Νέες κυκλοφοριακές ρυθμίσεις στο κέντρο της πόλης της Ρόδου

Σύνθημα: Μαν.Δι.Α. Παρασύνθημα: Μαντράκι Δίχως Αυτοκίνητα

Γράφει ο: Πάνος Βενέρης Δημοσιοποιήθηκε και τέθηκε προς διαβούλευση από το Δήμο Ρόδου, η μελέτη για τις νέες κυκλοφοριακές ρυθμίσεις του κέντρου της πόλης της Ρόδου. Με την ευκαιρία αυτή εκφράζω ορισμένες σκέψεις. Σύμφωνα με τη μελέτη, προτείνονται ορισμένες νέες ρυθμίσεις στις ροές των οχημάτων, πεζοδρομήσεις, νέες σηματοδοτήσεις και άλλες, δευτερεύουσας σημασίας δράσεις. Σαν πρώτο σχολιασμό αναφέρω ότι παρότι η μελέτη είναι τεχνικά άρτια κυρίως στο αναλυτικό της στάδιο, ωστόσο παραμένει «άνευρη» στο τελικό, σ’ αυτό δηλαδή των προτάσεων που χαρακτηρίζονται μάλλον από μια διαχειριστική λογική, μη προσδίδοντας τελικά την οραματική προοπτική που κατά την άποψή μου έχει ανάγκη αυτός ο τόπος και ιδίως το κέντρο της πόλης. Έχοντας δει δεκάδες παρόμοιων μελετών τόσο στη Ρόδο όσο και στην υπόλοιπη χώρα, επιτρέψτε μου την απλουστευμένη λογική με την οποία θα προσεγγίσω το θέμα που όμως κάθε άλλο παρά προϊόν επιδερμικής επεξεργασίας είναι. Έτσι, αποτελεί εν τέλει δευτερεύον (για εμένα τουλάχιστο) ζήτημα, το αν αλλάζει η κατεύθυνση των οχημάτων στην άλφα ή στη βήτα οδό και αν ορισμένοι τοπικής σημασίας δρόμοι γίνονται πεζόδρομοι και πάει λέγοντας. Καλώς γίνεται ό,τι γίνεται, καλώς αλλάζει ό,τι αλλάζει. Για να αλλάξει όμως πρόσωπο το κέντρο της πόλης και να γίνει πραγματικός πόλος έλξης, πρέπει να δούμε το ζήτημα όχι μόνο με τεχνοκρατική αντίληψη που προκύπτει από την ανάλυση των κυκλοφοριακών φόρτων και τα λοιπά εργαλεία της κλασικής συγκοινωνιακής τεχνικής, αλλά και με οραματικού τύπου προσέγγιση, η οποία πηγάζει από πολιτική βούληση και εν τέλει καταλήγει σε πολιτική απόφαση. Έτσι, αφού προσδιορίσουμε ποια είναι η προσέγγιση αυτή, τότε ναι, προσαρμόζουμε σ’ αυτή τις κατάλληλες συγκοινωνιακές τεχνικές έτσι ώστε να πολλαπλασιασθούν τα προσδοκώμενα οφέλη. Αυτή λοιπόν η οραματικού τύπου προσέγγιση, ονομάζεται Μαν.Δι.Α. δηλαδή Μαντράκι Δίχως Αυτοκίνητα. Με λίγα λόγια πρόβλεψη για πεζοδρόμηση της παραλιακής οδού (7ης Μαρτίου) από το «Ακταίον» μέχρι το «Έλλη», ή έστω πρόβλεψη για λειτουργία της σαν πεζόδρομος ήπιας κυκλοφορίας προσπελάσιμος κυρίως από μέσα μαζικής μεταφοράς, με παράλληλες διευθετήσεις κυρίως στην πλατεία Δημαρχείου, αλλά και πίσω από το Διοικητήριο σε δεύτερη φάση, έτσι ώστε οι χώροι αυτοί να λειτουργήσουν σαν πλατείες με την κλασική τους έννοια και όχι σαν αποθήκες αυτοκινήτων που είναι τώρα. Παράλληλα με τις ρυθμίσεις αυτές, θεωρώ ότι πρέπει να συνταχθεί ένα συνολικό σχέδιο λειτουργικής διασύνδεσης όλων των