Τιμωρώντας την αδράνεια του χρήματος

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο
Ηλίας Καραβόλιας

Διαβάζουμε στη Wall Street Journal ότι οι κεντρικές τράπεζες με τα αρνητικά τους επιτόκια ορίζουν το 23,1% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Κάνει το γνωστό εσκεμμένο λάθος η WSJ.Τί εννοώ; Ευρωζώνη και Ιαπωνία παράγουν το 21% του παγκόσμιου ΑΕΠ, ενώ αν προστεθεί και το ΑΕΠ της Ελβετίας, της Σουηδίας και της Δανίας, τότε το ποσοστό της παγκόσμιας οικονομίας που σήμερα λειτουργεί στη βάση αρνητικών παρεμβατικών επιτοκίων ανέρχεται στο εντυπωσιακό επί συνόλου μερίδιο 23,1%. Μή συμπεριλαμβανόμενης της Fed και της Bank of England η κατ’ εξοχήν εφημερίδα των αγορών (WSJ) 'αθώωνει' την νομισματική πολιτική σε ΗΠΑ και Ηνωμένο Βασίλειο.

Όπως σωστά μεταφράζει το bankingnews ήταν η Danmarks Nationalbank – η κεντρική τράπεζα της Δανίας - που «άνοιξε το χορό» της μείωσης των παρεμβατικών επιτοκίων σε αρνητικό πεδίο το 2012, την οποία δύο χρόνια αργότερα ακολούθησαν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και η Swiss National Bank (SNB) - η ελβετική κεντρική τράπεζα - για να πράξει το ίδιο και η σουηδική Sveriges Riksbank. Στο «κλαμπ» των χωρών (και νομισμάτων) με αρνητικά παρεμβατικά επιτόκια ανήκει πλέον και επισήμως από προχθές η κεντρική τράπεζα της Ιαπωνίας (BoJ) ως πέμπτο μέλος.

Τί είναι όμως αυτό που κάνει μια κεντρική τράπεζα να προβαίνει στην μείωση των επιτοκίων της σε τέτοιο βαθμό που να τιμωρεί την αδράνεια του χρήματος με αρνητικό πρόσημο, δηλαδή «ποινή»; Η WSJ μιλάει για τον επίμονα χαμηλό πληθωρισμό. Πώς όμως το επιτόκιο επηρεάζει τον πληθωρισμό; Ας αφήσουμε λίγο να μιλήσουν τα βιβλία (τα οποία κλείνουμε λόγω του internet). Δανείζομαι πολλά μέχρι το τέλος του παρόντος άρθρου από δημοσιευμένο κείμενο στο Capital.gr, 7/12/ 2014 του Jan Kregel,του Levy Institute.

Όσο αυξάνεται το επιτόκιο στην αγορά τόσο μεγαλύτερη είναι και η ροπή των καταναλωτών για αποταμίευση, ώστε να κερδίσουν από τα υψηλά επιτόκια. Έτσι μειώνεται το διαθέσιμο προς κατανάλωση εισόδημα οδηγώντας σε μείωση το δείκτη τιμών καταναλωτή λόγω της χαμηλότερης ζήτησης.

Από την πλευρά των επιχειρήσεων, το υψηλό επιτόκιο σημαίνει και ακριβότερο χρήμα (μέσω των δανείων) γεγονός που αποθαρρύνει την υλοποίηση επενδύσεων, επιβραδύνοντας έτσι το ρυθμό ανάπτυξης. Επιπρόσθετα, η μείωση της κατανάλωσης οδηγεί σε ύφεση, σε μειώσεις των μισθών και σε ανεργία, βάζοντας την οικονομία σε καθοδικό σπιράλ.

Είναι κοινός τόπος πλέον ότι αντί να παράγει αύξηση της προσφοράς χρήματος, η σύγχρονη νομισματική πολιτική έχει απλώς οδηγήσει σε μια ανταλλαγή των περιουσιακών στοιχείων των τραπεζών για υποχρεώσεις της κεντρικής τράπεζας.

Αυτό είναι το κύριο αίτιο για την 'παγίδα ρευστότητας' του Keynes. Η παγίδα ρευστότητας έρχεται στο προσκήνιο προκειμένου να εξηγήσει γιατί απέτυχε στην πράξη η πολιτική των μηδενικών επιτοκίων. Στην πραγματικότητα, ωστόσο, η θεωρία των μηδενικών επιτοκίων είναι αυτή που θα μπορούσε να περιγράψει καλύτερα την εν λόγω αποτυχία και όχι η παγίδα ρευστότητας.

Με απλά λόγια, η θεωρία μηδενικών επιτοκίων μας λέει ότι, για την επιτυχή λειτουργία της νομισματικής πολιτικής, μπορεί να απαιτείται μια πολιτική επιτοκίων μικρότερη από μηδέν. Το σκεπτικό είναι ότι η ανάκαμψη μπορεί να υλοποιηθεί μόνο εάν το ονομαστικό επιτόκιο είναι κάτω από το «πραγματικό» επιτόκιο. Αν το πραγματικό επιτόκιο είναι κάτω από το μηδέν, είναι αυτό που εμποδίζει τη νομισματική πολιτική από το να προκαλέσει επέκταση στη προσφορά χρήματος.

Όπως έχω ξαναγράψει, η μεγαλύτερη απεργία στον κόσμο είναι αυτή του χρήματος εξ ου και η κρίση υπερσυσσώρευσης και αδιάθετων κερδών απο το μεγάλο Κεφάλαιο. Φοβούμενοι μην ενώσουμε τον Keynes με τον Marx αδυνατούμε να περιγράψουμε την αλήθεια: Ζούμε εποχή 'ανορθόδοξων οικονομικών'. Το πετρέλαιο έχει βουλιάξει κάτω των 30 $ ανα βαρέλι.

Ο χρυσός είναι επίσης καθηλωμένος εδώ και 4 χρόνια. Οι μετοχές διεθνώς παραμένουν στα υψηλά τους αλλά μόλις 'κρυολογήσει' η Κίνα αρχίζουν να πέφτουν προς την κατηφόρα του πανικού. Οι κεντρικές τράπεζες αντί να λειτουργούν ως πυροσβέστες λειτουργούν ως καταφύγιο έσχατης επιλογής των ιδιωτικών τραπεζών επεμβαίνοντας με την πολιτική της ποσοτικής χαλάρωσης (QE).

Ο Keynes όμως θέλοντας να πείσει τους φιλελεύθερους ότι είναι ένας left liberal,υποθέτω ότι θα είχε εφαρμόσει με πολύ διαφορετικό τρόπο την ποσοτική χαλάρωση. Αντί της ανακοίνωσης ενός συγκεκριμένου ποσού αγοράς τίτλων και τον στόχο του μεγέθους του ισολογισμού της κεντρικής τράπεζας, ο Keynes θα είχε θέσει την προσφορά και θα άφηνε την αγορά να αποφασίσει για τα ποσά που θα ήθελε να συναλλαχθεί.

Αυτή η κίνηση θα παρείχε πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση των προσδοκιών της αγοράς. Αυτή η διαχείριση των προσδοκιών δεν μπορεί πλέον να ανήκει στις κεντρικές τράπεζες οι οποίες λειτουργούν ως ''τράπεζες των τραπεζών΄''.....