτή σωματική ταλαιπωρία και ενώ πρωτύτερα ήταν άγρυπνος και νηστικός, ο Χριστός έπρεπε να κουβαλήσει στην τραυματισμένη και αιμορραγούσα ράχη Του το βαρύ ξύλινο σταυρό και να το μεταφέρει στη τοποθεσία της σταύρωσης, στο Γολγοθά. Είναι αναμενόμενο ένας οργανισμός ήδη ταλαιπωρημένος, εξαντλημένος, με απώλεια δυνάμεων λόγω της αιμορραγίας από τη ράχη αλλά και από το τριχωτό της κεφαλής λόγω του ακάνθινου στεφανιού, να καταρρεύσει κάτω από το βάρος του σταυρού. Για να μην πεθάνει λοιπόν ο Ιησούς πριν φθάσει στο Γολγοθά, ανέθεσαν σε ένα περαστικό αγρότη το Σίμωνα τον Κυρηναίο να κουβαλήσει για την υπόλοιπη διαδρομή το σταυρό. Ακολούθησε η Σταύρωση του Ιησού κατά το Ρωμαϊκό σύστημα, δηλαδή κάρφωμα σε σχήμα †. Το κάρφωμα των χεριών και των ποδιών με αυτά τα μεγάλα μεταλλικά τετράγωνα καρφιά αποτελεί αναμφισβήτητα ένα μαρτύριο δυσβάσταχτο, όμως δεν είναι εκείνο που κατά κύριο λόγο προκαλεί το θάνατο. Πραγματικά ο σταυρικός θάνατος φαίνεται ότι περιέχει όλο τον τρόμο και τη φρίκη του πόνου και του θανάτου – σκοτοδίνη, κράμπες, δίψα, πείνα, αϋπνία, τραυματικό πυρετό, τέτανο, δημόσια ντροπή, βασανιστήρια, τρόμο προσμονής, απεριποίητες πληγές – που φτάνουν σε σημείο να γίνουν ανυπόφορες, αλλά όχι αρκετά έντονες ώστε να οδηγήσουν το θύμα σε αναισθησία. Η αφύσικη θέση κάνει κάθε κίνηση του σώματος επίπονη. Οι ξεσκισμένες φλέβες και οι συνθλιμμένοι τένοντες δημιουργούν ακατάπαυστο πόνο. Οι πληγές, φλογισμένες και εκτεθειμένες, προοδευτικά παθαίνουν γάγγραινα. Και όλες αυτές οι σωματικές επιπλοκές προκαλούν μια εσωτερική ένταση και αγωνία, που μετατρέπουν το ενδεχόμενο του θανάτου αυτού καθ’ αυτού – του άγνωστου εχθρού, το πλησίασμα του οποίου κάνει πολλούς να τρέμουν από το φόβο τους – να φαίνεται μια απολαυστική και θεσπέσια απαλλαγή. Οι αναπνευστικές του κινήσεις γίνονται όλο και πιο δύσκολες. Το αίμα συγκεντρώνεται με μεγάλη πίεση στο κεφάλι. Οι αρτηρίες πρήζονται. Το κεφάλι γίνεται υπεραιμικό. Το πρόσωπο του ανθρώπου παραμορφώνεται σαν του απαγχονισμένου. Ο θώρακας διατείνεται σε αφάνταστο βαθμό. Το κοιλιακό τοίχωμα δημιουργεί μια βαθιά κοιλότητα. Ο εσταυρωμένος περιβρέχεται από ιδρώτα, τόσο που κάτω από τα πόδια του δημιουργείται μια μικρή λίμνη. Αποδεικνύεται, λοιπόν, ότι ο σταυρός φέρνει τον άνθρωπο σε μια μεγάλη έλξη, που οφείλεται στο βάρος του σώματος. Το βάρος τραβά το κορμί προς τα κάτω από τα χέρια με μια μεγάλη έλξη των χεριών, των βραχιόνων, των ώμων και του θώρακα. Αυτή η έλξη κρατά τον θώρακα σε μια συνεχή αναγκαστική θέση εισπνοής, αν και ο άνθρωπος δεν μπορεί να εκτελέσει κινήσεις εκπνοής. Στον κάθε άνθρωπο οι κινήσεις εκπνοής γίνονται παθητικά από τον οργανισμό χωρίς να απαιτείται καμιά προσπάθεια. Πρόκειται για μια αυτόματη επάνοδο του μεταμορφωμένου από την εισπνοή θώρακα. Με αυτόν τον τρόπο ανανεώνεται ο αέρας στις κυψελίδες των πνευμόνων, οξυγονώνεται το αίμα και εξασφαλίζεται η επιβίωση. Στην κατάσταση της σταύρωσης ο άνθρωπος βρίσκεται σε πολύ μεγάλο περιορισμό της αναπνοής του. Είναι κάτι σαν να τον έχουν δέσει σφιχτά από τον θώρακα ή σαν να έχουν τοποθετήσει επάνω του ένα μεγάλο βάρος. Οι