Οι πόνοι της χαράς

Rodiaki NewsRoom

Κείμενα-φωτογραφίες
Μιχαήλ-Αγγελου Κωνσταντόπουλου
στην Εφημερίδα των Συντακτών

«Με φώναξαν σ’ ένα βράδυ τρεις φορές για γυναίκες που γεννούσαν. Τότε δεν υπήρχαν αυτοκίνητα στη Σύμη. Πηγαίναμε παντού με τα πόδια μέσα στο σκοτάδι. Ευτυχώς όλα πήγαν καλά. Έκανα αυτή τη δουλειά 32 χρόνια και τα παιδιά που έχω «γεννήσει» είναι αναρίθμητα. Μέχρι και τρίδυμα».

Η Μαρία Κωνσταντινίδη είναι 95 ετών. Λίγο μετά την ένωση της Σύμης, αυτού του ακριτικού νησιού, με την Ελλάδα το 1947 έως και τη συνταξιοδότησή της τη δεκαετία του 1980 η κ. Μαρία έχει συνδράμει σε εκατοντάδες γεννήσεις.

«Δεκαοκτώ χρονών είχα πάρει δίπλωμα μαιευτικής. Βέβαια για να μπω στη σχολή έπρεπε να είμαι 18. Όταν πήγα ήμουν μόλις 16. Έπεισα έναν υπάλληλο στο δημαρχείο να μου αλλάξει την ηλικία. Ήταν τότε οι Ιταλοί στο νησί. Είχα κάμνει», λέει η κ. Κωνσταντινίδη με τη χαρακτηριστική ντοπιολαλιά της Σύμης, «Δύο χρόνια νοσηλεύτρια.

Στο νοσοκομείο σκέφτηκα: ως πότε θα ‘μαι νοσοκόμα να αδειάζω δοχεία, να κάνω ενέσεις, να αλλάζω τραύματα. Να γίνω κι εγώ μαία όπως ήταν μια θεία μου.

Μάθαμε ανατομία και μετά μέσα στο νοσοκομείο μάθαμε μαιευτική. Υπήρχαν Ιταλοί καθηγητές της μαιευτικής πολύ καλοί. Έμαθα και τη γλώσσα καλά από καλόγριες Ιταλίδες. Δεν ήταν και τόσο κακοί οι Ιταλοί στα Δωδεκάνησα».

«Στην αρχή δούλευα σε χωριά της Ρόδου μέχρι να τελειώσει ο πόλεμος. Μετά ήρθα στη Σύμη. Στο νησί υπήρχε μια μαμή πολύ ηλικιωμένη αλλά όταν ήρθα σταμάτησε», θυμάται η κ. Μαρία και συνεχίζει:

«Παρακολουθούσα τις γυναίκες σαν γιατρός. Θυμάμαι μία που είχε το μωρό σε εγκάρσια θέση. Έπρεπε να πάει στη Ρόδο να γίνει καισαρική. Μου είπε ότι δεν θα πήγαινε γιατί δεν είχε αρκετά χρήματα αφού δεν είχε πληρωθεί ο άντρας της. Δεν είχε ασφάλεια.

Πιο μετά οι γυναίκες ήταν ασφαλισμένες. Της είπα ότι πρέπει να κάνει κουράγιο. Πως τα πράγματα είναι δύσκολα και να κάνει αυτά που της λέω. Ήταν όλως διόλου στραβά στην κοιλιά της μάνας. Για καλή μας τύχη ήταν μικρό, 2.900 περίπου. Φώναξα κι έναν γιατρό που ήταν στο νησί και πήγαμε και το γεννήσαμε ευτυχώς μια χαρά. Το βγάλαμε γερό».

Ακόμα και το σπίτι της κ. Μαρίας, ένα με υπέροχη θέα στον γιαλό της Σύμης, το διάλεξε με μια σκέψη μόνο: να μπορούν οι κάτοικοι του νησιού να έρχονται και να τη βρίσκουν πιο εύκολα. Ήταν μια εποχή που δεν υπήρχαν καλά καλά σταθερά τηλέφωνα στο νησί.

