Αστική όαση θα γίνει η πλατεία Γαβριήλ Χαρίτου

Rodiaki NewsRoom

Σύμφωνα με την πρόταση που πήρε το πρώτο βραβείο στον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό

Μια αστική όαση στο κέντρο της Ρόδου προβλέπεται να γίνει σύμφωνα με την πρόταση που κατατέθηκε απο την αρχιτέκτονα κ. Άλκηστη Θωμίδου και τους συνεργάτες της κ.κ. Gianmaria Socci και Giulia Domeniconi και έλαβε το πρώτο βραβείο στον διαγωνισμό για την ανάπλαση της πλατείας Χαρίτου.

Το βραβείο απονεμήθηκε στο πλαίσιο του Πανελλήνιου Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού Ιδεών για την ανάπλαση της πλατείας Χαρίτου, που πραγματοποίησε ο δήμος Ρόδου και ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Δωδεκανήσου, στο πλαίσιο του εγχειρήματος για την υποψηφιότητα της Ρόδου για τον τίτλο της πολιτιστικής Πρωτεύουσας 2017.

Ο Δήμος Ρόδου πέρα από την χρηματοδότηση απέδειξε την ισχυρή πολιτική του βούληση για την υλοποίηση του όλου εγχειρήματος, ενώ πρέπει να τονιστεί ότι η πλατεία Γαβριήλ Χαρίτου κατέχει κεντροβαρικό άξονα στον αστικό ιστό της πόλης της Ρόδου, και με τις κατάλληλες παρεμβάσεις που θα προκύψουν μέσα από την διαδικασία του διαγωνισμού θα αποσυμφορηθεί το κέντρο της πόλης.

Στόχος του διαγωνισμού είναι η ανάπλαση της πλατείας, που με τον ιδιαίτερο μνημειακό χαρακτήρα και τις χαρακτηριστικές χουρμαδιές της, θα πρέπει να αποδοθεί στους πολίτες ως χώρος ιστορικής μνήμης και σύνδεσης παλαιών και νέων μορφών και κτιρίων, λαμβάνοντας υπόψη την ιδιαιτερότητα της περιοχής και τη γειτνίαση με το Νεστορίδειο Μουσείο, ξενοδοχεία, ιδιωτικά και δημόσια κτίρια, Casino, αλλά και με το κτίριο του Ενυδρείου στο βόρειο σημείο του νησιού.
Η βραβευθείσα πρόταση της ανάπλασης της πλατείας Χαρίτου, έχει ως εξής:

Αστική Όαση
Η ραγδαία αστικοποίηση των περασμένων δεκαετιών και η αύξηση του δομημένου περιβάλλοντος άλλαξαν την σχέση της πόλης με το φυσικό περιβάλλον. Η οικονομική κρίση των τελευταίων χρόνων υποβάθμισε τον ρόλο των ελεύθερων δημόσιων χώρων και χώρων πρασίνου, με αποτέλεσμα η ζωή στις πόλεις να είναι πλέον αποκομμένη από το φυσικό περιβάλλον.

Η πρόταση αποσκοπεί στην αποκατάσταση αυτής της ισορροπίας, μετατρέποντας την πλατεία Χαρίτου σε ένα πράσινο πυρήνα, διερευνώντας τις δυνατότητες εισαγωγής στοιχείων του φυσικού περιβάλλοντος στον αστικό χώρο λειτουργώντας ως τόπος παραγωγής πολιτισμού, κουλτούρας και καλλιέργειας του ατόμου.

Η νέα Πλατεία Χαρίτου μετατρέπεται σε μια αστική Όαση, ένα «μυστικό δάσος». Οι ψηλές χουρμαδιές συνεχίζουν να λειτουργούν σαν ορόσημο στην κλίμακα της πόλης, ενώ η παρουσία τους εντείνεται στο επίπεδο του δρόμου, οπού ο κήπος γίνεται ένα μέρος φαντασίας, με τοπικά φυτά και άνθη, νερό και πλατείες - ξέφωτα.

Εξισορροπώντας τις υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού λειτουργεί σαν φυσικός κλιματισμός ενθαρρύνοντας περιπάτους, φυσικές δραστηριότητες για τους κατοίκους και τους επισκέπτες, προσφέροντάς τους έναν χώρο συνάντησης και αλληλεπίδρασης. Τα γύρω κτίρια αποκτούν και μια δεύτερη όψη προς ένα δάσος που αντισταθμίζει τη θέα προς τη θάλασσα.

Η γειτονιά αποκτά έναν πράσινο πυρήνα που συνυπάρχει και ισοσταθμίζει με τις πολυσύχναστες γύρω παραλίες και τη θάλασσα μέσω μιας πυκνής έκτασης πάρκου, που συνδέει τις δύο όψεις της χερσονήσου και προωθεί την αστική ανάπτυξη προς τα μέσα, από την παραλία προς την πόλη.

Οι υψηλές θερμοκρασίες και η έλλειψη σκίασης καθιστούν την παραμονή σε ακάλυπτους χώρους τους καλοκαιρινούς μήνες σχεδόν αδύνατη. Η πρόταση επιχειρεί να δημιουργήσει μια νέα χωρική ιεραρχία, να αντιστρέψει τη σχέση διαμορφωμένου χώρου και πράσινου καθώς και τη σχέση των υλικών. Έτσι προτείνεται μια μεγάλη μαλακή επιφάνεια, έναν πυκνό πράσινο όγκο, που διακόπτεται από 3 ορισμένες επιφάνειες, πλατείες, ξέφωτα μέσα στο δάσος.