πνεύμονες δεν μπορούν να γεμίσουν αέρα. Η μεγάλη πίεση στον θώρακα εμποδίζει το αίμα να κατέβει από το κεφάλι στην καρδιά. Η μεγάλη συμφόρηση αίματος στο κεφάλι των ανθρώπων αυτών, των εσταυρωμένων, θα μπορούσε να προκαλέσει τον θάνατο πολύ σύντομα. Όμως ο δυστυχής κατάδικος ενστικτωδώς βρίσκει διέξοδο για να παρατείνει τη ζωή του. Ταυτόχρονα το μαρτύριό του γίνεται σκληρότερο. Η διέξοδος που βρίσκει είναι να στηρίξει το κορμί του πιέζοντας τα πόδια του πάνω στα καρφιά στα οποία είναι προσηλωμένα. Έτσι, μέσα σε ανυπόφορους πόνους, ανυψώνεται λίγο ο θώρακας, σταματά η εξάρτηση του σωματικού βάρους από τα χέρια και τους ώμους. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να ανακουφιστεί ο θώρακας, να μπορέσει ο άνθρωπος να αναπνεύσει και να κατέβει το αίμα από το κεφάλι στην καρδιά και συνέρχεται. Ο πόνος και η κούραση δεν επιτρέπουν να συνεχιστεί επί πολύ αυτή η επίπονη μυϊκή προσπάθεια. Εξαντλημένος ο άνθρωπος ξαναπέφτει στην πρώτη θέση για να επιχειρήσει ξανά να ανασηκωθεί. Οι κινήσεις αυτές επαναλαμβάνονται μέχρι την τελική εξάντληση του ανθρώπου και τον θάνατό του από ασφυξία. Το τρύπημα της λόγχης δεν προκάλεσε τον θάνατο του Ιησού αλλά τον επιβεβαίωσε. Το «αίμα και νερό» (ερυθρά και πλάσμα) από την πληγή αποτελεί απόδειξη ότι ο Ιησούς ήταν ήδη νεκρός. Ο χαρακτηριστικός αυτός διαχωρισμός των συστατικών του αίματος λόγω του θανάτου φάνηκε καθαρά όταν ο στρατιώτης τρύπησε το πλευρό του Ιησού και «εξήλθαν αίμα και ύδωρ» που τότε θεωρήθηκε ότι ήταν θαύμα (το γεγονός ότι έτρεξε “αίμα και νερό”). Επιπλέον, εάν ο Ιησούς ήταν ζωντανός τη στιγμή που το δόρυ διαπέρασε τα πλευρά Του, μεγάλες ποσότητες αίματος θα ξεπηδούσαν από την πληγή. Είναι σαφές, ότι η βαρύτητα των ιστορικών και ιατρικών αποδείξεων αποδεικνύει ότι ο Ιησούς ήταν νεκρός πριν ακόμη λογχίσουν την πλευρά Του, και θεμελιώνει την παραδοσιακή άποψη ότι η λόγχη, που τρύπησε τα πλευρά Του, πιθανώς διαπέρασε όχι μόνο τον αριστερό πνεύμονά Του αλλά και την καρδιά και με αυτόν τον τρόπο βεβαίωσε το θάνατό Του. Ο θάνατος του Ιησού πάνω στο σταυρό έχει μια σειρά προδιαθεσικά αίτια, με διαφορετική βαρύτητα το καθένα. Ξεκινά με την άγρια φραγγέλωση, το κάρφωμα των χεριών και ποδιών και την καθήλωση στο σταυρό. Συχνά οι θανατοποινίτες άντεχαν αρκετές μέρες πάνω στο σταυρό. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι ο Χριστός εξέπνευσε ύστερα από παραμονή 3 έως 6 ωρών επάνω στο σταυρό. Πρόκειται για ασυνήθιστα λίγο χρόνο και οφείλεται στις προηγηθείσες σωματικές κακώσεις (ξυλοδαρμός, φραγγέλωση) που είχαν ως συνέπεια τη φυσική εξάντληση αλλά και τη βαθμιαία κατάρρευση των ζωτικών λειτουργιών του οργανισμού. Το κάρφωμα των χεριών και ποδιών ήταν ιδιαίτερα επώδυνο αλλά δεν οδήγησε από μόνο του στο θάνατο. Όπως και στους δύο ληστές που σταυρώθηκαν μαζί με το Χριστό, τους οποίους δεν κάρφωσαν πάνω στο σταυρό, αλλά τους έδεσαν τα χέρια με σκοινί. Ο θάνατος που επέρχεται σε οποιονδήποτε καθηλώνεται πάνω στο σταυρό, ακόμη και χωρίς να έχουν καρφωθεί τα χέρια και τα πόδια του, οφείλεται στην αναπνευστική δυσχέρεια, με επακόλουθο την ασφυξία.