«Ό,τι ώρα και να ήταν έπρεπε να πάεις. Δεν υπήρχε αυτοκίνητο. Ποδαρόδρομος. Στην Ι.Μ. Πανορμίτη, 15 χιλιόμετρα απόσταση, με πήγαινε με τον γάιδαρο μια φορά για να κάνουμε μια γέννηση. Γέννησε καλά. Δεν πήγαινα ποτέ στο σπίτι μόνο με τον άντρα της εγκυμονούσας. Πάντα ερχόταν και μια γυναίκα συγγενής ή γειτόνισσα μαζί για να μας συνοδεύσει», συνεχίζει η κ. Μαρία.

Τελευταία φορά που βοήθησε ήταν τη δεκαετία του 1990, αρκετά μετά τη συνταξιοδότησή της. Μια γυναίκα που δεν πρόλαβε λόγω καιρικών συνθηκών να μεταβεί στο μαιευτήριο της Ρόδου χρειαζόταν βοήθεια. Η κ. Κωνσταντινίδη θυμάται:

«Εγώ δεν είχα τα απαραίτητα φάρμακα. Μου έφεραν όμως κάποια πράγματα και βοήθησα, δεν μπορούσα να κάνω κάτι άλλο. Μετά τη συνταξιοδότησή μου, συνέχιζαν να έρχοναι έγκυες για να τις δω. Φυσικά της συμβούλευα να πάνε στη Ρόδο όταν έφτανε η ώρα. Δεν μπορούσαν πια να στηρίζονται σε μένα».

«Το μυστικό μιας “καλής γέννας”,» τη ρωτάμε και απαντά:

«Η γυναίκα για να γεννήσει καλά πρέπει να είναι στο πόδι. Να περπατεί. Όταν την πιάνει ο πόνος να σταματά. Όταν πια καταλάβαινα ότι ήταν στο τέλος, μια μαμή το ξέρει. Την ξαπλώνεις, την εξετάζεις. Όταν τελειώσει η διαστολή, ανοίγει η μήτρα ίσα να βγαίνει το κεφάλι του μωρού έξω. Οι πόνοι είναι καλοί στη γέννα. Άμα κάποια γυναίκα πόναγε πολύ της έλεγα μπράβο, θα γεννήσεις.

Ηταν χαρά αυτοί οι πόνοι. Δεν μπορείς να σταματήσεις τους πόνους στη γέννα. Υπομονή. Δόξα τω Θεώ έχω γεννήσει πάρα πολλά παιδιά, δεν μου συνέβη τίποτα το κακό, όλα γεννήθηκαν καλά. Με φώναξαν όμως σε δύο τοκετούς που ήταν τα παιδιά νεκρά. Είχε χτυπήσει από πριν η γυναίκα. Τους το έλεγα από πριν, δεν ήταν εύκολο, στεναχωριέσαι να το πεις στην ίδια. Στον άντρα το λες πιο καθαρά».

Δεν μπορούσα να μη ρωτήσω για τις καισαρικές που κυριαρχούν σήμερα.

«Δεν γεννάνε πια οι γυναίκες με φυσιολογικό τοκετό. Φοβούνται. Εγώ έτσι το γέννησα το παιδί μου. Οι καινούργιες κοπέλες έχουν φοβία. Κακώς κάνουν πολλές καισαρική. Είναι πιο καλός ο φυσιολογικός τοκετός».

Μετά τη γέννα όμως, σημαντικότερο πέραν του να είναι υγιές το παιδί ήταν η αγάπη που εισέπραττε από την οικογένεια: «Μου έκαναν διάφορα δώρα και πλούσιες οικογένειες εδώ της Σύμης όταν ξεγεννούσα τα παιδιά τους. Δεν ήθελα. Πάντα με φώναζαν στη βάφτιση και μετά διατηρούσα μια σχέση.

Το μεγαλύτερο όμως δώρο για μένα ήταν η αγάπη τους. Δεν έχω παράπονο άμα φύγω, με άνθρωπο στη Σύμη δεν αντάλλαξα μια λέξη ψυχρή...», μου λέει πριν την αποχαιρετήσω.