Η όαση αποτελεί ένα πλήρως συγχρονισμένο οικοσύστημα, με μικρή επίδραση στο περιβάλλον, αφού χρησιμοποιεί τους τοπικούς πόρους με φειδώ. Η χουρμαδιά αποτελεί βασικό στοιχείο αυτού του οικοσυστήματος, αφού με το φύλλωμά της δίνει σκιά, ενώ επιτρέπει σε άλλα φυτά και καλλιέργειες να αναπτυχθούν και προσελκύει έντομα και ζώα που συμβάλουν στην επιβίωση του οικοσυστήματος.

Oι περιβαλλοντικές συνθήκες του συστήματος αλλάζουν. Οι ακραίες θερμοκρασίες περιορίζονται και αποφεύγονται οι πλημμύρες το χειμώνα. Η περιοχή της πλατείας μετατρέπεται σε λεκάνη απορροής όπου το βρόχινο νερό συλλέγεται τη διάρκεια του χειμώνα, φιλτράρεται και αποθηκεύετε για το καλοκαίρι.

Μέσα από τις τρείς πλατείες το νερό επιστρέφει στην επιφάνεια με τη μορφή τρεχούμενου νερού, ομίχλης και τεχνητής λίμνης και προσφέρεται για χρήση. Εξατμίζεται και αυξάνει την υγρασία, απαραίτητη για την ανάπτυξη της πράσινης μάζας. Οι πλατείες λειτουργούν ως χωρικές εγκαταστάσεις, ξέφωτα στο πυκνό δάσος της Όασης ενώ και οι τρεις τέμνουν και τέμνονται με την περίμετρο του.

Κάθε μια σχεδιάστηκε για διαφορετικό σκοπό και σε σχέση με τις περιοχές γύρω τους, αποδίδοντας κάθε φορά το νερό σε διαφορετική μορφή, δημιουργώντας συνθήκες και εντυπώσεις ενώ η απλή γεωμετρία τους ενθαρρύνει την ελεύθερη έκφραση και οικειοποίηση τους.

Η όαση φυτεύεται σε τρία επίπεδα. Το πιο σημαντικό φυτό είναι η χουρμαδιά, η οποία σχηματίζει το ανώτερο στρώμα και παρέχει σκιά στα μικρότερα νέα δέντρα επιτρέποντάς τους να αναπτυχθούν ενώ η καλλιέργεια φυτών σε διαφορετικά στρώματα συμβάλλει στην καλύτερη χρήση του εδάφους και του νερού.

Τα υλικά που χρησιμοποιούνται είναι σκληρά και μαλακά αλλά σε αντίστροφη αναλογία από την υπάρχουσα κατάσταση. Η περιοχή ανάπλασης ισοπεδώνεται από πεζοδρόμιο σε πεζοδρόμιο και αποκτά κλίση προς το κέντρο που συμβάλλει στην μέγιστη δυνατή συλλογή ομβρίων υδάτων.

Τα χαρακτηριστικά του υλικού επίστρωσης του περιμετρικού δρόμου επηρεάζουν πλέον τη διέλευση των αυτοκινήτων η οποία επιβραδύνεται και προτεραιότητα δίνεται στους πεζούς. Η έλλειψη υψομετρικών διαφορών, πεζοδρομίων και κενών καθιστούν την πλατεία προσβάσιμη σε όλους λειτουργώντας ουσιαστικά ως μια μεγάλη κεκλιμένη προς το κέντρο ράμπα.

Ένας χώρος για όλους
H νεοσχηματισμένη πλατεία αποτελεί ορόσημο και πόλο έλξης για την περιοχή. Η “Όαση“ γίνεται το κέντρο μιας γειτονιάς που καλωσορίζει ντόπιους και περαστικούς, συνδέει το κτισμένο και φυσικό τοπίο, το παλιό με το καινούριο. Η “Όαση” είναι ανοιχτή και προσβάσιμη σε όλους. Προσφέρει δροσιά, σκίαση και ένα χώρο για αναζωογόνηση, περίπατο, περισυλλογή, συζήτηση και ανταλλαγή, προωθώντας την καθημερινή ατομική και συλλογική ευθύνη και καλλιέργεια του ατόμου και της κοινότητάς του.

Στόχος της πρότασης είναι να βελτιώσει την εικόνα και το μικροκλίμα της περιοχής και προτείνει μια νέα προσέγγιση όσον αφορά τον ρόλο της φύσης στο αστικό περιβάλλον. Με την εκτεταμένη χρήση πρασίνου τονίζεται η ιδιαιτερότητα του χώρου ενώ δημιουργείται ένας ζωντανός οργανισμός, πόλος έλξης καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου.

Η πρόταση αναγνωρίζει την δυνατότητα της φύσης να συμβάλλει στην παραγωγή πολιτισμού, Το φυσικό στοιχείο ως βασική συνθετική αρχή που μπορεί και διαμορφώνει τον ελεύθερο αστικό χώρο.