“Street Food Festival”, εκδήλωση ή πανηγύρι;

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο αρχιτέκτονας Αγαπητός Ξάνθης

Όταν κατηφόρισα στο Μαντράκι την Κυριακή το βραδάκι αντίκρισα κόσμο πολύ, μουσικές και τραγούδια. Πλησίασα για να δω τι συμβαίνει…και κυρίως να καταλάβω πώς το Μαντράκι «ξύπνησε» από τις συνήθειες του.
Μου είπαν ότι γίνεται το πρώτο Street Food Festival in Rhodes στην επικέντρωση των τοπικών προϊόντων όπως γίνεται και σε άλλα μέρη της χώρας και όχι μόνο.

Ένιωσα μια στιγμιαία ικανοποίηση μιας μεγάλης παρέας που εκθέτει τα χειροποίητα πράγματα όχι για το απόλυτο κέρδος αλλά ως ένα στοιχείο φιλοξενίας και κεράσματος. Ας μην λησμονούμε ότι όλα τα σπίτια στα χωριά μας τον επισκέπτη τον τιμούσαν με το καθιερωμένο κέρασμα.
Πράγματι ο δημόσιος χώρος που σήμερα αποδυναμώνεται συνεχώς από τις τεχνολογικές εξάρσεις (π.χ. στάθμευση αυτοκινήτων) είναι το οξυγόνο της πόλης. Είναι το σημείο όπου η λαϊκή επαφή και η συνέργεια αποκτούν το δικό τους πλαίσιο για την εκτόνωσή τους.

Στον πεζόδρομο αυτόν του Μαντρακιού πολλές φορές η Φιλαρμονική Δήμου Ρόδου με τις "Μουσικές Περιπλανήσεις 2015-2016" προσφέρει το δικό της μουσικό χρώμα. Ομοίως και η έκθεση του πράσινου πριν από λίγες ημέρες ήταν μια εκδήλωση προσιτή και συμβατή με το ιστορικό τοπίο. Ιδέες υπάρχουν φτάνει ο δημόσιος χώρος να ανακτά και να αποκτά τον χαρακτήρα του, την αποστολή του, την ιδιότητά του.
Ίσως το πρώτο βήμα του Φεστιβάλ να είχε κάποιες στερήσεις.
Παρόλα αυτά και με τις μικρές ατέλειες του αποτέλεσε ένα γεγονός που ενδυνάμωσε την αναζωογόνηση του κεντρικού χώρου του νησιού προσδίδοντας την απαιτούμενη χάρη.
Πολλοί ισχυρίζονται ότι ο χώρος και η επικοινωνία είναι κοντά και μακριά.
Κοντά γιατί ο χώρος είναι το πλαίσιο, είναι ο καμβάς του κάδρου της επικοινωνίας, είναι συσχετικότητα μεταξύ μετρίσιμου και θεατού.

Μακριά γιατί επιλεγούμε το χώρο επικοινωνίας που μας βολεύει να προβάλλουμε, «στήνουμε» το χώρο και συνδεόμενος με τον χρόνο χάνεται στο βάθος του.
Είναι απαιτητό, ο χώρος να είναι πρώτα από όλα λειτουργικός, αποδοτικός, χορηγός στα κοινωνικά δρώμενα. Είναι ανθρώπινο να διατάσσεται ο χώρος σύμφωνα με τις ανάγκες του. Δεν μπορεί ο δημόσιος χώρος να «κοιμάται» και να απέχει από τις ανησυχίες του πολίτη.
Γιατί η πόλη εξαρτιέται από την ζωτικότητα του δημόσιου χώρου της. Γιατί ο χώρος είναι πολιτικός και ιδεολογικός. Είναι κατά λέξη μια παράσταση γεμάτη ιδεολογία (Henri Lefebvre).

Εξάλλου ο δημόσιος χώρος της πόλης είναι στενά συνυφασμένος με τον πολιτισμό, αφού, διαχρονικά, αποτέλεσε το θέατρο για τα κοινωνικά και πολιτικά δρώμενα της πόλης και τόπο κατάθεσης της ιστορικής μνήμης. Γι’ αυτό και είναι τόσο γοητευτική η ιστορική περιήγηση στο δημόσιο χώρο της πόλης και η διερεύνηση των συνθηκών που σε κάθε περίοδο, συνέβαλαν στη μορφοποίησή του. Ο χώρος τελικά είναι προϊόν ιστορίας και κουλτούρας.
Η νίκη του δημόσιου χώρου είναι νίκη της δημοκρατίας.

Γι’ αυτό το 1ο Street Food Festival in Rhodes ανοίγει το γόνιμο διάλογο για το Μαντράκι (ως σημείο αναφοράς):
Τι μπορεί να προσφέρει ο δημόσιος χώρος;
Όχι απαραίτητα με την έννοια της ωφελιμότητας αλλά της πράξης.
Όχι απαραίτητα με την έννοια του κέρδους αλλά της προσφοράς.
Όχι απαραίτητα με την έννοια της ενίσχυσης της οικονομίας αλλά της κουλτούρας.
Ζούμε στην εποχή της κρίσης και το δημόσιο έχει υποχωρήσει στην πίεση του ιδιωτικού. Ο ατομικισμός αποτελεί τη βάση του σύγχρονου διαλόγου (δυστυχώς) και αυτό μπορεί να ανατραπεί με το άνοιγμα του δημόσιου χωρολόγου στην κοινωνία.

Ο σύγχρονος μαχόμενος ανθρωπισμός θέτει το καθήκον της ανάδειξης της αξίας της ζωής μαζί με τους άλλους-άλλα, την εκπαίδευση, τον αυτοπροσδιορισμό, την ελευθερία λόγου-πράξεων, την αισθητική ως βάση της Τέχνης η οποία ίσως και να είναι το τελευταίο προπύργιο πριν από την απόλυτη κυριαρχία του χρήματος.
Αυτή την αισθητική ψάχνουμε…την αισθητική η οποία ανασυνθέτει πολλούς τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας, την αισθητική του χώρου η οποία μετατρέπεται σ΄ ένα σύνολο που γεννάει ιδέες, η οποία χρησιμοποιείται για την οριστική Στροφή από την σημερινή μονοτονία των αριθμών και των σκληρών κανόνων της αμείλικτης Αγοράς…