αρχαιολογικών χώρων και των σημείων ειδικού ενδιαφέροντος της πόλης, με προκαθορισμένες διαδρομές για πεζούς, μαζί με ένα εκτεταμένο δίκτυο ποδηλατοδρόμων το οποίο καλό είναι να επεκταθεί και προς άλλες περιοχές του νησιού. Η όλη αυτή προσπάθεια πρέπει να συνδυασθεί με την αναβάθμιση και αναπροσδιορισμό κάτω από άλλη λογική, των μέσων μαζικής μεταφοράς και των αντίστοιχων δρομολογίων που σήμερα λειτουργούν μάλλον αποτρεπτικά και βέβαια με την εξεύρεση των κατάλληλων περιφερειακών χώρων στάθμευσης. Στα πλαίσια αυτά θα μπορούσε κάποιος να επεκταθεί και στην αναγκαιότητα για εν μέρει αλλαγή ορισμένων λειτουργιών – χρήσεων κυρίως του μνημειακού συνόλου του Μαντρακίου, έτσι ώστε δίχως αυτό να χάνει το χαρακτήρα του ως διοικητικού κέντρου, να μπορέσει ταυτόχρονα να λειτουργεί και σαν πυρήνας πολιτισμού και αναψυχής. Γνωρίζοντας εκ των προτέρων τον αντίλογο ότι τελικά δεν μπορεί να εφαρμοσθεί μια ενδεχόμενη πεζοδρόμηση της 7ης Μαρτίου λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της πόλης αλλά και λόγω του γεγονότος ότι όλοι μας θέλουμε να αφήνουμε το αυτοκίνητο έξω από τον προορισμό μας, μπορώ να αναφέρω δεκάδες παραδείγματα στη χώρα και όχι μόνο, που υπήρξαν και εκεί τέτοιοι προβληματισμοί και που στο τέλος αποδείχθηκαν ανίσχυροι. Δεν χρειάζεται τελικά κάποια φοβερή επιστημονική τεκμηρίωση για να αλλάξεις μερικά πράγματα. Και το λέει αυτό ένας κλασικός τεχνοκράτης. Γιατί στο τέλος – τέλος, το φεγγάρι έχει κι’ άλλη όψη που μπορεί να μην τη βλέπεις με τα κλασικά μέσα που διαθέτεις, μπορείς όμως να τη φαντασθείς. Έτσι, ομολογώ ότι διεγείρει τη φαντασία μου η προοπτική να δω κάποια στιγμή το υπέροχο αυτό μνημειακό σύνολο του Μαντρακίου, δίχως αυτοκίνητα, με καθιστικά, με πράσινο, με τυχόν άλλες παρεμβάσεις που θα το συμπλήρωναν αισθητικά και λειτουργικά, με τη δημιουργία πιθανόν κάποιου σύγχρονου συμβόλου της πόλης, με τον κατάλληλο φωτισμό τόσο των κτιρίων – μνημείων όσο και του δρόμου και της πλατείας Δημαρχείου και Διοικητηρίου, με την αναβίωση της παλιάς «περαντζάδας» και με την πλατεία Δημαρχείου να λειτουργεί σαν πραγματική πλατεία – χώρος πρασίνου. Αν επιπρόσθετα αποκατασταθεί και το Εθνικό θέατρο, τότε πλέον θα μιλάμε για μια άλλη πόλη. Προς ενίσχυση των ανωτέρω, αναφέρω την πρόσφατη πρόταση για ανάπλαση - πεζοδρόμηση της οδού Πανεπιστημίου στην Αθήνα, του κεντρικότερου και με μεγάλο κυκλοφοριακό φόρτο δρόμου της πόλης, απόρροια διεθνούς αρχιτεκτονικού διαγωνισμού που προκηρύχθηκε από το ίδρυμα Ωνάση. Ήταν και εκεί απλά θέμα οράματος το οποίο ελπίζω να υλοποιηθεί βάσει του πρώτου βραβείου που κέρδισαν δυο Ολλανδοί αρχιτέκτονες.